مفهوم دمپینگ چیست؟

عابد حکومت

دمپینگ (به انگلیسی: dumping )، بازارشکنی یا قیمت‌شکنی از واژگان خاص اقتصادی به حساب می‌آید که به ویژه در تجارت بین‌المللی جایگاهی ویژه و قانونی دارد؛ و عبارت است از فروش یا صادرات یک کالا با قیمت کمتر از هزینه‌های تمام شده یا به عبارتی دیگر فروش کالا در خارج به قیمتی کمتر از قیمت داخلی.

منظور از دمپینگ، فروش کالا با قیمتی کمتر از قیمت استاندارد است به طوری که صرفه اقتصادی نداشته باشد. در تجارت بین الملل، دمپینگ به بازار شکنی یا قیمت شکنی معروف است. این اصطلاح کاربرد بسیاری در بازرگانی دارد. معادل فارسی آن «رقابت مکارانه» یا «رقابت مخرب» است. هدف از دمپینگ، خارج کردن رقبا از میدان رقابت و در اختیار گرفتن بازار است. بازارشکنی در واقع نوعی تبعیض قیمت به حساب می‌آید که برای به دست آوردن سود بسیار در بلند مدت انجام می‌شود.

دمپینگ یا طبق معادل فارسی این واژه «رقابت مکارانه»، از اصطلاحات مهم اقتصاد و بازرگانی به حساب می‌آید که در تجارت بین‌الملل جایگاهی ویژه و قانونی دارد؛ و به معنای فروش یا صادرات کالا با قیمت کمتر از هزینه‌های تمام شده یا به عبارتی دیگر فروش کالا در خارج به قیمتی کمتر از قیمت داخلی گفته می‌شود. به عبارتی دمپینگ به معنای تبعیض در قیمت‌ها است که تولیدکنندگان و بازرگانان برای به دست آوردن بازار، محصولات تولیده شده خود را با قیمتی کم عرضه کنند. استراتژی کلی در این روش به حذف رقبا و در سلطه درآوردن بازار مربوط می‌شود

دمپینگ یکی از ترفندهای سیاه تجاری است. البته وقتی درباره اقتصاد و تجارت صحبت می‌کنیم، تشخیص اینکه هر تکنیک، رفتار یا ترفند تجاری چه رنگی را به خود اختصاص می‌دهد، سخت می‌شود؛ با وجود این، سنگ محک ما در این ماجرا، میزان تغییرات مثبت یا منفی است که در بازار هدف دمپینگ رخ می‌دهد

دمپینگ چه مزایایی دارد؟

۱- فروش محصول با قیمت پایین‌تر از قیمت واقعی محصول

یکی از مزایای این کار، فروش یک محصول با قیمتی غیر قابل رقابت و بسیار پایین‌تر از قیمت واقعی محصول می‌باشد. کشوری که کالای تولید شده خود را ارائه می‌دهد برای اینکه سهم بازار خود در آن صنعت را افزایش دهد، حتی تمایل دارد که محصول را از دست دهد، ولی از این طریق با سودآوری در آینده، سرمایه‌گذاری کند. البته زمانی این کار به نفع آن کشور است که بر صادرات کالای خود یارانه‌های حمایتی وضع کرده باشند. در بسیاری از موارد پیش می‌آید که این اقدام را برای ایجاد شغل در آن کشور انجام دهد و از دمپینگ به عنوان یک استراتژی برای ورود به صنعت کشور دیگر استفاده کند.

۲- قیمت پایین کالا و محصول برای مصرف‌کنندگان کشوری که مورد دمپینگ  قرار گرفته است:

یکی دیگر از مزایای آن برای مصرف ‌کنندگان در کشوری است که مورد دمپینگ قرار گرفته‌اند. به عنوان مثال در صورت دمپینگ مصالح ساختمانی، قیمت پایین مصالح در کشوری که مورد دمپینگ قرار گرفته سبب می‌شود که قیمت ساخت و ساز خانه نیز کاهش یابد.

دمپینگ چه معایبی دارد؟

۱- هزینه بالا

یکی از معایب اصلی، هزینه زیاد آن برای ادامه می‌باشد. ممکن است دمپینگ کالاهای ارزان برای دور نگه داشتن سایر رقبا در تجارت، سال‌ها زمان ببرد و در همین حال، هزینه‌ی یارانه‌های اختصاص یافته به دمپینگ می‌تواند به بدهی‌های دولتی که کالا را صادر می‌کند اضافه کند.

۲- مقابله چالش‌برانگیز با شرکای تجاری

عیب دیگر دمپینگ، مقابله کردن با بنگاه‌داران اقتصادی و شرکای تجاری می‌باشد، زیرا ممکن است دولت برای خنثی کردن دمپینگ محدودیت‌هایی برای تجارت و تعرفه‌های کالاها قرار دهد. همچنین دمپینگ سبب می‌شود تا بنگاه‌داران اقتصادی ثروتمند و پیشرفته به ویژه در کشورهای توسعه یافته نوعی رقابت سودجویانه ایجاد کنند و اقدام به سودآوری از بازار نمایند و در بلند مدت آن بازار را به انحصار خود درآورند.

۳- مخالفت سازمان تجارت جهانی با دمپینگ

سومین عیب، این است که در جهان یک روش غیر قانونی محسوب می‌گردد و توسط سازمان تجارت بین‌المللی محکوم شده است چرا که سازمان تجارت جهانی و اتحادیه اروپا مخالف دمپینگ هستند.

۴- ایجاد مشکلات متعدد برای کشور مصرف‌کننده

یکی از مهم‌ترین معایب دمپینگ، مشکلاتی است که برای کشور مصرف‌کننده ایجاد می‌کند. در کشوری که مورد دمپینگ قرار گرفته شده پس از گذشت زمانی نه چندان طولانی، تولیدکنندگان داخلی  از چرخه رقابت تولید آن کالا خارج شده و باعث ایجاد رکود در بازار داخلی و افزایش نرخ بیکاری در آن کشور می‌شود.