زراعت دراسلام

قسمت نخست
استاد حبیب الرحمن صالحی
اسلام نظام کامل الهی است، که تمام جوانب حیات بشر را درنظرگرفته و برای مشکلات طرق حل، قوانین، احکام و طریقه به خصوصِ خودرا دارد و به تنظیم اموراقتصادی که از امورمهم درحیات بشر بشمار میرود، توجه زیادی مبذول داشته است.
حفاظت و حراست ازنسل و حرث یکی از ارمغانهایی است که دین مبین اسلام برای بشریت آورد و حتی در جنگ های مشروع پیروان خود را از کشتن مردم ملکی بخصوص اطفال، زنان، پیران و قطع درختان و سرسبزی ها قاطعانه ممانعت نموده است: اسلام كشاورزی را مقدسترین شغل و كشاورز را شریفترین انسان و درآمد او را بهترین اموال میداند، مشروط بر این كه هنگام برداشت، حقی را كه خداوند متعال در آن تعیین نموده، به مستحقین آن، اداء نماید.
فواید زراعت: خداوند مهربان، نباتات را وسیلهی غذای بشر، لوازم معاش و روزی آنها، وسیله علاج و تداوی، سبب زیبایی و طراوت درحیات و وسیله هزارها نعمت دیگر برای مخلوقات خود قرار داده است.
ما انسانها اگر بدانیم که واقعاً وجود نباتات بخصوص درختان، چه ثمراتی دارند، هیچ گاه به آنها آسیب نمیرسانیم، تا چه رسد که آنها را قطع کنیم و از بین ببریم. وجود درخت، حتّی اگر میوه هم نداشته باشد، فواید زیادی دارد که از جمله عبارتاند از:
1 – درختان، باعث طراوت و شادابی روح و رفع خستگی چشم میگردند.
2 – درختان، اکسیجن فراوانی را در هوا منتشر میکنند و با جذب گازهای مضره، باعث تصفیه شدن هوا و کم شدن آلودگی آن میشوند.
3 – ریشههایشان، از فرسایش خاک جلوگیری میکنند و… در اهمیت زراعت همین بس است که پیامبر اسلام(ص) فرمود: «اگر قیامت بر پاشود و یکی از شما نهالی در دست داشته باشد، چنان که به قدر کاشتن آن توان داشته باشد، باید فرصت را از دست ندهد و آن را بکارد» و در جایی دیگر نیز میفرماید: «هر که درختی بنشاند و در راه نگهداری و رسیدگی به آن صبر کند تا میوه دهد، در برابر هر میوه ای که از آن بخورند، صدقه نزد خداوند جل جلاله برایش محسوب میشود».
ولی متأسفانه به اساس معلومات ذیل كشورما شدیداً نیازمند كارعملی درعرصه زراعت ومالداری است:
-1زراعت و مالداری ¼ حصه تولیدات ناخالص ملی را تشکیل میدهد.
-2 زراعت منبع مهم عایداتی 30 % نفوس کشور را تشکیل میدهد.
-3 درامد جزئی برای 50 % از خانواده ها.
-4 40 % از کل نیروی کار را استخدام مینماید در حالیکه 7.6 میلیون مردم از نگاه مواد غذایی غیرمصوون بوده که از جمله 76 % (5 میلیون ) آن در دهات زندگی میکنند.
هدف زراعت: موجودیت، افزایش، ارزانی موادغذایی، متنوع و مفید برای همه بشریت وحتی حیوانات است.
مصؤنیت غذایی: مصؤنیت غذایی عبارت از دسترسی فزیکی، اجتماعی و اقتصادی همه مردم در همه جا و همه اوقات به غذای کافی، مغذی و صحی میباشد. ابعاد مصؤنیت غذایی عبارتند از:
-1دسترسی کافی به غذاء
-2 موجودیت کافی غذاء
-3 استفاده موثر از غذاء
-4 پایداری، دسترسی و عرضه غذاء
وضیعت مصؤنیت غذایی می طلبد تا تمام این چهار ابعاد مذكور درعین وقت بر آورده شود. توفیرمواد غذایی مستقیماً متعلق به وضعیت خوب كشت، زراعت، مالداری وسطح عالی تولید مواد زراعتی وحیوانی وعرضه درست وبه قیمت مناسب و ارزان آن درماركیت های كشور می باشد كه منجر به مصؤنیت غذایی می شود.
همكاری دربهبود موادغذایی: درسنّت نبوی شریف می بینیم که خوردن فلان میوه یا فلان سبزی مثلاً مستحب است، دیگری فلان بیماری راازبدن بیرون می برد و فلان چیزبرای معده خوب است، این موارد درسنّت نبوی بسیارزیاداست که ملاک یک حرام یایک مستحب ویایک مکروه، زیان رساندن یامفید بودن ویامفید نبودن است.
دراسلام، احادیث فراوانی درباره نظافت، کم خوری، نهی ازپرخوری، خواص گیاهان، میوه ها و سایرخوراکه ها وهمچنین سایردستورات صحی، واردشده است.
حفظ صحت وسلامتی بدن واجب شمرده شده است، حتی اگرعباداتی، مانندروزه و یا حج فرضی، برای انسان مضرباشد، نه تنها جایز بلکه واجب است که ترک شود و درچنین مواردی، کار واجب به کارحرام مبدّل میگردد.
لذاهرانسان سالم وعاقل جامعه مسؤولیت دارد تا از غذای خویش آگاه باشد وضرورت وجود خودرا ازلحاظ طعام بداند وهركس باید داكتر، جان خویش باشد وخودرا به غذاء وقایه ومعالجه كند. هرانسان نظربه توان وامكانات خودمكلف است تادر بهبودموادغذایی خود و دیگران دین اسلامی وانسانی خویشرا اداء نماید. دهقان دركشت وزراعت وتاجران درتولید وتورید موادغذایی ازلحاظ كمی وكیفی و دكانداران درحفظ وعرضه به مفاد كم و بدون احتكاروغش اقدام نمایند.
دین مقدس اسلام ازبعضی موادخوراكه ها نام برده است به طورمثال : گندم، پیاز، سیر، گوشت، ماهی، شیر، عسل، انار، سیب، انگور، تین، زیتون وغیره که اینها در صدرتمام موادغذایی قرارداشته و از لحاظ مصرف اهمیت اساسی دارد. بناءً بهبود وضعیت مواد غذایی ازحیث كمی وكیفی در نمو، رشد، تقویه، صحت وسلامتی انسان ها (اطفال، بزرگسالان) نقش اساسی ایفاء میدارد. ادامه دارد