ویژگی‌های خانواده مسلمان

چکیده: خانواده در اسلام به عنوان یک ستون اصلی و مهم در جامعه مورد توجه قرار می‌گیرد. اسلام اهمیت بسیار زیادی به تشکیل یک خانواده سالم و پایدار می‌دهد و از اعضای خانواده خواستار است که با احترام و محبت به یکدیگر رفتار کنند، مسایل فراوانی وجود دارد که ویژگی های خانواده مسلمان بر آن استوار بوده و رابطه خانوادگی از آن استحکام می گیرد و به وسیله آن از باد جدایی و طوفان ویرانگر از هم دور شدن و از هم بریدن مصئون می ماند.

مقدمه: ویژگی‌های مهم خانواده مسلمان، احترام و ارزش قائل بودن به همه اعضا است. در اسلام، والدین به عنوان معلمان و راهنمایان فرزندان خود مورد توجه قرار می‌گیرند و فرزندان نیز مکلف هستند که به آن‌ها احترام بگذارند و از آن‌ها مراقبت کنند.

مفاهیم: در خانواده مسلمان، آموزش‌های مربوط به اخلاق و ارزش‌های اسلامی به فرزندان تدریس می‌شود تا آن‌ها نیز بتوانند در زندگی خود به عنوان اعضای مفید و مسئول جامعه فعالیت کنند.ما در این جا بعضی از ویژگی های خانواده مسلمان را بیان می‌کنیم که قرار ذیل اند:

۱. ایمان به الله متعال و پرهیزگاری: اولین و مهم ترین ویژگی خانواده مسلمان چنگ زدن به ریسمان محکم ایمان است. ایمان به الله(جل جلاله) و روز آخرت و ترس از الله(جل جلاله) آگاهی که بر هر آن چه سینه ها در داخل خود می پوشانند آگاه است و استقامت بر پرهیزگاری و محافظت بر آن و دوری از ظلم و بی پروایی در راه طلب حق و حقیقت کوشا می باشد،  این نشانه خاص خانواده مسلمان است که به الله(جل جلاله) مخلص بوده، از اوامر ونواهی اواطاعت می کند و به هر آن چه که از جانب خداوند متعال است ایمان کامل می داشته باشد. اعضای خانواده مسلمان نماز را در وقت معین ادا می کنند و کلام الله پاک را تلاوت نموده و ماه مبارک رمضان را روزه می گیرند. و خداوند متعال را در هر کار و امور زندگی خویش حاضر و ناظر می دانند.

۲. صداقت و راستی: یکی دیگر از ویژگی های خانواده مسلمان صداقت و راستی است. صداقت و راستی آن قدر ارزش دارد که الله(جل جلاله) در قرآن عظیم الشأن بار ها  از ما می خواهد که صادق بوده و با صادقین باشیم مثل این آیه مبارک : ترجمه: (ای مومنان! از خدا بترسید و هم گام با صادقین و راستگویان باشید.) صداقت و راستی یکی از نشانه های ایمان است که به این سبب ویژگی خانواده مسلمان گفته شده است . خانواده مسلمان در تمام امور زندگی خود از صداقت کار گرفته همیش حق را به صاحب آن می رسانند و به برادر مسلمان خود خیانت نمی کنند. خانواده مسلمان راستگو بوده و از گفتن حقیقت و سخن راست هراس نمی داشته باشند و به خاطر کسب رضای الله(جل جلاله) همیشه صادق بوده و راستکاری را پیشه می کنند.

۳. امانت داری: یکی از دیگر ویژگی و خصوصیات خانواده مسلمان امانت داری است. الله(جل جلاله) می فرماید: ترجمه: ( به تحقیق خداوند به شما دستور می دهد که امانت ها را به صاحبان امانت برسانید.) هم چنان حضرت محمد(صلی الله علیه وسلم) در مورد کسانی که امانت را رعایت نمی کند می فرماید:« از ابوهریره رضی الله عنه روایت است که رسول الله (صلی الله علیه وسلم) فرمود: نشانه‌ی انسان منافق سه چیز است: وقتی سخن گوید دروغ می گوید، اگر وعده بدهد خلاف آن عمل می کند، و هرگاه امانتی به وی سپرده شود در آن خیانت می کند.»

۴. تعاون و همکاری: ویژگی دیگر خانواده مسلمان تعاون و همکاری می باشد، که زن و شوهر برای بقای خانواده با یک دیگر همکاری می نمایند تا بتوانند فرزندان شان را تربیت کنند و مسئولیت های زندگی شان را به انجام رسانند.در پرتو نظام خانواده است که زن و مرد مکمل همدیگر اند و هر یک دیگری را کامل می کند، در این میان زن به تناسب سرشت و طبیعتش عهده دار توانایی های ویژه اش نقش خاص خود را ایفا می کند، تلاش و کوشش برای تأمین نیاز های خانواده، حمایت و نگهداری از خانواده  و… همین قسم مرد نیز مسئولیت خویش را در قبال خانواده انجام می دهد و به قیمت جان خود از آن محافظت می کند.

۵. آموزش و پرورش: پنجمین ویژگی خانواده مسلمان تعلیم برای اعضای خانواده است چنان چه حضرت محمد(صلی الله علیه وسلم) می فرماید: (ارجعوا إلی أهلیکم فعلموهم) ترجمه: به خانه برگردید و آن چه آموخته اید به خانواده تان نیز بیاموزید. واجب است که مرد مسایل دینی را به خانواده اش بیاموزد. الله(جل جلاله)فرموده است: ( یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا قُوا أَنفُسَکُمْ وَ أَهْلِیکُمْ نَارًا وَ قُودُهَاالنَّاسُ وَالْحِجَارَةُ…) ترجمه: ای مومنان! خود و خانواده خویش را از آتش بر کنار دارید که افروزینه آن انسان ها و سنگ ها است. این آیه و حدیث مبارک به آن اشاره می کند که مرد مسلمان باید خانواده خویش را تعلیم دهد و بیاموزاند تا توسط علم خداوند لایزال را خوب تر بشناسد و بهتر عبادت کند تا از آتش دوزخ در امان باشند.

۶. صبر و شکیبایی:  یکی دیگر از خصوصیات و ویژگی خانواده مسلمان در مقابل مشکلات پیشه نمودن صبر و تسلیم شدن به تقدیر الهی است. خداوند(جل جلاله) همواره انسان را به صبر و شکیبایی فرا می خواند و در کلام مبارک خویش برای صابران مژده بهشت را داده است. رسول الله(صلی الله علیه وسلم) همیشه در برابر مشکلات صبر و تحمل می نمود  و توکل خویش را به الله متعال می کرد . پس به ما مسلمانان لازم است تا به اوامر خداوند(جل جلاله) سرخم نموده و مطابق سنت رسول الله(صلی الله علیه وسلم) عمل نماییم و هیچ گاه در برابر حکم خداوند(جل جلاله) سر کشی نکنیم، چون صبر و شکیبایی از نشانه های مسلمان است.

۷. شیرین زبانی و خوش رویی: در خانواده مسلمان بجز سخن نیکو چیزی گفته نمی شود، این شیرین زبانی یکی از خصوصیات و ویژگی خانواده مسلمان است ، قسمی که خداوند(جل جلاله) به رسول الله(صلی الله علیه وسلم) در قرآن کریم می فرماید: ( وَ لَوْ کُنْتَ فَظّاً غَلِیْظَ الْقَلْبِ لاَنفَضُّواْ مِنْ حَوْلِکَ) ترجمه : و اگر درشت خو و سنگ دل می بودی از پیرامون تو پراکنده می شدند. یعنی خداوند(جل جلاله) به رسول الله(صلی الله علیه وسلم) خلق نیک و اخلاق خوب داده بود چون اگر زشت و درشت خو می بود مردم از اطراف اش دور می شدند و اسلام گسترش نمی یافت. پس می بینیم که اسلام دین نیکی ، خوش‌رفتاری ونرمی است. بناءً نیکویی و خوش‌زبانی با برادران و خواهران مسلمان ما وجیبه دینی ما است.

نتیجه گیری: خانواده مسلمان با تأکید بر ارزش‌های اخلاقی و دینی، نقش بسیار مهمی در شکل‌گیری افراد سالم و پایدار و تقویت جامعه دارد. این خانواده‌ها با ایجاد ارتباطات قوی و پایدار، آموزش ارزش‌های اسلامی و رفتار صادقانه، به عنوان یک پایه اصلی برای ساختن یک جامعه سالم و پویا عمل می‌کنند.

منابع ومآخذ

1- قرآن کریم و حدیث.

2 . عدالتخواه، پوهندوی عبدالقادر. (۱۳۸۷).» حقوق فامیل». چاپ اول، کابل: مطبعه میوند.

3 . انصاریان، استاد حسین.(۱۳۹۰). « نظام خانواده در اسلام» . چاپ سی ام ، قم ـ ایران: انتشارات ام ابیها.

4.زحیلی،وهبه.(۱۳۸۲). « فقه خانواده درجهان معاصر». مترجم: عبدالعزیز سلیمی ،تهران: انتشارات احسان.

5 . عبدالله، نظام الدین. (۱۳۸۶).» بررسی مسایل خانواده «. چاپ اول، ج ـ ۱، کابل: انتشارات سعید.