آثار فرهنگی وتاریخی مولانا میرزاشاه اخگر ثبت موزیم ملی گردید
مولانا میرزاشاه اخگر ملقب به ابوالانورفرزند محمد‌امینشاه یکی از بزرگ‌مردان خواجه‌های جرم بدخشان و از چهره‌های علمی و فرهنگی نیمۀ دوم سدۀ چهارم خورشیدی در تاریخ معاصر افغانستان محسوب می‌گردد که در بدخشان نسبت نهایت اعزاز و اکرام همگان وی را مولوی صاحب کلان یاد می‌نمودند.
مهربانو
مولانا میرزاشاه اخگر ملقب به ابوالانورفرزند محمد‌امینشاه یکی از بزرگ‌مردان خواجه‌های جرم بدخشان و از چهره‌های علمی و فرهنگی نیمۀ دوم سدۀ چهارم خورشیدی در تاریخ معاصر افغانستان محسوب می‌گردد که در بدخشان نسبت نهایت اعزاز و اکرام همگان وی را مولوی صاحب کلان یاد می‌نمودند.
مولوی اخگر عالم شهیر، سخنور نامی و شاعر توانای این مرز ادبخیز است که در سال 1268 هجری خورشیدی در مسقط الراسش خواجهها دیده به جهان گشوده و تا سال 1328 هجری خورشیدی به قید حیات بوده، در همین سال به عمر 60 سالگی چشم از جهان پوشیده است.علامه موصوف منسوب به خانوادۀ علمی است از هشت سالگی یعنی از سال 1276 هجری خورشیدی شروع و تا سال 1299 هجری و خورشیدی مدت 23 سال در مدارس مشهور کشور و مدرسۀ دیوبند هندوستان دوام تحصیل نموده است.
در علوم فقه، تفسیر، حدیث، طب، معانی، فلسفه، عقاید، الهیات،ریاضی، میراث، منطق، حکمت، بیدل شناسی، تفسیر مثنوی و سخنوری در عصر خود بی‌نظیر بوده، به قول حافظ، آنچه خوبان همه داشتند، اخگر به تنهای داشت.
این دانشمند گرامی از سال 1299 تا 1302 هجری خورشیدی مدرس مدرسۀ دیوبند بوده، باقی عمرش را به تدریس در مدرسۀ جرم سپری نموده که شاگردان وی مولوی محمد سلیم طغراء، شاه عبدالله یمگی، مخدوم احمد از گزستان تخار و… می باشند. از سال 1319-1321 هجری خورشیدی سه سال وکیل شورای ملی بود و دو اثر نفیس خود را به نامهای «مسدس العقول و مخمس العقول» در این آوان به طبع رسانیده کتاب شرح سلم که در مدارس مشهور هند تدریس می‌گردد، مولود فکر رسای این شخصیت عالی مقام است. خلاصه اخگر فرزند صالح خاوران مانند طلیعۀ زمانی در افق این دیار طلوع و باز به حکم قضای الهی در همین جا غروب نموده است.
چندی قبل آثار فرهنگی و تاریخی به جا مانده از مولانا میرزاشاه اخگر که قدامت بیشتر از ۱۰۰ سال را دارد و در هجرۀ آن عالم فقید در قریه خواجه‌های ولسوالی جرم حفظ و نگهداری می شود. ثبت و راجستر موزیم ملی وزارت اطلاعات و فرهنگ گردید.
انجنیر حمید الله مظفری عضو هیئت بررسی آبدات تاریخی و آثار باستانی با تایید این مطلب گفت که آثار به‌جامانده از شخصیت دانشمند و عالم متبحر شامل عصا، لیر قرآن کریم، دستکول، تیل دانی، لگام، خم و غیره اشیای می‌باشد که قدامت آن‌ها بیشتر از ۱۰۰ سال را در بر می‌گیرد که شخص وی از آن‌ها استفاده می‌نمود و قرار سروی‌های مقدماتی هجرۀ مطالعه او به حیث آبده تاریخی ثبت وزارت اطلاعات و فرهنگ خواهد شد. او افزود: به سلسلۀ بررسی ها چله خانه(محل عبادت) میر غیاث الدین ولی واقع اصل جرم که به اثر بی توجهی باشندگان محل در حال تخریب واز بین رفتن است و قدامت آن نظر به روایت های دست بدست شده، بیشتر از ۳۰۰ سال است. سروی‌های ابتدایی صورت گرفته است تا به حیث آبدۀ تاریخی شناخته شود.
وی علاوه نمود: چنار حضرت امیر که توسط میر سید علی همدانی و مریدانش در قریه حضرت امیر ولسوالی متذکره غرس شده و عمر آن بیشتر از ۸۰۰ سال می‌شود، به اساس روایت‌های مردم از این درخت در گذشته به حیث محل تدریس علوم دینی نوجوانان از سوی امام مسجد استفاده می‌شد و قرار است به حیث میراث طبیعی و تاریخی ثبت وزارت اطلاعات وفرهنگ شود.
وی گفت: مکان‌های که دارای سه بعد تاریخی، فرهنگی و سبک معماری قدیمی باشد به حیث آبده شناسایی خواهد شد.
معزالدین احمدی رییس اطلاعات و فرهنگ بدخشان از باشندگان ولسوالی یمگان، شهر فیض آباد و سایر ولسوالی‌ها خواسته است که در کنار حفظ آبدات تاریخی و ساحات باستانی؛ اثرهای ادبی ، فرهنگی و تاریخی که نزدشان موجوداست و در خانه های‌شان بگونۀ کم ارزش نگهداری می‌شود جهت غنامندی موزیم محلی به ریاست اطلاعات و فرهنگ بسپارند تا بگونۀ مسلکی از آن حفاظت و 0نگهداری شود.
او گفت که نام و نشانه‌های شخص اهدا کننده، ثبت موزیم خواهد شد.
