سنگ کلیه چیست؟

به جهت متغیر شدن سبک زندگی و افزایش شیوع چاقی، شیوع سنگ کلیه رو به افزایش می باشد؛ و بسیاری از افرادی که به سنگ کلیه مبتلا می شوند از آن به عنوان بدترین درد در زندگی خود یاد می کنند! سنگ های کلیوی بسیار شایع می باشند، به طوری که از هر پنج مرد بالای ۷۰ سال و از هر ۱۰ زن بالای ۷۰ سال، یک نفر به سنگ کلیه دچار می شود (به طور کلی ریسک ابتلا به سنگ کلیه در طول زندگی یک مرد ۱۹ درصد و در طول زندگی یک زن ۹ درصد تخمین زده شده است). همچنین در افرادی که یک بار دچار سنگ کلیه شده اند، ۵۰ درصد احتمال ابتلای مجدد طی ۱۰ سال آینده وجود دارد. بسیاری از این سنگ ها به اندازه ای کوچک هستند (به اندازه یک دانه ریگ) که بدون هیچ علامتی از بدن دفع می شوند و اصلا متوجه آن نمی شویم؛ اما برخی نیز اندازه بزرگتری داشته (به اندازه یک مروارید یا بزرگتر) و حین دفع درد شدیدی ایجاد می کنند و برای خارج شدن از بدن نیاز به کمک داکتر دارند. در ادامه به طور کامل در رابطه با این که سنگ کلیه چیست و چه علائمی دارد؟ تشخیص و علاج سنگ کلیه توضیح داده شده است.

زمانی که ادرار فوق اشباع می شود و غلظت برخی مواد مانند کلسیم، اگزالات، سیستین و اوریک اسید در آن افزایش پیدا می کند، می تواند منجر به ایجاد سنگ در هر قسمتی از سیستم ادراری شود. گاهی نیز مقدار این مواد در ادرار طبیعی می باشد، ولی به دلیل نوشیدن ناکافی مایعات، حجم ادرار کاهش یافته و لذا شانس تشکیل سنگ افزایش می یابد. از به هم پیوستن این مواد کریستال های ریزی تشکیل شده که با گذشت زمان اندازه آن ها افزایش می یابند. گاهی تا سال های طولانی و حتی چندین دهه این سنگ های کوچک بدون هیچ علامتی در کلیه ها باقی می مانند. گاهی نیز سنگ ها وارد حالب ها (لوله هایی که ادرار را از کلیه به مثانه تخلیه می کنند) شده و در آن جا گیر کرده و مانع خروج کامل ادرار می شوند و علائم شدیدی مانند درد و خونریزی ایجاد می کنند. در ادامه بیشتر در رابطه این که سنگ کلیه چیست توضیح داده شده است.

علت سنگ کلیه چیست؟

با مطالعه قسمت بالا، تقریباً متوجه شدیم که علت سنگ کلیه چیست و چگونه سنگ در مجاری ادراری تشکیل می شود. اگرچه علت مشخص و قطعی برای تشکیل سنگ های کلیوی وجود ندارد، ولی مجموعه ای از موارد زیر می توانند افراد را مستعد به تشکیل سنگ در کلیه ها سازند:

سابقه شخصی یا خانوادگی سنگ کلیه: اگر فردی از اعضای درجه اول فامیل شما مانند پدر یا مادر مبتلا به سنگ کلیه شده باشند، احتمال ابتلا به سنگ کلیه در شما نیز افزایش پیدا می کند. همچنین چنانچه در گذشته مبتلا به سنگ کلیه شده باشید، شانس تشکیل مجدد سنگ در مجاری ادراری شما افزایش پیدا می کند.

دهیدراتاسیون: نوشیدن کم مایعات، زندگی در مناطق گرم و خشک، تعریق زیاد در طول روز و به طور کلی هر عاملی که بدن شما را در معرض کم آبی قرار بدهد، می تواند شانس تشکیل سنگ در مجاری ادراری را افزایش بدهد.

رژیم غذایی: رژیم غذایی غنی از نمک، پروتئین و شکر می تواند احتمال ابتلا به سنگ کلیه را افزایش بدهد. لذا در افراد مبتلا به سنگ کلیه توصیه به رعایت رژیم کم نمک و کم پروتئین بسیار کمک کننده می باشد.

چاقی: چاقی، افزایش وزن و افزایش سایز دور کمر از مهم ترین علل تشکیل سنگ در مجاری ادراری هستند.

سابقه بیماری یا جراحی در سیستم گوارشی: جراحی بای پس معده، بیماری های التهابی روده یا اسهال مزمن می توانند با تغییر در جذب آب و کلسیم در سیستم گوارشی شانس افزایش سنگ در مجاری

ادراری را افزایش دهند.

سابقه ابتلا به برخی بیماری های خاص: برخی بیماری ها مانند اسیدوز توبولار کلیوی، سیستینوری، نقرس، دیابت، هیپرپاراتیروئیدیسم و سابقه عفونت های ادراری مکرر، می توانند افراد را مستعد به تشکیل سنگ در مجاری ادراری سازند.

برخی دواها و مکمل های غذایی خاص: برخی دواها و مکمل های غذایی مانند مصرف بیش از حد ویتامین C، مسهل ها، آنتی اسیدهای کلسیمی و برخی دواهای مورد استفاده در علاج میگرن و افسردگی می توانند ریسک ابتلا به سنگ کلیه را افزایش بدهند.

عدم مصرف کافی کلسیم در رژیم غذایی: برخلاف آن که بسیاری از مردم تصور می کنند که مصرف لبنیات و مواد غذایی غنی از کلسیم احتمال تشکیل سنگ در کلیه ها را افزایش می دهند، اما دقیقا برعکس آن صحیح می باشد! مصرف رژیم غذایی دارای کلسیم کافی مانع تشکیل سنگ در کلیه ها می شود؛ اما مصرف مکمل ها و قرص حاوی کلسیم به افراد مبتلا به سنگ کلیه توصیه نمی شود. لذا به افراد دارای سنگ کلیه توصیه می کنیم: رژیم غذایی با کلسیم کافی داشته باشند، اما از مصرف قرص کلسیم پرهیز کنند!

مصرف کم فیتات در رژیم غذایی: مواد غذایی غنی از فیتات مانند برنج، گندم و جو نقش موثری در پیشگیری از تشکیل سنگ در کلیه ها ایفا می کنند.

مصرف زیاد اسفناج: مصرف مکرر و زیاد اسفناج در رژیم غذایی، شانس تشکیل سنگ در کلیه ها را افزایش می دهد.

در ادامه بیشتر در رابطه با این که علت سنگ کلیه چیست و انواع آن توضیح داده شده است.

انواع سنگ کلیه

دانستن این که به چه نوع سنگ کلیه ای مبتلا هستیم، به روش مناسب پیشگیری و علاج آن کمک می کند؛ لذا توصیه می شود پس از دفع سنگ کلیه، آن را نگهداری کرده و برای تعیین نوع آن به آزمایشگاه تحویل بدهیم. انواع سنگ کلیه عبارتند از:

سنگ های کلسیمی: سنگ های کلسیم اگزالاتی، شایع ترین انواع سنگ کلیه و سنگ های کلسیمی هستند. اگزالات هم از طریق مواد غذایی مانند شکلات، آجیل و برخی میوه ها و سبزی ها مانند اسفناج جذب شده و هم روزانه توسط کبد در بدن تولید می شود. مصرف مقادیر بالای ویتامین دی در رژیم غذایی و جراحی بای پس روده شانس تغلیظ کلسیم و اگزالات را در ادرار افزایش می دهند. برخی دواهای ضدتشنج و ضد افسردگی مانند توپیرامات و اسیدوز توبولار کلیوی نیز شانس ایجاد سنگ های فسفات کلسیمی را در افراد افزایش می دهند.

سنگ های استروویتی: این سنگ ها در اثر عفونت های ادراری مکرر ایجاد شده و می توانند به سرعت بزرگ شده و علائم شدید و آزاردهنده ای را ایجاد کنند.

سنگ های اسید اوریکی: این سنگ ها از انواع سنگ کلیه می باشند که در افراد مبتلا به اسهال مزمن، سوءجذب، دیابت، افرادی که پروتئین زیادی در رژیم غذایی خود مصرف می کنند و برخی بیماری های ژنتیکی دیده می شوند.

سنگ های سیستئینی: از انواع نادر سنگ کلیه می باشند که در افراد مبتلا به بیماری ارثی سیستینوری دیده می شوند.

در ادامه بیشتر در رابطه با انواع سنگ کلیه و این که علائم سنگ کلیه چیست، توضیح داده شده است.

 

علائم سنگ کلیه چیست؟

همان طور که در قسمت های قبل توضیح داده شد، سنگ های کلیه اغلب تا زمانی که حرکت نکرده و وارد حالب ها نشوند، علائمی ایجاد نمی کنند. اما پس از ورود به حالب ها ممکن است در آن جا گیر اوفتاده و خروج ادرار را با مشکل مواجه سازند و لذا منجر به تورم کلیه ها و اسپاسم حالب ها و علائم زیر شوند:

درد: دردهای متناوب خفیف تا شدید در پهلوها و پایین دنده ها که ممکن است تا کشاله ران ادامه یابند.

سوزش ادرار

تغییر رنگ صورتی، قرمز یا قهوه ای ادرار

ادرار کدر و بد بو

تکرر ادرار

قطره قطره آمدن ادرار

تهوع و استفراغ

تب و لرز: در صورت همراهی عفونت با سنگ کلیه دیده می شوند.

دفع سنگریزه و شن در ادرار

در ادامه به طور کامل تر در رابطه با این که علائم سنگ کلیه چیست و تشخیص آن توضیح داده شده است.

تشخیص سنگ کلیه

در صورت شک به سنگ کلیه داکتر برای تشخیص سنگ کلیه و اندازه و محل و نوع سنگ، موارد زیر را ممکن است از شما درخواست نماید:

آزمایش خون: با یک آزمایش خون ساده میتوان میزان کلسیم، اوریک اسید، کراتینین و سلامت کلیه ها و برخی علل ایجاد کننده سنگ کلیه را به خوبی بررسی نمود.

آزمایش ادرار: با جمع آوری ادرار بیست و چهار ساعته می توان مواد اضافی داخل ادرار که منجر به تشکیل سنگ کلیه شده اند و همچنین کمبود موادی که می توانند مانع تشکیل سنگ شوند را بررسی نمود.

تصویربرداری: جهت تعیین محل و اندازه سنگ می توان از روش های تصویربرداری مانند سی تی اسکن و سونوگرافی کمک گرفت. عکس رادیولوژی ساده دقت کمتری داشته و امروزه کمتر جهت تشخیص سنگ کلیه از آن استفاده می شود.

بررسی سنگ های دفع شده: با بررسی ترکیبات سنگ های دفع شده، می توان به دقت نوع سنگ را تعیین کرده و علاج هدفمند آن را آغاز نمود.

علاج سنگ کلیه

علاج سنگ کلیه بر اساس نوع، اندازه و محل آن متفاوت می باشد:

مصرف مایعات: نوشیدن حداقل دو الی سه لیتر مایعات در طی روز، به رقیق کردن ادرار و دفع سنگ های ریز و پیشگیری از تشکیل و افزایش اندازه سنگ های جدید و علاج سنگ کلیه کمک می کند.

رژیم کم اگزالات: جهت پیشگیری و علاج سنگ کلیه اگزالات کلسیمی، توصیه به رعایت رژیم کم اگزالات مانند عدم مصرف ریواس، اسفناج، شکلات، چغندر، بامیه، چای، سیب زمینی شیرین، آجیل، فلفل سیاه و سویا کمک کننده می باشد.

رژیم کم پروتئین و کم نمک: مصرف کمتر پروتئین های حیوانی و جایگزینی آن با پروتئین های گیاهی مانند حبوبات و همچنین عدم اضافه کردن نمک به غذاها ، در پیشگیری و علاج سنگ کلیه موثر می باشد.

رژیم غذایی با کلسیم کافی: مصرف کافی لبنیات در طول روز و پرهیز از مصرف قرص و مکمل کلسیم در پیشگیری و علاج سنگ کلیه کمک کننده می باشد.

مسکن ها: جهت تسکین درد حین دفع سنگ کلیه می توان از مسکن هایی مانند ناپروکسن، ایبوپروفن و … استفاده نمود.

علاج دوایی: میتوان از دواهایی مانند تامسولوسین جهت گشاد کردن حالب ها و کمک به دفع سنگ تحت نظر پزشک معالج بهره جست. همچنین برحسب نوع سنگ ممکن است دواهایی مانند دیورتیک های تیازیدی، آلوپورینول، آنتی بیوتیک ها، ویتامین B6 و ترکیبات سیترات جهت علاج سنگ کلیه در شما مناسب باشند.

علاج سنگ شکن (ESWL): می توان از امواج صوتی پرقدرت جهت شکستن سنگ های بزرگ و تبدیل آن ها به سنگ های کوچکتر که دفع راحت تری دارند، استفاده نمود. این روش به دلیل دردناک بودن تحت مراقبت و با دواهای آرامبخش انجام شده و ممکن است بین ۴۵ الی ۶۰ دقیقه زمان لازم داشته باشد.

جراحی: سنگ های بزرگی که با سنگ شکن خورد نشوند، از طریق جراحی از طریق ایجاد سوراخی بر روی پوست خارج می شوند.

خروج سنگ از طریق اسکوپ: پزشک با وارد کردن لوله باریکی به نام اورتروسکوپ به داخل حالب ها، سنگ های کوچک تر را خورد و خارج می کند و سپس استنتی جهت ترمیم و کاهش التهاب مجرا در آن قرار می دهد.

علاوه بر موارد ذکر شده، دواهای گیاهی موثری جهت پیشگیری و علاج سنگ کلیه امروزه به طور گسترده استفاده می شوند که در ادامه به آن ها اشاره خواهد شد.

علاج سنگ کلیه

تاثیر کانفرون در علاج سنگ کلیه

کانفرون که در علاج عفونت ادراری در زنان و مردان بسیار موثر است، یک دوای کاملاً گیاهی از ترکیب گیاه سنتاریوم، ریشه انجدان و برگ رزماری می باشد که برای پیشگیری و علاج سنگ کلیه انتخاب بسیار مناسبی می باشد. از جمله خواص متعدد و تاثیر کانفرون در علاج سنگ کلیه می توان به موارد زیر اشاره نمود:

کانفرون خاصیت آنتی باکتریا قوی داشته و با از بین بردن باکتری ها و پیشگیری از ابتلا به عفونت های ادراری، احتمال تشکیل سنگ های استروویتی را کاهش می دهد.

کانفرون همچنین با کاهش مقاومت به برخی آنتی بیوتیک ها مثل سیپروفلوکساسین، کلرامفنیکل و تتراسیکلین، به علاج موثر عفونت های ادراری و پیشگیری از تشکیل سنگ های استروویتی کمک میکند.

کانفرون با مکانیسم کاهش ترشح اگزالات در ادرار نقش موثری در پیشگیری از تشکیل و رشد سنگ های کلسیمی داشته و لذا علاج مناسبی برای سنگ های کلسیم اگزالاتی کوچک محسوب میشود.

کانفرون خواص دیورتیکی (ادرار آوری) داشته و لذا با افزایش حجم ادرار در پیشگیری و علاج سنگ کلیه مفید می باشد.

کانفرون، اسپاسمولیتیک بوده و با شل کردن عضلات شکم، به بهبود درد ناشی از سنگ کلیه کمک می کند.

کانفرون، با افزایش PH ادرار و کاهش اسیداوریک ادرار، در پیشگیری و علاج سنگ کلیه اسیداوریکی و کلسیمی مفید می باشد.

کانفرون با کاهش ترشح سیستئین در ادرار، مانع تشکیل سنگ های سیستئینی در ادرار می شود.

مصرف روزانه سه مرتبه و هر مرتبه دو عدد قرص کانفرون، و یا روزانه سه مرتبه و هر بار ۵ سی سی از شربت کانفرون در افراد ۱۲ سال و بزرگتر، نقش موثری در پیشگیری و علاج سنگ کلیه ایفا می کند.