اهمیت و ارزش دانش حقوقی مسلکی برای منسوبین پولیس ملی

پوهیالی مسجدی رسولی

چکیده: نظام تعلیم وتربیت اساس و بنیاد و زیربنای هر جامعه میباشد و هرجامعه سعی وتلاش میكند تا زمان حال و آینده اش را برمبنای آن بنیانگذاری نماید. باتوجه به اینكه دین مقدس اسلام دین علم و دانش است و همواره پیروانش را برای فراگیری آن تأكید ورزیده و تشویق میكند. از انجائی که کسب علم و دانش و فراگیری دانش مسلکی برای هرمنسوب پولیس یک امر لازمی میباشد تا با استفاده معقول از آن بتواند وظایف محوله را بطور شایسته، مطلوب و مؤفقانه انجام داده، در تامین امن و نظم سهم فعال گرفته و مصدر خدمت به مردم وجامعه گردد. چرا كه پیامبر مقدس اسلام رسالتش را با فرمان(خواندن) ازسوی خداوند»ج» آغاز میكند، و درهمین بهره فرهنگ مقدس است كه خداوند پاك به قلم وخواندن سوگند یاد میكند و معجزۀ آخرین فرستاده اش را دریك كتاب قرار داده است و تأكید بر روی دانش و خواندن بیشتركرده است. طوریکه بر همهگان هواید است پولیس یک کشور نمادین واضح و اشکار هویت آن کشور میباشد؛ لازم و ملزوم تا در کنار سایر دانش های تربیوی، تعلیمی و مسلکی از دانش حقوقی نیز برخوردار باشند.
کلید واژه: پولیس، حقوقی، دانش
مقدمه: انسان با ولادت کامل،آنچه را ازعلم و اندیشه می آموزد همه از طریق اکتساب بوده و وسیله آن گوش چشم وعقل است و قران در این مطلب که دانشمندان علم تربیت کشف کرده اند پیشتاز و پیشگام است. مسله‌ی مهم آن است که دانش و تربیت پایگاه اساسی تحول و د گرگونی انسان بوده و عامل ارتقاء فکری او است، و تنها با پرداختن به این امر حیاتی، شخصیت وی بارور شده، خصلتهای برجستهی انسانی در او نهادینه و رشد میابند وصفات نیکو در و جود او ریشه می دوانند. اما اگر انسان این مسله جدی را فراموش کند، اصالت او ازبین خواهد رفت. در دنیای امروزی اساس و زیربنای بنادین تمام ترقی و پیشرفت کشورها دانش تعلیم وتربیت میباشد. بناءً رسالت سازمان های تربیتی، تعلیمی و مسلکی است که نخبه‌گان وسیاست گذاران خود را از تعلیم و تربیت دقیق و برنامه ریزی شده مطابق دین مقدس اسلام و روحیه ملی افغانستان بهرمند سازند.
کفتاراول: تعاریف ومفاهیم نهاد پولیس
جزاول: مفاهیم پولیس
تامین نظم وامنیت، حفظ آرامش، تنفیذ قانون، مصؤنیت جامعه، جلوگیری از جرایم و فراهم ساختن فضای امن برای تداوم زنده گی نورمال مردم مسؤلیت دولت های میباشد و برای همین هدف ارگان پولیس را ایجاد مینمایند تا مردم فعالیت های روزمرهی شان را بشکل درست و دور از هرنوع تهدید واختلال انجام دهند. هم چنان همه جوامع بشری به منظور تطبیق قانون و تامین نظم وامن، نیازمند دستگاهها و سازمان های اجرایی خواهند بود تا توسط دستگاههای مربوطه اهداف شان را بر آورده سازند. دولتها در بطن خود با درنظرداشت اصل تفکیک قواء منقسم میشوند که عبارت از قوه ثلاثه میباشد. در چنین جوامع بنا براین اصل وظیفه تنفیذ و تطبیق قانون به دوش قوه اجرائیه بوده. و این قوه مؤظف است تا با ایجاد ساختار های لازم و زمینه تطبیق قوانین را درعمل فراهم نماید، و در داخل قوه اجرائیه سازمانی بنام وزارت امور داخله عهده دار و مسؤل تطبیق نظم و امن در سطح کشور و داخل شهرها میباشد. پس دراین صورت لازم و ملزوم است تا هرعملکرد پولیس مطابق به سه اصل زرین( قانونی بودن، متناسب بودن، ضروری بودن) و در پهلوی ان از دانش حقوقی استوار بوده باشد.
جز دوم: معنی پولیس در لغت: پولیس(POLICE) یک کلمه لاتینی بوده و ریشهً فرانسوی دارد که از دو کلمه(پو) و(لیتیا) (POLLITIA) مشتق شده است که به مفهوم نگهبان شهر میباشد.
جز سوم: معنی اصطلاحی پولیس: نظر به ماده(۲) دوم قانون پولیس مصوب سال(۱۳۸۸هـ ش) پولیس: شامل افسر، ساتنمن و ساتونکی بوده که در تشکیل وزارت امور داخله استخدام و جهت تامین نظم وامن عامه طبق احکام قانون فعالیت مینماید.
تعریف پولیس ازنظر سازمان ملل متحد: مرکز مطالعات سازمان ملل متحد که درسال(۱۹۶۳) میلادی درباره« نقش پولیس و حمایت از حقوق بشر» در آسترالیا جلسه دایر نموده بود. پولیس را چنین وصف می کند« حفظ صلح و نظم عمومی، حمایت از حیات، آزادی و اموال، جلوگیری و کشف جرم، دستگیری و اجرای تحقیقات کیفری وظایف پولیس را تشکیل میدهند».
گفتار دوم: ضرورت دانش حقوقی برای منسوبین پولیس
پولیس ارگان است که همیشه در اجرای وظایف یومیهً و عملی با حقوق و قضایائی حقوقی سر و کار دارد و در تطبیق و حراست حقوق که برای تامین نظم و امن عامه ضروری است مکلف میباشد و دایماً نقش بارز و اساسی را درین عرصه به عهده دارد. و در کنار آن برا ی هر فرد از افراد جامعه باالخصوص برای منسوبین پولیس که دایماً سر و کار آن با مردم است و وظیفه عمده آن تامین امن و نظم عامه حراست. از حقوق و آزادی های اساسی اتباع است، که نیز لازم پنداشته می شود. تمام افراد جامعه باید شناخت کامل در مورد ارکان حکومت، ارگانها سازمانهای سیاسی کشور و روابط شان با یکدیگر و اذادیهای افرد، چگونگی حفظ و رعایت آنها و قدرت و اختیارات دولت در چارچوب قوانین داشته باشند تا بتوانند از زندگی انسانی و نظام اجتماعی، اسلامی سالم برخوردار شوند باور کردنی نیست که انسانهای که دریک قلمرو زیست میکنند و در زندگی اجتماعی مشارکت میکنند، به آینده خود و جامعه امیدوار و علاقمند نباشد و نخواهد که در اداره امور کشور و نظام اجتماعی نقش داشته باشند. در مورد اینکه امور دولت و دولت داری چگونه سر و سامان می یابد و یا به حقوق و آزادی هایی که بخاطر تحصیل و تثبیت آن قرنها مبارزه شده، اگاهی نداشته باشند. پس با توجه با مطالب فوق الذکر ضرورت دانش و کسب مهارتهای حقوقی یک واقعیت عینی است که از پولیس گرفته هیچ فرد آگاه جامعه نمی تواند آن را نادیده بگیرد. بناءً منسوبین پولیس با مطالعه و فراگیری آن میتوانند به شکل کلی و مفاهیم حقوقی دسترسی پیدانموده تا در اجرای وظایف محوله خویش ممد و مددگار شان واقع گردد.
در دنیای پیچیده کنونی تحقق قوانین و مقررات در جامعه کار مهم و دشوار میباشد با آن هم مردم مجبور به رعایت اصول زندگی اجتماعی میباشند. از طرف دیگر برای همه تعاملات انسان با همنواعان خود، قانون وضع نمی شود و فراتر از قوانین، اصول اخلاقی قرار دارند که با رعایت آنها زندگی اجتماعی مطلوب فراهم می شود یکی از اصلی ترین مباحث آشنایی شهروندان با قوانین و مقررات مرتبط با زندگی اجتماعی آنها است. افراد زمانی به عنوان تبعه یک کشور شناخته میشوند که حقوق و وظایف خود را شناخته و به آن عمل کنند و بدانند که باید به مطالبه حقوقی بپردازند. حقوق بشر که همانا حقوق انسانی است در حقوق بین المللی از طریق تصویب اعلامیه‌ها، معاهدات، اصول و رهنمود ها در مورد حمایت و تضمین قرار گرفته است و از ویژگی های مهم چون کرامت انسانی، جهان شمولی، تضمین بین المللی، انتقال پذیزی، برابری و قانونمندی برخور دار است و از عاریت حقوق بشر در سه سطح ملی، منطقه‌ای و بین المللی نظارت می گردد.
در سطح ملی، پولیس یکی ازمهمترین مراقبان و ناظران حقوق بشر میباشد. از این رو رعایت حقوق بشر توسط پولیس مهم است. اما مهمتر از آن مراقبت و حمایت پولیس از حقوق مردم در برابر ناقضان حقوق مردم است. در این خصوص هوشیاری پولیس و رعایت حقوق مردم و نیز جلوگیری از و قوع تخلفات حقوق بشری که دارای بیشترین ارتباط با پولیس میباشد، اهمیت مضاعف میابد. پولیس به عنوان بزرگترین نهاد حافظ امینت در کشور نقش کلیدی را در حفظ و حمایت از حقوق بشر دارد. شناخت بهتر پولیس به مردم کمک مینماید که اولاً در جهت اصلاح پولیس و بهبود وضعیت این نهاد و ارتقای آن به حد یک نهاد ملی مفید و خدمت گذار همکاری نمایند و ثانیاً بتوانند میان اختیارات قانونی پولیس، تخلفات و سوء استفاده های افراد پولیس تفکیک نموده و از حقوق خود در برابر افراد متخلف پولیس دفاع نمایند.
پولیس به منظور حمایت از تمامی حقوق بشر، ابتدا باید آنها را بخوبی درک کند و بفهمد. برعلاوه افسران پولیس باید با رهنمودها و مجموعه اصول مختلف ملی و بین المللی آشنا شوند و بتوانند آنها را به حیث ابزاری در کارهای روزمره خود استفاده نمایند. آنها در زمره وظیفه خود علاوه برا ینکه بدانند که مقررات چیست، باید بدانند که چگونه میتوانند وظیفه خود را درمیان محدودیت های آن مقررات به نحو کار آمد انجام دهند زیرا تلاش های آموزشی که نتواند این نگرانی ها را رفع نماید، نه مفید خواهد بود و نه مؤثر، آموزش و پرورش از جمله حقوق اولیه انسانی است که بهرمندی یکسان زنان و مردان موجب رشد و بالندگی جامعه شده و زمینه برقراری مناسبات عادلانه را بین آنها مهیا می سازد. آموزش حقوق برای منسوبین پولیس ملی یعنی معرفت و آشنایی منسوبین پولیس ملی با مجموعه قوانین، فرامین تقنینی، مقررات طرزالعمل ها، لوایح رهنمود ها و سایر اسناد تقنینی که آگاهی از آن و تطبیق آن اولاً بالای خود ثانیاً بالای همه اتباع جامعه از جمله ضروریات مبرم یک کشور محسوب میگردد. از اصلی ترین مباحث آشنایی شهروندان با قوانین و مقررات مرتبط با زندگی اجتماعی آنها است در تنظیم علایق اجتماعی توضیح و تشریح حقوق و وجایب نهادها و افراد جامعه از امور مهم و عمده تلقی میشود ایجاد نظم در جامعه مستلزم وضع و تدویر قانون است از جمله خصوصیات و ویژگی های جوامع مدنی موجودیت قانون و تحکیم حاکمیت آن است حاکمیت قانون اصول مهم سیاسی وحقوقی است که هدف آن تامین برابری ومساوات میان افراد جامعه و جلوگیری از ظلم و حق تلفی، خود سری و قانون شکنی میباشد. روی این ملحوظ ارزش و اهمیت بلند بردن سطح دانش قابلی مسلکی و نیازمندی های امروزی در قوای پولیس یک امر حتمی میباشد و روی این منظور ادامه لکچرهای آموزش حقوقی و مؤثریت آن در قوای پولیس نهایت با ارزش دانسته می شود. بهترین راه حل فقط فهم دین قوانین نافذه کشور و ایجاد مراکز و تقویه آموزش حقوقی، مسلکی و تقویه فرهنگ مطالعه بوده میتواند.
نتیجه گیری
از تحریر خود به این نتیجه رسیدیم که: آموزش حقوقی و مسلکی برای منسوبین پولیس ملی افغان یعنی معرفت و آشنایی منسوبین پولیس ملی با مجموعه قوانین، فرامین تقنینی، مقررات طرزالعمل ها، لوایح رهنمود ها و سایر اسناد تقنینی که آگاهی از آن و تطبیق آن اولاً بالای خود ثانیاً بالای همه اتباع جامعه از جمله ضروریات مبرم یک کشور محسوب میگردد که آموزش و پرورش‌در هر جامعه بی آنکه در اهمیت آن اغراق صورت گیرد نقش محوری و غیر قابل انکار را در تغییر، تکامل جامعه و رفاه انسانی بازی می‌کند، شیوه جامعه سازی و ایجاد پیوندهای ناگسستنی میان مردم دارد که از طریق معارف و تعلیمات آموزش حقوقی برای پولیس ملی امر ضروری بوده. بدون شک اگر در مورد آموزش عمومی برچیدن آثار بیسوادی فکر اساسی شود در ضمن آن، آموزه های حقوق و حقوق بشری هم به مردم بالاخص به منسوبین پولیس که عهده دار تامین نظم وامن در سطح کشور و به شکل شبانه روزی طبق شعار ملی شان که عبارت از(پولیس د ټولنې خدمتگار) است. از طریق نهاد ها و مراکز تعلمیی و تحصیل مانند: قوماندانی عمومی اکادمی پولیس ملی، دیپارتمنتهای زونهای هشت گانه داخل خدمت (شبانه) پولیس ملی، قوماندانی عمومی تعلیم و تربیه از طرف اساتید مجرب ورزیده، اکادیمیسن، ملبس به دانش اسلامی، حقوقی، مسلکی کمافی السابق تعلیم و تربیه داده شود نتیجه بسیار مطلوبی عاید جامعه پولیسی افغانستان و خیر اندیشنان میگردد.
پیشنهادات
برای ازیاد و ارتقای سطح دانش مسلکی و حقوقی منسوبین پولیس لازم است تا فکتور های ذیل بیشتر تقویه و تجهیزگردند؛
۱ – بلند بردن سطح دانش مسلکی؛ اساتید ق. ع اکادمی پولیس تقویت دیپارتمنتهای (شبانه) پولیس زون های هشت گانه (که درسال های متمادی دربخش تعلیم و تحصیل نهاد بی نظیر و نتایج مطلوبی ارایه کرده است).
۲ – فراهم نمودن کورس های تقویتی و ارتقای ظرفیت برای آموزگاران پولیس (جدیدالشمول).
۳ – مساعد ساختن زمینه تبادل تجارب حقوقی و مسلکی پولیسی برای آموزگاران پولیس با کشور های بین المللی.
منابع
۱ – دیپارتمنت امنی، حقوق پولیس. سال(۱۳۹۹) هـ ش. کابل: قوماندانی ع اکادمی پولیس.
۲ – عبدالسلام، ایوبی، فضل الرحمن. لکچرهای حقوق اساسی. برای صنوف کمیساران. سال(۱۳۸۹) هـ ش. کابل.
۳ – څوکیوال، سید ملا، همکار. زکی. گل اقا. مبادی حقوق. سال(۱۳۹۱) هـ ش.
۴- ناصری، عبدالغنی. اسدیار؛ امان الله. تکتیک پولیس صنف ساتنمنان. سال(۱۳۸۷) هـ ش. کابل: افغانستان.
۵ – قانون پولیس، مصوب. سال(۱۳۸۸) هـ ش. شماره مسلسل(۹۹۴).
۶ – قیام، عبدالغفور. اهمیت آموزش حقوقی در قطعات پولیس. سال(۱۳۹۴) هـ ش. شماره(۳۸۱).
۶ – رحیمی، رحیم الله. اهمیت تعلیم وتربیه از دیدگاه اسلام. مجله پولیس. سال(۱۳۹۵) هـ ش. شماره(۳۹۱).