تبیین اراده و مزیت آن در زندگی انسان

نویسنده: پوهنیار مسجدی – رسولی

چکیده: اراده یک مفهومی بسیار مغلق و پیچیده‌ای است، که خود اراده نوعی خود انظباطی یا خود کنترولی (Self-control) و نوعی خود مرتبی (Self-regulation) است. نظر به فشار و چالش های فراون زندگی روزمره محاسن و مزایای اراده یکی از موارد اهمی است که باید به آن توجه کرد، و خود اراده موضوع بنیادین است که در هر کار باید به آن دقت زیادی به خرج دهیم، و از مزایای اراده است که ما امیال و تکانه های یومی زندگی خود را به درستی مدیریت کنیم و بشکل آگاهانه دست به یک انتخاب، تصامیم و رفتاری بزنیم که سرنوشت و آینده ما به آن گره خورده است. یا فته ها و نتایج نشان میدهد که خود اراده یک نوع نیرو و قوت درونی انسان است که با دقت بیشتر به این مسئله می توان اعتماد نفس، افزایش کارایی و شکوفایی در زندگی، حس مسؤلیت پذیری، استقلالیت در زندگی و غیره در خود تقویت و نهادینه کرد. معلومات و اطلاعات مقاله بشکل کتابخانه این، به شیوه تحلیلی و توصیفی جمع آوری شده است.

کلید واژه: اراده، محاسن، زندگی، مزایا، انسان

مقدمه: اراده یک قدرت درون نهفته بزرگ در وجود انسان است که با درک و متحرک نمودن آن بسیاری از امورات و اهداف ناممکن را ممکن می سازد. اراده مانند انگیزه یک شعله آتشین در وجود انسان نهادینه شده. طوریکه روان شناسان می گویند، اراده فرایندی شناختی است که با آن یک فرد دست به تصمیم گیری می زند تا عمل مطلوب و خاصی را انجام دهد. یا اراده مانند حالتی است که پس از تصور منافع و مصالح برای فاعل حاصل می شود. تقویت اراده یکی از راه های درمان بیماری روانی می باشد. اراده در لغت به معنای خواستن، خواسته‌ها، خواهش، میل، قصد، اِرادت، اراده کردن آمده است (فرهنگ دهخدا). اما در اصطلاح به شوق شدید به تحقق فعل اطلاق می شود. یا اراده قوه‌ای از ذهن است و به معنای پاسخ آگاهانه در تعامل به جهان خارج است چیزیکه در تصور و ذهن انسان جلوه و انگیزه خوب نمایان دهد به عنوان یک هدف مهم در تلاش بدست آوردن آن می شود. برخی افراد به این باور اند که اراده ذاتی است و انسان‌ها از ابتدا با اراده هستند، این نظریه و باوری اشتباه است که بین بیشترین افراد و جود دارد. ذهن انسان در حالت عادی تمایل به بی نظمی دارد، پس اراده برای انجام دادن کارها راحت نیست. پس به صورت کلی اراده توانایی ایجاد تعادل بین تکانه های مختلف و تفکر و تصمیم گیری شما در کار و عمل هوشیارانه است.

قدرت یا اراده

کلمه اراده در زبان انگلیسی (Willpower) است. این کلمه متشکل از دو کلمه (Will) و (Power) است. (Will) به معنای میل و خواست است و (Power) نیز به معنای قدرت است. هم چنان اراده به معنای خواستن، محبت، طلب، امر و دستور آمده است. در قرآنکریم نیز به انواع مختلفی از اراده اشاره شده است که اراده الهی در بالاترین سطح آن قرار دارد و پس از آن اراده انسانی، فطری و شیطانی قرار دارند. در حقیقت اگر بخواهیم کمی متوجه شویم آنچه را که ما اراده می نامیم (قدرت اراده) خطاب می کنند در واقع این کلمه این پیام را منتقل می کند که اراده نوعی قدرت است. واقعیت هم این گونه است و به راحتی می توان متوجه شد که اراده نوع قدرت است. قدرتی که به ما کمک می کند به سوی اهداف مان قدم برداریم. قدرتی که با ما کمک می کند از میان امیال مختلف به سوی هدف ارزشمندتری برویم و انتخاب ها و تصمیم های معقولانه تری بگیریم و روز به روز به اهدف و مقصد مان نزدیک تر شویم.

اراده و مزیت آن در زندگی انسان

در دنیای پر از چالش و پیچیده امروزی یکی از معیار و شرایط وزین امروزی موفقیت اراده و همت است، با توجه به این موضوع می توان گفت؛ اراده را باید در خود تان به وجود بیاورید و تحرک نمایید، مانند تخته سولر شمسی زمانی که آفتاب آهسته آهسته گرم می شود قدرت و نیروی گردش جریان برق شان هم تندتر و تیزتر می گردد که همانا اراده و انگیزه و جودی انسان هم نیز به همین منوال است، که خوا تحرک بسوی کاری مثبت یا منفی باشد. انسان¬ها به طور ذاتی برای انجام دادن امورات اراده¬ای ندارند، بلکه آن را بوجود می آورند، با توجه به موضوع متذکره بهتر است در قدم نخست چالش و نقطه های ضعیف خود را بشناسیم و در مرحله بعدی برای افزایش اراده خود اقدام جدی نماییم. امام فخر «رازی» در مورد اراده می گوید؛ اراده ماهیتی است که فرد عاقل در وجود خویش می یابد و تفاوت بدیهی بین آن و علم، قدرت درد ولذتش می یابد. در ادامه به اهم ترین محاسن و مزایای اراده می پردازیم.

۱- افزایش اعتماد به نفس: یکی از بزرگترین محاسن وخوبی¬های اراده داشتن اعتماد به نفس است. اعتماد نفس باعث موفقیت شما در زندگی شخصی و محیط کاری تان می شود. اراده قدرت رویا رویی شما را با چالش¬ها افزایش می دهد و در نهایت پیشرفت¬های بیشتری را در زندگی تجربه می کنید.

۲- افزایش مسؤلیت پذیری: مزایای دیگر اراده افزایش مسؤلیت پذیری است. افزایش اراده در خود مسؤلیت زندگی و چالش‌های خود را به عهده می گیرید و با آرامش فکری بیشتری برای اهداف خود برنامه ریزی می کنید. مسؤلیت پذیری مهم‌ترین دستاوردهای افزایش اراده است. که در امورات اینده تان هیچ گونه ترس وهراس از مسؤلیت پذیری نداشته باشید و دایماً در تلاش و جستجوی مسؤلیت بزرگ می شوید که ما مناسب مقام والا هستیم و ما می‌توانیم.

۳-استقلال بیشتر در زندگی: موضوع استقلال قدرت بیشتری در زندگی برای مواجه بامسائل و چالش های گونا گون می دهد و با شکل بازتری به استقبال مسائل در زندگی می روید و قدرت را پیدا می کنید که دیگران نمی توانند از مشکلات و نقطه ضعف های شما را به دیگران شریک کنند یا هم مداخله نمایند. استقلال در نهایت دید بیشتری برای رشد و پیشرفت در زندگی به شما می دهد و در طولانی مدت اثرات مثبت زیادی بر ابعاد مختلف زندگی شما می گذارد.

۴- روابط صمیمی تر: مهمترین دستاوردهای افزایش اراده در زندگی روابط صمیمانه و سالم است. با افزایش اراده درک درستی از قابلیت و توانایی¬های خود دارید. در پایان با توجه به موضوع متذکره از روابطی که صمیمی تر و مفید برای شما نباشد و باعث آسیب¬های روحی و جسمی شما شود فاصله می گیرید. عطف توجه باید به این نکته داشت که افزایش اراده شما را با دنیای جدید آشنا می کند که وظایف مسؤلیت¬های خود را می پذیرید و برای افراد در زندگی شخصی و در محیط¬های شغلی، تحصیلی، ورزشی، فرهنگی، اجتماعی وغیره حد و مرز تعین و مشخص می کنید.

۵- دید منطقی نسبت به خود مزایای اراده دیدگاه مناسب و منطقی نسبت به شرایط و وضع خودتان است. با توجه به این موضوع زمانی که اراده  را در خود پرورش و افزایش دهید، با دید وسیع و باز و منطقی تری با مسائل مواجه می شوید و در نهایت با در نظرداشت شرایط موجود و قدرت اراده خود تصمیم معقولانه می گیرید.

۶-اشکار شدن نقاط قوت و ضعف: افراد با اراده با اعتماد به خود توانایی مواجه شدن با نقاط ضعف خود را دارند، با توجه به این موضوع می توان گفت برای درک بیشتر و بهتر خود لازم است بینش کافی از توانایی های خود داشت. به این باید دقت کنید که افراد با توجه به سطح انتظاری که از خود دارند، سعی و تلاش در شناخت توانایی و استعداد های خود می کنند. در نهایت بهتر است به قدرت اراده در زندگی خود اعتماد کنید و مهارت های لازم و ضروری که باعث تقویت و سبب پیشرفت شما و رسیدن به اهداف و مقصود تان یاری می کنند افزایش دهید.

۷- درک و استفاده درست از زمان: افراد با اراده درک درست از زمان دارند و به واسطه همین درک درست تلاش می ورزند که برنامه¬های خود را اولویت بندی کنند و هر کاری را در زمان خاص خودش انجام دهند. بنا براین می توان گفت که این چنین افراد کنترول مناسب بر افکار خود دارند وبرای کارهای شان اولویت بندی معینی دارند و نظر به اهمیت امورات شان زمان مشخص را در نظر می گیرند و فعالیت¬های خود را ترتیب و تنظیم می نمایند.

۸- هدف مشخص برای زندگی دارند: این افراد هدف مشخص را در زندگی خود جستجو و تعقیب می کنند و به شناخت بیشتری از خود می¬رسند. هم چنان درک بهتری از زندگی و مسیر خود را با توجه به توانایی و ظرفیت های خود شکل می‌دهند و در همین راستا نیز باعث رشد و پیشرفت در زندگی کاری و شخصی خود می¬شوند.

۹- درس گرفتن از اشتباهات خود: بعد از هر اشتباه نقاط ضعف خود را تقویت و یک درس جدید از آن می آموزند و در مراحل بعدی زندگی از آنها استفاده می¬کنند، اشتباه هم جزء جدایی ناپذیر در مسیر پر تلاتم زندگی انسان است که فرار از آن ناممکن است و تکرار نمودن آن از کار انسانی پنداشته نمی شود طوریکه اصطلاح رایج بین مردم است که می گویند: اشتباه کاری انسانی تکرار آن کار حیوانی. پس از اشتباه کردن نباید هراس داشت به خود زمان بدهیم و در مراحل بعدی به یک دستاورد کلان وارد زندگی خود شویم.

۱۰- پذیرفتن انتقادات سالم دیگران: اشتباهات جز لاینفک مسیر پیشرفت زندگی انسان است. بهتر است از انتقادات مثبت و سازنده را در مسیر زندگی خود استفاده کنیم و در نهایت از آنها برای توسعه و پیشرفت کسب و کار و امورات تان استفاده کنید. چیزی مهمی که قابل یاد آوری است بی توجهی به انتقادات نادرست است. بهتر است در این موقع نسبت به انتقادات بی توجه باشید و منحرف مسیر خود نگردین. همان طوریکه بهتر است از انتقادهای مثبت توجه کنید، باید از انتقادات سمی، مخرب نیز دوری کنید.

مهمترین راه تقویت همت و اراده: برای داشتن یک اراده قوی مورادی ذیل را باید در نظرداشت.

الف) الهام‌گیری از عبادات و تزکیه نفس: مهم‌ترین راه تقویت همت و اراده، عبادات هستند، عباداتی که از طرف خداوند لایزال و بی نیاز برای ما فرض گردانیده شده است و هدفی والاتر از تقویت همت و اراده دارند و انسان با انجام آن به مقام قرب الهی می رسد.

ب) ریشه‌یابی ضعف اراده خود: ریشه یابی علت‌های ضعف خود، قسمیکه بعضی وقت‌ها این بی‌ارادگی نوعی بیماری است (مانند وسواس هایی که با دارو درمان می پذیرد) گاهی بی اراده گی به خاطر غرق شدن در لذت نامشروع و حتی مشروع دنیایی است، گاهی از محیط به انسان سرایت می کند مانند ویروس خطرناک است. عده زیادی از طبقه جوانان ما دچار چنین امراض شده اند. گاهی هم منشاء ارثی و ژنتیکی دارد مثل برخی از بیماران روانی. مشاوره¬های اخلاقی و روان شناسی، طبی و آگاهی عامه می توانند در این زمینه گره گشا مفید وموثر باشند. روان شناسان باور دارند؛ هر اندیشه کشش و جاذبه دارد که به عمل تبدیل می شود و ضرب المثل است که» هر چه از راه روح وارد شود از عضله¬ها خارج می شود، پس راه فکر و اندایشه با افکار بلند و همت اراده سالم و صحیح را باز بگذارید».

ج) ایجاد انگیزه و علاقه بخش عمده موفقیت در هر امورات: « بولوم » برای موفقیت هر کاری ضرورت به سه ضلع «۱- شناخت، ۲- محبت و عاطفه، ۳- عمل و کار» دارد که نیمی از موفقیت در هر کاری مربوط علاقه و محبت است، محبت خالق خود، محبت به خود شغل و حرفه، صاحب کار( شخصی و عمومی و) محبت به فامیل، همکاران شغلی دیگر این که برای تقویت اراده، از راه کارها مختلف استفاده کنیم و کلی نگر باشیم. ظرفیت، استعداد و ذوق فرد در هر کاری ضروری است. آما چیزی که همه ظرفیت آن را دارند و از همه ما خواسته شده دوری جستن از گناه و تزکیه و انجام فرایض و واجبات الهی است که به این روش می توان اراده وهمت خویش را هم بشکل ظاهری و هم باطنی پاک و عاری از فساد و رذایل نگهداشت.

نتیجه:  اراده، یکی از مهمترین عامل در راه رسیدن به رشد فردی و موفقیت در زندگی شخصی و محیط شغلی است. در قرآن کریم هم (۱۳۹) بار اراده و مشتقات آن ذکر شده. تصور و فکر سالم  که مسبب تغیر و تعین هویت شخص در جامعه میگردد از اهمیت والایی برخوردار می باشد. هر کس و هر انسانی که به جای و یا مقامی رسیده از شاهراه همت و اراده قوی رسیده است. عده دانشمندان برای داشتن یک زندگی ایده‌آل و مرفع باید اراده قوی و سالم داشت مانند، اعتماد به نفس بلند، درس گرفتن از اشتباهات خود، شناسایی نقاط ضعف، پزیرنده انتقادات، استفاده سالم از وقت، داشتن یک هدف معین مسؤلیت پذیر، داشتن روابط صمیمی در محیط فامیل، شغل و در اجتماع. از این خاطر توجه زیاد به اراده در زندگی مهم پنداشته شده و یکی از معیارهای اصلی موفقیت در شرایط فعلی داشتن اراده سالم در زندگی است. هم چنان برای تقویت اراده خود باید راهکارهای عملی مانند تلاوت قرآن کریم، کمک و مساعدت به فقرا و مساکین جامعه، انجام کارهای نیک در جامعه پیش قدم باشیم. که این کار باعث والا رفتن عزت و شخصیت انسانی ما  در جامعه نیزمی گردد.

منابع

1) پل زاکو، غلبه بر کم رویی، ترجمه: حسین بنی احمد، قفنوس، چاپ سوم. ۱۳۸۰.

2) ترجمه، سیف، دکتر علی اکبر، مقدمه ای بر نظریه های یادگیری. تهران: نشر دوران. ج1 .1379 .

3) شرفی، محمد رضاء، دنیای نوجوان. چاپ، چهارم. انتشارات: تربیت.  1376.

4) مطهری، شهید مرتضی، تعلیم و تربیت در اسلام. انتشارات: صدر.

5) سایت اندیشه، اقتباس از مقاله اراده.

6) ده آبادی، جرم شناسی در قرآن.1392

7) افغان، حماد. ځوانان څوک او مسؤلیتونه یی څه دي.

8)www.ncbi.nlm.nih.gov

9)https://www.legalzoom.com/articles/creating-a-last-will-pros-and-cons.