پوهنیار سمونوال سیدمحمد (رحیمی)
مقدمه: یکی از قشر هایآسیب پذیردرجامعه در برابرجرایم، اطفال و نو جوانان استند. اطفال به دلیل داشتن وضعیت جسمانی و روانی ضعیف در برخی از موارد، به عنوان آماج مجرمان، انتخاب میشوند. این مشکل باعث شده است که هم در عرصه بین المللی و هم در عرصه داخلی کشور ها جهت حمایت از این گروه سیاست های خاصی اتخاذ شود.
تعریف تکدی: تکدی در لغت به معنای (حاجت خواهی از این و ان، گدایی، صدقه خواستن، درویشی، سوال به کف) دهخدا،1377،ج4:6048) و ( گدایی کردن، یا چیزی از مردم خواستن) آمده است (عمید،1388:22).
(تکدی گری) به حالتی اطلاق میشود که فرد، نیاز های طبیعی خود یعنی غذا، پوشاک و احیاناً مسکن را با جلب ترحم دیگران با مطالبه مستقیم و راه های گوناگون، طلب کند و در صدد تأمین آن بر اید. بعضی نیز تکدی را یک فعالیت سازمان یافته می دانند که فرد درآن گدایی را به کار کردن ترجیح میدهد، هر چند که توانایی کار کردن را داشته باشد، بعضی دیگر گدایی را عملی میدانند که شخص، بدون داشتن استحقاق و شایستگی واقعی ، وجه یا کمک غیر نقدی از دیگری تقضا میکند. گاهی اوقات عمل تکدی تحت پوشش اعمال دیگری، مانند فروشندگی یا دست فروشی انجام میگیرد. در مجموع، در خواست کمک و اعانه از دیگران بدون هیچگونه ضابطه اقتصادی، در خواست از مردم در ملا عام به منظوررفع نیاز های مادی با زیر پا گذاشتن شئون انسانی و اجتماعی و دریافت کمک ازمردم در ملاعام از افراد غیرآشنا عامترین تعارفی است که برای این پدیده ارایه شده است.
پدیده تکدی در خصوص اطفال از دو منظر قابل بررسی است: یکی از منظر مجرمیت و دیگری از منظر متضرر شدن ، دراین مقاله، از منظر متضررشدن مورد بررسی قرار گرفته است.
تکدی از منظر متضرر شدن : افراد سود جو برای رسیدن به اهداف و مقاصد خود ، اغلب از کودکان بی دفاع غیر رشید استفاده میکنند. لذا میتوان گفت که اطفال ، مهمترین گروه ازمتضررین این جرم محسوب میشوند. در جامعه کنونی نیزاستفاده از اطفال برای تکدی، اجاره دادن و اجاره کرده کودکان، به عنوان یک فرهنگ محسوب میشوند. اجاره دهندگان اغلب والدین معتاد هستند که توانایی و صلاحیت کار کردن و حتی تکدی گری را نیز از دست داده اند و اجاره کنندگان نیز، متکدیان حرفوی می‌باشند و مورد اجاره نیز اطفال هستندکه خیلی زود نقش اطفال متکدی را آموزش می بینند و به متکدیان حرفوی تبدیل میگردند. دولت به منظور تامین سلامت جسمی و روحی خانواده، بالاخص طفل و مادر، تربیت اطفال و برای از بین بردن رسوم مغایر با احکام دین مقدس اسلام تدابیر لازم اتخاذ میکند.). در قوانین افغانستان تکدی گری تعریف نشده و نیز در قانون حمایت از اطفال وجود ندارد. مطالبی که در تکدی گری اطفال در این موضوع آورده شده است بر اساس تحقیقات میدانی است که رسانه های مستقل ، انجام داده اند ( مجله توانمندی، 6-1393:5). بر اساس یافته های این رسانه ها، افزایش گدا ها در شهر کابل، به یک معضل پیچیده اجتماعی تبدیل شده و استفاده های ابزاری از اطفال در این عمل ، بر سایه شوم آن افزوده و نگرانی هایی را به همرا داشته است. این نهاد ها با ابراز نگرانی در این زمینه هشدار داده اند که ادامه استخدام اطفال در کار تکدی گری، علاوه بر رشد اعتیاد در جامعه، اطفالی که نسل فردای این سرزمین خواهد بود را روانی، عقده مند و مجرم بار خواهد اورد. طبق این گزارش‌ها، تعدادی از گدا ها در شهر کابل، اطفال را اجاره میکنند و به آنان تریاک میخورانند، تا حین تکدی، آرام باشند، همچنین گدا ها به این دلیل دست به چنین
کاری میزنند که محرومیت کودکان را به نمایش گذاشته و توجه مردم را جلب کرده تا پول بیشتر به دست آورند. در حال حاضر، هزاران طفل در افغانستان معتاد به مواد مخدر اند که یکی از عوامل آن، استفاده از اطفال برای گدایی و دادن مواد مخدر به آنان است. جالب این است زمانی که گدا ها باز داشت و به مراکز امن برای تفکیک منتقل میشوند، متاسفانه در آخر نتیجه گیری میشود که از80 نفر، نهایت دو نفرآن بی بضاعت شناخته میشوند. برخی از مسئولان هماهنگ کننده ملی حمایت از حقوق اطفال،گدا ها را به چند دسته تقسیم میکنند: یک دسته از اطفال متکدی واقعا نیاز مند اند و خانواده ها را از ناچاری به تکدی گری سوق می دهند. گروه دیگر، گدا های موسمی استند که تعدادی از آنها از سرما به جاه های گرم و در گرما به جاه های سرد می روند، گروه سوم اطفالی استند که برای تکدی به اجاره داده میشوند (مجله توانمندی، 6-1393:5).
استفاده ابزاری از اطفال، که افغانستان متعهد به کنوانسیون حقوق کودک می‌باشد که مطابق آن، سوء استفاده از کودکان،نقض صریح حقوق آنان تلقی میشود ، امید میرود که دولت قانون حمایت های اجتماعی را هر چه زود تر به تصویب برساند تا مشکل تکدی گری تا حدی حل شود ، هر چندآمار دقیقی از اطفالی که در تکدی گری از آنها استفاده میشود وجود ندارد ، در عین حال این معضل اجتماعی، بسیار جای نگرانی دارد و اطفال، همیشه قربانیان بی صدا ومعصوم این سرزمین استند.
