صلیب سرخ: قربانیان اصلی ماین و مواد منفجره در افغانستان کودکان اند

کمیتۀ بین‌المللی صلیب سرخ در افغانستان با نشر گزارشی تازه می‌گوید که مواد منفجرنشده و ماین‌ها تهدید «بسیار واقعی و دایمی» برای غیرنظامیان به ویژه کودکان است که به خانه‌ها و جوامع شان پس از چندین دهه جنگ بر می‌گردند.

این کمیته می‌گوید که هرچند جنگ در افغانستان کاهش یافته است، اما زندگی مردم به دلیل اینکه برنامه‌های ماین‌روبی و مواد منفجرنشده «کاملاً موفق» نبوده، هنوز هم در تهدید است.

بر اساس گزارش کمیتۀ بین‌المللی صلیب سرخ، تلفات ناشی از ماین و مواد منفجرنشده در افغانستان از اگست ۲۰۲۱ به این طرف افزایش یافته است.

در گزارش آمده است: «کودکان بیشتر در معرض صدمات کشنده و تغییردهندۀ زندگی قرار دارند، زیرا به طور ناخواسته روی ماین‌ها قدم می‌گذارند یا با مهمات منفجرنشده را در اطراف محلاتی که اقامت دارند، بازی می‌کنند».

کمیتۀ صلیب سرخ از جنوری ۲۰۲۲ تا جون ۲۰۲۳ کشته و زخمی‌شدن ۶۴۰ کودک را در ۵۴۱ حادثه مربوط به انفجار ماین و مواد منفجره ثبت کرده است. گزارش رقم دقیق کشته‌ها و زخمیان را بیان نکرده، اما گفته است این آمار تقریباً ۶۰ درصد از مجموع تلفات غیرنظامیان (۱۰۹۲نفر) را به دلیل حوادث مربوط به ماین و مواد منفجرنشده را تشکیل می‌دهد.

این نهاد بین‌المللی بر نیاز فوری به تلاش‌های بیشتر جهت رسیدگی به موضوع آلودگی تسلیحاتی در افغانستان تاکید کرده است.

محمدناصر حیدری، کارشناس خنثاسازی مهمات در کمیته بین المللی صلیب سرخ، می‌گوید که در جریان ۴۰ سال گذشته مناطقی که در افغانستان به عنوان پایگاه‌های نظامی یا درگیری‌های مسلحانه مورد استفاده قرار می‌گرفتند، توسط سلاح‌های رها شده یا منفجر نشده آلوده شده‌ اند.

حیدری می‌افزاید که اکنون به توجه به کاهش قابل توجه منازعات مسلحانه، کسانی که در جریان درگیری‌ها از خانه‌های خود فرار کرده بودند، باز می‌گردند و می‌توانند به مناطقی که قبلاً غیرقابل دسترس بود سفر کنند و از همین‌رو آنها «در معرض خطر بیشتری برخورد با مهمات منفجرنشده» قرار می‌گیرند.

او با بیان اینکه که عدم آگاهی در مورد اشیای منفجره ناشناخته یک چالش بزرگ است، می‌گوید که کمیته بین‌المللی صلیب سرخ برنامه‌هایی برای افزایش آگاهی عمومی در مورد تهدیدها و خطرات ماین‌های زمینی و مهمات منفجرنشده دارد.

حیدری می‌گوید: «ما این برنامه‌ها را به صورت مستقل و همچنان با مشارکت جمعیت هلال احمر افغانستان با سازماندهی آموزش برای داوطلبان، جمع‌آوری معلومات حوادث، توزیع مواد آموزشی و ارائه کمک‌های نقدی به خانواده‌های آسیب ‌دیده برای پوشش هزینه‌های پیش‌بینی نشده مانند مصارف صحت و تدفین به پیش می‌بریم».

کمیتۀ بین‌المللی صلیب سرخ می‌گوید که به دنبال تغییر نظام در افغانستان، بسیاری از دولت‌ها و سازمان‌های تمویل‌کننده کمک‌های مالی خود را متوقف کردند و این موضوع منجر به کاهش چشمگیر منابع و بودجه برای پاکسازی ماین‌های زمینی و مهمات منفجر نشده در این کشور شد.

این کمیته گفته است که هنوز هم برای ارائه کمک‌های تخنیکی و مالی جامعه جهانی به منظور کاهش تلفات انسانی ناشی از ماین و مواد منفجر نشده در افغانستان نیاز مبرم وجود دارد. بر اساس آمار سازمان ملل متحد در حال حاضر ۲.۴ میلیون تن در افغانستان از معلولیت رنج می‌برند که بیشتر این افراد قربانی رویدادهای انفجاری اند.

پیش از این، شهاب حکیمی، رییس سازمان ماین‌پاکی (MDC)  گفته بود که در حال حاضر ماهانه بین ۱۲۰ تا ۱۲۵ تن در افغانستان در اثر ماین و انفجار مهمات منفجر نشده کشته و زخمی می‌شوند.

به گفتۀ حکیمی در مجموع ۴۵۰۰ ساحه در افغانستان که ۱۵۰۰ میلیون متر مربع می‌شود، آلوده با ماین و مهمات منفجرنشده بوده که از دوران درگیری‌ها باقی مانده است.

به دلیل چندین دهه جنگ در افغانستان این کشور یکی از بالاترین سطوح آلودگی مهمات انفجاری در جهان و بیشترین ماین و مواد منفجرناشده را در اراضی خود دارد.