خردهای تحول‌آفرین و آینده‌نگر

ما در حالت گذار از مرحله جهاد مسلحانه به جهاد سازنده برای ساختار کشور مترقی هستیم. این حالت گذار، خردهای زیرکانه و تعقل‌های مترقیان های آینده‌نگر می خواهند. می سزد که خردهای انقلابی و جهادگر مسلحانه و جنگاور دیروز، امروز جایگاه خردهای سازنده‌ای تحول آفرین آینده نگر را داشته باشد. طوری به سوی آینده قدم زد که فردای مترقی و پیشرفته را برای خود، ملت و کشور رقم بزنیم. نمونه چنین خردهای سازنده مترقی خواه در تاریخ اسلام وجود دارد و یکی از این الگوها، خرد تحول آفرین و آینده نگر حضرت عمر فاروق اعظم رضی الله عنه است.

حضرت عمر فاروق رضی الله عنه به خاطر ساختار شهر کوفه به سعد بن ابی وقاص رضی الله که والی آن شهر بود، نوشت که سرپرست گروه انجنیران، ابوهیاج عمرو بن مالک بن جناده را دستور دهد تا نقشه شهر کوفه را این طور تطبیق و پیاده کند: عرض سرک های بزرگ چهل متر، از سرک های متوسط سی متر و از سرک های کوچک بیست متر باشد. کوچه های فرعی که از این سرک ها جدا می شوند و یا به این سرک ها منتهی می شوند، از هفت متر کمتر نباشند. (عزالدین ابن الاثیر جزری، الكامل في التاريخ، ج 2 ص 354؛ شهاب الدین نویری، نهاية الأرب في فنون الأدب، ج 19 ص 341)

حضرت عمر رضی الله عنه در سال هفدهم هجرت زمانی که از بصره دیدار می کند. این فرمان حکومتی را صادر می کند. این فرمان پیاده کردن نقشه ای راه‌های عبور و مرور مردم و وسایط نقلیه است که تقریباً یک هزارو چهار صد سال قبل صادر می گردد، زمانی که خر، شتر، اسب و قاطر، وسایط نقلیه آن روزگار بودند و هنوز از بایسکل و موتورسایکل، موتر، بس، منی بس، ریل و غیره اصلاً خبری نیست.

این نقشه نشان دهنده افکار مترقیانه، تحول خواه و تحول آفرین شخص فاروق اعظم رضی الله عنه و مردمان اطراف او است. زمانی که وسایط نقلیه و اسباب حمل و نقل پیشرفته‌ی جامعه، حیوانات بود، عمر فاروق رضی الله عنه دستور سرک های سی متری و شصت متری را می دهد، فرض کنید اگر در عصر وسایط نقلیه سنگین موتر های 22 تیره می بود، حتماً دستور ساخت‌وساز سرک های 200 متری و بیشتر از آن را می داد.

ایشان در واقع، به فرمان الهی: خدای متعال ذاتی است که شما را از زمین آفرید و آباد کردن زمین را به شما سپرد.» عمل واقعبینانه کرده اند. خدای متعال که برای بشر عقل و خرد و وسایل لازم را برای آبادانی زمین در اختیار قرار داده است، می باید که همچنانی برای آبادانی زمین نقشه کشید و آن را با تلاش عمرگونه و خردورزی وی، آباد کرد.

این چنین است خردهای جهادگر انقلابی، فکرهای جنگاور سازنده که سریع با زندگی مترقیانه همگام می شود و به سوی پیشرفت و ترقی بالاتر روزافزون گام بر می دارد. واقعا اگر ما ملت مسلمان مجاهد مسلح دیروز، با نهج صحیح دین و اسلاف مان حرکت کنیم، بایست با چنین خردهای انقلابی مترقیانه عمر گونه به پیش برویم، آنگاه شهرهای ما همانند اسلاف، با عظمت ترین شهرها، مدنیت ما مانند گذشتگان، مترقی ترین مدنیت دنیا خواهد بود؛ اما متأسفانه که ما درست از خردها، حرکت ها و نهج ها درست الگو برداری نمی کنیم، تخلفات ما هویدا و جامانی و عقب افتادگی ما ظاهر است، بدین سان ما به جای اتکا به خود، نیازمند استعمارگران می گردیم.

هم‌اکنون وقت آن فرا رسیده و بهترین فرصت در دست داریم که به تمام جهان ثابت کنیم که ما ملت و امتی هستیم که می‌خواهیم به پیش برویم و ترقی کنیم و از داشته‌های اسلامی و خردهای عالی اسلاف ما، بهترین انگیزه ایجاد نموده به خود ما متوسل شویم و ترقی و پیشرفت کنیم و نیازی به توسل به دیگران نداشته باشیم.

خدای متعال که برای آبادی زمین برای ملت ها مجال داده است و کارهای آبادانی آنان را نیز دست خود آنان سپرده است و وسایل و ابزار لازم را نیز در اختیار آنان قرار داده است؛ خیلی ناسپاسی و ناشکری است که از این همه داشته برای آبادی زمین خدا و کشور خداداد الهی بهره نبریم. خدای منان به همه ما توفیق خدمت صادقانه و مخلصانه به هم‌وطنان و کشور عزیزمان عنایت فرماید.

حبیبی صالحی