بررسی اهميت و لزوم بهسازی مسايل(آبراه) های شهری

علاء الدین ساحل
بخش سوم
اکوسیستم آبراه ها و نقش آن در بهسازی آبراه های شهری :
در شرایط کنونی امر بهسازی آبراه های شهری تنها در مواقع وقوع فاجعه و پس از ایجاد بحران صورت نمی پذیرد ، بلکه بهسازی آبراه های شهری بر مبنای مدیریتی فعال و با واکنش سریع که به ارزش های اکولوژیکی آبراه احترام شایان می گذارد شکل می گیرد .باید توجه داشت که پس از ایجاد تخریب در طی زمان های متمادی در آبراه های شهری ، انتظار بازگشت به شرایط اولیه به سبب وجود برخی تغییرات غیر قابل بازگشت در اطراف حوزه های آبریز آبراه های شهری ، امری غیر ممکن می باشد و برنامه های بهسازی در یک چنین شرایطی بایستی از روحیه‌ی خلاق و سازنده برخوردار بوده و اهتمام بر نزدیک نمودن زیست بوم و طبیعت آبراه به حالت اولیه آن را داشته باشد .
یکی از معضلات اساسی که اکوسیستم آبراه های شهری را تهدید می کند ، نابودی و عاری شدن این مناطق از گونه های نادر و یا حساس به تغییرات غیر طبیعی و آلودگی رایج در آبراه های شهری و ازدیاد گونه های مضر، سمی و خطرناک در این مناطق می باشد .در این گونه مناطق عملیات بهسازی بایستی بر حمایت از بازگشت پایدار گونه ها و ارتباط این مناطق با مناطق دست نخورده و غنی از گونه های نابود شده حاشیه آبراه ها ، به عنوان ذخیره ای جهت تأمین گونه های از دست رفته متمرکز شود . ایجاد مسیر سبز و کاشت درخت و گیاهان متنوع متناسب با اقلیم منطقه در نواحی حاشیه ای و اطراف آبراه های شهری سبب جلوگیری از ارتباط مستقیم و بی واسطه انسان و سایر پدیده ها به عنوان عواملی مخرب با آبراه می گردد . همچنین این عمل می تواند باعث کنترول حرکت سیل و روند رسوب گذاری و همچنین جلوگیری از شسته شدن خاک و خروج مواد مغزی و گونه های مختلف در آبراه گردد . این دالان های سبز ضمن ایجاد مناظر بدیع (که موجبات جذب توریست و ایجاد مکان مناسب جهت تفریح شهروندان را فراهم می کند) سبب ایجاد تنوع گونه های زیستی و کمک به مهاجرت و بازگشت گونه های از دست رفته به این مکان ها می گردد ، که خود می تواند یکی از موفقیت های بزرگ طرح های بهسازی آبراه های شهری باشد .بنابراین تا اکنون دریافتیم که برنامه های طرح ریزی شده توسط مدیران و برنامه ریزان شهری بایستی تمامی عوامل تاثیرگذار را مورد توجه قرار دهند و علاوه بر این قبل از هر گونه اقدام بایستی به خصوصیات ابتدایی مربوط به منطقه مورد نظر بپردازند، سابقه و پیشینه رویدادها و حوادث طبیعی را ( مانند خصوصیات ژئومورفولوژیکی و هیدرولوژیکی) مورد بررسی قرار دهند که این خود سبب تأثیر بیشتر طرح ها، برنامه ها و افزایش بازدهی آن خواهد شد .
نقش قوانین در بهسازی آبراه های شهری:
در سطح آبراه های شهری ، امروزه قوانینی با تأکید بر مدیریت جامع زیست محیطی و صیانت از حریم های تعریف شده آبراه ها و تأکید بر اجرای پروژه های بهسازی زیست محیطی و حفظ پوشش گیاهی و گونه های بومی و همچنین جلوگیری از فرسایش خاک و آلودگی آب ، با هدف حفظ آبراه های شهری برای نسل های آینده در سطح بین المللی شکل گرفته است .با توجه به گستره اقدامات قانونی صورت گرفته در دنیا در جهت حفاظت هر چه بیشتر از محیط زیست آبراه ها و همچنین با عنایت به مشکلات عدیده موجود در کشور ، نیاز به تصویب قوانین حمایتی روزآمد و منطبق با واقعیات موجود در کشور و محیط زیست آبراه های شهری و زمینه سازی قانونی در ایجاد مدیریت واحد در برنامه ریزی و اداره آبراه ها و رفع موانع قانونی موجود بر سرراه بهسازی آبراه های شهری بیش از پیش احساس می گردد .
نقش و کارکرد اجتماع در بهسازی آبراه های شهری :
در مناطق شهری آحاد (یکان) جامعه نقش مهمی را در بهسازی آبراه ها ایفا می کنند . امروزه مقالات بسیاری در مورد اهمیت مشارکت جامعه در بهسازی آبراه ها وجود دارد که اغلب این مقالات بر اهمیت مشارکت اجتماعی در روند مدیریت زیست محیطی و عملیات بهسازی آبراه ها تأکید می نماید .در محدوده عمل نیزامروزه در بسیاری از موارد نظرات اجتماعی و افکار عمومی در مسایل بهسازی آبراه های شهری مهم شمرده می شوند ، زیرا مدیران و برنامه ریزان شهری بدرستی دریافته اند که استفاده از توانمندی ها و اطلاعات محلی و توجه به نیازمندیهای جامعه در توسعه و بهبود گزینه های مدیریتی بسیار موثر بوده است .لذا افرادی که بنحوی در روند مدیریتی دخیل هستند بایستی به این نکته واقف باشند که داشتن تعامل سازنده با جامعه و اطلاع رسانی صحیح و شفاف به آن امری مفید ، ضروری و بعضاً اجباریست.
ادامه دارد