مقدمه: تحلیلات امروزی در مورد جرم و مجرمیت از لحاظ ماهیت بحث گسترده ای است. این بحث در دین مبین اسلام هم ریشه دارد، قرآن کریم با ظهور اسلام همزمان با آن توسط جبرئیل امین فرشته مقرب الهی به پیامبر بزرگوار اسلام حضرت محمد(ص) به صورت تدریجی نازل شده است. قرآن کریم که در بردارنده کلام الهی است، نزد مسلمانان دارای قداست زیاد است. و ارزش و اعتبار خاصی دارد. در این کتاب آسمانی هیچ پدیده هستی از قید قلم ربوبیت بازنمانده و تمامی امور عالم به طور دقیق مورد عنایت باری تعالی قرار گرفته است. چنانچه خداوند بزرگ در قرآن کریم می فرماید: هیچ تر و خشکی نیست مگر در قرآن کریم که کتاب روشن است درج گردیده.» آنچه از این آیه بر می آید این است که قرآن کریم موضوعات مختلف و گوناگون را در زندگی بشر بیان کرده است، اما فهم و درک ما از این کتاب نسبت به زمان ما فرق می کند؛ ما با ید این توانمندی و ظرفیت را پیدا نماییم تا بتوانیم موضوعات علمی را از قرآن دریابیم. در این مقاله با توجه به این که ماه مبارک رمضان منصوب به ماه قرآن است، بنده را واداشت تا درچند مورد و نمونه های جرم یابی بصورت مختصر با اشارات که آیه های قرآن از آن نموده است، بحث کرده و ارزش آن را در جرم یابی مورد تحلیل قرار دهم، از جمله بحث بالای نشان انگشت، چهره شناسی، صداشناسی، دی ان ای و نقش اثباتی دست و پا در جرم یابی اشاره کنم.
- 1. انگشت شناسی در قرآن کریم
از جمله مظاهر طبیعت و اعجاز خلقت، نشان انگشت است که امروز توجه دانشمندان علوم جریابی را به خود جلب کرده است. این رموز خلقت در قرآن کریم که از نزول آن قرن ها می گذرد، با دقت و ظرافت خاصی بیان شده است.
قرآن کریم به نسبت آیه صریح بیان می کند: «آیا انسان تصور می کند که ما نمی توانیم استخوان های پوسیده اش را جمع آوری کنیم و دوباره زنده گردانیم؟» بله ما قادریم که انگشت هایش را برابر کنیم» این آیه به صورت صریح بیان کننده این است که نشان انگشت می تواند باعث تشخیص هویت و شناسایی انسان گردد، و شناسایی و تشخیص مهم ترین بخش از کار مضمون جرم یابی است.
خداوند در پاسخ کسانی که فکر می کنند، جمع آوری استخوان ها و اجزای پوسیده بدن انسان و تجدید حیات دوباره آن ها نا ممکن نیست می فرماید: خداوند قادر است بالاتر از آن را دوباره تجدید کند و آن تجدید بنای خطوط انگشتان است. عظمت این مثال را کسانی که به علم انگشت شناسی و تثبیت هویت آشنایی دارند به خوبی درک می کنند، زیرا به جز نشان انگشتان، سایر اعضای بدن انسان مانند استخوان ها، چشم و گوش و بینی ممکن است در اشخاص ظاهراً شبیه هم باشند، اما آثار انگشتان در هیج دو انسان شبیه دیگری نیست و در سراسر جهان نمی توان دو نفر را دریافت که دارای نشان انگشت یکسان باشند، و از این رو امروز در علوم عدلی و جرم یابی در تمام دنیا تنها راه برای تثبیت هویت افراد، نشان انگشتان آن هاست و تا دوازده قرن بعد از نزول قرآن، کسی از این ویژگی خبر نداشت. برای اولین بار در سال 1884 میلادی در انگلستان به این امر پی بردند و از آن برای شناسایی افراد به عنوان انگشت شناسی استفاده کردند.
نشان انگشت گرفته شده از صحنه جرم با نشان انگشتان مظنون مقایسه می گردد، و در صورت مطابقت آن دو، هویت مجرم تثبیت می شود.
- 2. صدا شناسی در قرآن کریم
از موارد دیگری که ما را در شناسایی مجرمین کمک شایان کرده می تواند صدا شناسی است. زمانیکه مجرمین مرتکب عمل جرمی می شوند به ناچار در زمان ارتکاب جرم سخنانی می زنند، ویا کسانی مجنی علیه واقع می شوند سخنانی از آنها می شنوند، شده می تواند که اهل خبره هم در زمان استنطاق بتوانند از لحن مظنونین و متهمین سخنان آنها را مورد ارزیابی قرار دهند تا اینکه صحت و سقم آنها را تشخیص دهند.
تحولات علمی نشان می دهند که امروز دستگاه های پیشرفته از قبیل کمپیوتر و فزیک در شناسایی صدا مؤثریت خاص را ایجاد کرده است. در بخش روانشناسی نیز دراین مورد بحث صورت گرفته و شاخص های معین به کار رفته است، روانشناسان با مهارت های خاص که دارند، پس از انجام مصاحبه با مظنون می توانند از طریق لحن گفتار و طرز سخنان شان هویت واقعی آن ها را شناسایی کنند.
این مطلب در قرآن کریم نیز به صراحت ذکر شده است، و خداوند منان به سفیر خود پیامبر(ص) در باره انسان های دو رو می فرماید: «هر چند می توانی آن ها را از طرز سخنان شان بشناسی». این سخن صریح قرآن بیان کننده این است که اشخاص می توانند توسط لحن و قول خویش مورد شناسایی قرار بگیرند و این در مضمون کریمنالستیک از اهمیت خاص برخوردار است.) حسن دیوبندی، سال 1383، ص 40).
- 3. دی ان ای در قرآن کریم
مطالعات نشان داده است که بدن انسان از از حجرات زیاد ساخته شده است که تعداد آن به صورت تقریبی به صدها تریلیون حجره می رسد، تمام این حجرات از یک حجره ای که ترکیب شدن اسپرم مادر و پدر بوجود آمده و سرچشمه می گیرد.( قرآن کریم، سوره محمد، آیه 30).
آنچه در دنیایی طبابت در این مورد وضاحت می دهد این است که هر حجره یک برنامه جنتکی مشابهی را به عهده دارد ، در درون هر هسته ما، ماده های کیمیاوی، معروف و مشهور به DNA که حاوی کود معلوماتی است، و وظیفه نوسازی یا ترمیم حجره و ساخت پروتین های مورد نیاز بدن را به عهده دارد، موجود است. و به صورت غالب این دی ان ای هسته ای است، و خداوند متعال ضمن طرح سوالهای متعدد در قرآن کریم، از آن عده انسان های که منکر علم و قدرت خداوند تبارک و تعالی هستند، از ماده نخستین خلقت انسان، نیز سوال می کند، و می فرماید: «آفرینش شما از چه بوده است». این آیه بی آنکه منتظر پاسخ آنها باشد، جواب این سوال را خود داده است، چنین می فرماید این توصیفی است برای نطفه مرد که در آب منی شناور است، و با جهش به داخل رحم مادر منتقل می شود. و بعد در توصیف دیگر از این آب می گوید: « آبی که از میان پشت و سینه ها خارج می شود:
( قرآن کریم، سوره طارق، آیه 7).
در این جا قرآن کریم به یکی از دو جزء اصلی نطفه که همان نطفه مرد است، و برای همه محسوس است، اشاره کرده، و منظور از « صلب» و ترائب قسمت پشت و پیش روی انسان است، چرا که آب نطفه مرد از میان این دو خارج می شود. به صورت کلی بحث بالای دی ان ای یک اصلی و با ارزش است که علمی ساینس و یا علوم امروزی آنرا در موضوعات علمی متبارز ساخته است و خوشبختانه این موضوع در قرآن کریم به صورت واضح بیان شده است.( ناصرمکارم، 1380، ص 465).
- 4. ارزش اثباتی دست و پا در قرآن کریم
انسان به ظاهر دارای خواص فزیکی مختلف اند، واین خواص فیزیکی در موارد باعث شناسایی و معرفت انسان می شود، یکی از این اعضا که در شناسایی فرد نقش مؤثر دارد، اعضای مانند دست و پا می باشد، دست و پا از جمله خصوصیات فزیکی بایومتریک است که در کنار سایر بایومتریک ها دارای جایگاه و اعتبار خاصی اند. این دو خصیصه از بایومتریک ها، در قضایایی جنایی را برای تعقیب، دستگیری و شناسایی مجرمان دارای ارزش و اعتبار اثباتی فوق العاده اند. زیرا با ویژه گی های منحصر به فردی که دست و پا، کفش و طول قدم دارد، در شناسایی مجرمان می تواند مؤثر واقع شود. بنا بر این، دست و پاه به دلیل اهمیتی که دارد، در قرآن کریم دارای ارزش و جایگاه بلندی اند. چنانچه خداوند(ج)، در مورد روز رستاخیز و سلب اختیار انسان از تسلط بر اعضا و جوارح وی در آن زمان، می فرماید ترجمه:« امروز بردهان آنها مهر می نهیم، و دست های آنها با ما سخن می گوید و پا های آنها کارهایی را که انجام می دادند برای ما شهادت می دهند. در این آیه چنانچه بیان شده است که در روز رستاخیز اختیار از انسان سلب می گردد و اعضا و جوارح انسان بدون در نظر داشت اراده منفعت انسان و ضرر شان بر عملکرد انسان گواهی می دهد و خود باعث شناسایی انسان می گردد
درست، در آن روز، دیگر اعضای انسان تسلیم تمایلات او نیستند، آنها حساب خود را از کل وجود انسان جدا کرده تسلیم پروردگار می شوند و برمقام مقدس او سر فرود آورده و حقایق را با شهادت خود آشکار می سازند، و چه محکمه عجیبی است که شاهدین آن اعضایی وجود خود انسان است، همان ابزاری است که گناه را با آن انجام داده. ( قرآن کریم، سوره یس، آیه 65).
در محل واقعه بعد از آنکه که مجرمان محل را ترک می کنند، به اساس قاعده ادماند لوکارد به صورت قهری و اجباری از مجرمین آثار و علایم از آنها بر جای می مانند. ( نجابتی مهدی، 1394، ص 146).
دیگر کنترول و تسلط آنها براین دسته آثار و علایم سلب شده و تمام آنها در اختیار تیم بررسی کننده و متخصصان امور قرار می گیرند. در صورتی که اگر آثار و نشانه های برجای مانده از مجرمان و جنایتکاران به ورش علمی مستند سازی شود، در نتیجه مقایسه و تطبیق آنها با مشخصات موجود در مجرم، هویت آنها تأیید می شود، و مجرم در این زمینه دارای هیچ گونه اراده و اختیاری مبنی بر رد ادعای وارده نخواهد بود، و چاره ای ندارد جز این که بر یافته های علمی متخصصان و اهل خبره، سر تسلیم فرود آورد و اعتراف نماید.( عظیم فاریابی،
1390، ص 30)
محمد امان سلیمانی
