معرفی منطقه «جوی شیر» درقاموس کبیر افغانستان

عبدالقیوم میرزاده

جوی شیر که اکنون د ر جوارمسجد میرها واقع ده افغانان واقع است، از زمانی به این نام وجود داشت که هنوز آیین مقدس اسلام در این خطه نیامد ه بود. این زمان مقارن با دورۀ فرمان روایی کابل شاهان و حاکمیت زنبورک شاه برابر میباشد.

در آن برهه دین بودایی درهرکوی و گذر این دیار آیین مطرح شمرده می شد. کابلیان زحمتکش و پرکار از دو طرف دریای پر خروش کابل نهر های آب کشیدند. یکی از این نهر ها از نزدیک منطقه گذرگاه زیر کوه شیر دروازه شروع شده، دامنۀ کوه شیر دروازه که بعد ها به کوه توپ شهرت یافت را عبور کرده، از بلندی های عقب شفاخانۀ ابن سینا امروزی گذشته و از طریق چنداول تا مرکز شهر کهنه امتداد و جریان داشت که این نهر را کابلیان به نام بالا جوی یاد می کردند . دقیقا منطقۀ دهمزنگ امروزی از دریا جدا ً نهر دیگری از سمت غرب دریای خروشان کابل، از حوالی شده، از دامنۀ کوهی به نام آسامایی و نخاس (نقاش) امروزی البته از جناح غربی ماشین خانهٔ حربیبه سمت شرق به پیش رفته و از جوار درمسال معروف آسا مایی (مادر مقدس) عبور کرده و به سمت جوی شیر میرسید، و از آنجا راه خود را به سمت ده افغانان وحوض مرغآبی ها ادامه داده و از تحت همین هوتل پارک امروزی این نهر به دو شعبه منقسم میگشت که یکی آن راه خود را به سمت خیابان در پیش گرفته و دیگری به سمت مسجد میر ها و شهر آرا و بالاخره به سمت قلعهٔ حاجی به پیش میرفت . قراین میرساند که سالها بعد یک قوماندان و سر لشکر منگلی بنام ببرک خان قلعهٔ بزرگی در جوار این نهر در منطقهٔ حوض مرغآبی ها اعمار کرد و فرد با نفوذی دیگری بنام میرزا نوروز خان لوگری بالای این نهر قلعهٔ بزرگی اعمار کرد که دهنهٔ نهر از زیر کمان این دقیقا قلعه عبور میکرد و حوض ً مرغآبی ها را تشکیل میداد. البته درهمین جا اکنون هوتل پارک اعمار گردیده است. در این نهر در تمام فصول سال آب فراوان و زلال جاری بود. اما چرا این نهر را در این قسمت جوی شیر می نامند؟ روایات متعدد وجود دارد.

یکی از این روایات بیشتر از بقیه مقرون به حقیقت میماند و آن چنین است : یکی از شاهان آنزمانه ها دختری زیبایی داشت بنام سادهنا یا سادینا. موصوف در منطقهٔ نو آباددهمزنگ امروزی درجواراین نهرتوسط معماران معروف کابلی برای سادینا قصر کوچکی اعمار کرده بود. در این نهر ماهیان سفید فراوان زندگی داشتند و سادینا را عادت براین بود که هر روز به لب این نهر به تماشای ماهیان زیبای سفید مینشست. سادینا همه روزه صراحی یا کوزه چه ای پر از شیرکه نولهٔ آن را با برگ سبز میبست، را نیز برای تغذیهٔ ماهیان در این جوی میریخت . باشندگان هندو باور اطراف این نهربا پیروی از کار خیر سادینا نیزهمه روزه همچنان مقدار شیری به این نهرمیرختند. تا اینکه نام این نهر به جوی شیر معروف گشت .