وحدت و انسجام؛ مهم‌ترین کلید موفقیت جامعه
از موضوعات مهم و ارزشمندی که در قرآن مبین الهی به آن توجه شده است، «وحدت و همدلی» است که اساس استواری و پایداری هر جمع و گروهی از سطح خانواده تا جامعه می‌باشد و جامعه اسلامی هم از این امر مستثنی نیست.
مهر بانو
از موضوعات مهم و ارزشمندی که در قرآن مبین الهی به آن توجه شده است، «وحدت و همدلی» است که اساس استواری و پایداری هر جمع و گروهی از سطح خانواده تا جامعه می‌باشد و جامعه اسلامی هم از این امر مستثنی نیست. بر همین اساس، اسلام همه مومنین را برادران و دوستان هم می داند، چرا که وحدت و همدلی بین مسلمانان، موجب وحدت جامعه اسلامی می گردد. اسلام به اتحاد بین مسلمین اهمیت زیادی می دهد و از تفرقه و اختلاف بین آنها منع می کند.
اسلام علاوه بر اینکه بر اتحاد و برادری امت مسلمان تأکید کرده به راههای استحکام وحدت هم اشاره کرده و هر آنچه را که موجب تقویت دوستی بین امت می شود را مورد تاکید و سفارش قرار می دهد. بر اساس آیات قرآن کریم وحدت عامل اخوت است:: 10) ترجمه: جز اين نيست كه همه مؤمنان با هم برادرند بنابراين [در همه نزاع ها و اختلافات] ميان برادرانتان صلح و آشتى برقرار كنيد و از خدا پروا نماييد كه مورد رحمت قرار گيريد. الحجرات
بدون شک یکی از راههای رسیدن به وحدت و حفظ آن، شناخت عوامل تفرقه و اختلاف است. بر این اساس برای ایجاد وحدت، باید عوامل اختلاف همانند تعصبات قومی، قدرت‌گرایی وپیروی از هواهای نفسانی، شناسایی و با آنها مبارزه شود.
چنانچه مولوی هبت الله آخندزاده، رهبر امارت اسلامی قبلاْ در دستور پانزده ماده یی اش از اعضای امارت اسلامی خواسته بود تا از تعصبات قومی، سمتی و زبانی دوری کنند.
بناءً می‌توان گفت که وحدت عامل مهم حرکت بخش برای جامعه بوده، و انسان‌ها را در گذر پیشرفت به سوی پیروزی‌ها، از دست اندازها و گردنه‌های صعب العبور، عبور می دهد، به ناتوانی‌ها توان بخشیده، و دشواری‌ها را آسان می کند و ناممکن‌ها را ممکن می سازد .
وحدت مسلمانان، توان آنان را در برابر دشمنان، صدها و هزارها برابر می کند، درست مانند سدهای بزرگی که در نقاط مختلف جهان ساخته شده و مبداء بزرگ ترین نیروهای صنعتی است، و سرزمین های وسیعی را زیر پوشش روشنایی و آبیاری قرار داده است، این قدرت عظیم چیزی جز نتیجه به هم پیوستن دانه های ناچیز باران نیست . بنابراین اتحاد و انسجام دانه های باران باعث ایجاد سدهای عظیم با آن همه توانایی ها شده است . وقتی که از دانه های باران در پرتو وحدت و به هم پیوستگی چنان آثار اعجازآمیز بروز کند، قطعاً اتحاد و انسجام مسلمانان آثار و برکات اعجاز آمیز بیش تری در پیشرفت اهداف عالی انسانی و جلوگیری از مقاصد غیر انسانی دشمنان خواهد داشت و موجب سربلندی و عزت و اقتدار بی نظیر خواهد شد .
احمد فهیم یکتن از شهروندان کشوردر رابطه به ضرورت اتحاد و انسجام ملی در کشور چنین اظهار نظر می‌نماید:
عدم اتحاد و انسجام ملی یکی از نقطه ضعف‌هایی است که در طول تاریخ، افغانستان را تا لب پرتگاه و حتی در بسیاری مواقع به سقوط مواجه ساخته است. این نقطه آن‌چنان که باید مورد توجه واقع شود نشده و به ویژه در چند دهه اخیر، جز در گفتار، در عمل هرگز به عنوان یک معضل کلان در جامعه افغانی، مورد تأمل همه جانبه قرار نگرفته است. هرچند جنگ و نابسامانی‌ها در کشور دارای ریشه‌ها و عواملی گونه گون می‌باشد، اما بدون شک یکی از دلایلی که متأسفانه دارای نقش پررنگ است، معضل عدم اتحاد و اعتماد ملی در میان مردم می‌باشد ومتأسفانه میزان تعصب به صورت وقیح جریان دارد که امکان محو آن بدون اتحاد اقوام، مذاهب و سنت‌های مختلف امکان پذیر نیست. در موجودیت نابسامانی های فراوان ، درمان تعصب بسیار دشوار است. چون هیچ کس خود را متعصب نمی‌داند تعصب چیزی است که ما آن را همیشه در دیگری می‌بینیم و دیگری در ما.
بنابراین راه بیرون رفت ازین معضل ناممکن نیست بلکه گسست این گره پیچیده، با هم‌گرایی و همدیگرپذیری ممکن میشود.
از این‌رو، رسانه‌ها و در صدر آنها دولت، مسئول فراهم کردنِ زمینه اتحاد و انسجام در بین مردم است. حکومت مسئول اداره جامعه است. در حقیقت افرادی که در مناصب گونه گون متصدی اداره کردن جامعه هستند و در قالب حکومت فعالیت می‌کنند، تأثیر مستقیمی در مسیر حرکت جامعه دارند. زیرا حکومت یگانه مرجعی است که قابلیت ایجاد ظرفیت اتحاد ملی را در جامعه دارد. بناءً خواهش ما از دولت امارت اسلامی اینست که با بر آورده ساختن انتظار اكثريت اقوام يا گروه‌ها، پايه‌هاي اتحاد و انسجام ملی را تقویت کند و با آگاهی دادن به بخش‌های محروم جامعه آنان را به تمامی مسائل و موضوعات جاری در کشور شریک سازد که این نیز به نوبۀ خود می‌تواند امنيت و ثبات اقتدار ملي را استحكام بخشد. رسانه‌ها نیز مسئولیتِ خطیر در این راه به گردن دارند ودر آگاه ساختن مردم در مورد منافع و مزایایی اتحاد ملی، بیشترین نقش را ایفا نماید، اما آنچه که بیشتر از همه‌ی نهاد‌ها و حتی حکومت، در تحقق وحدت و انسجام ملی تأثیر گذار است، مردم می‌باشد. زیرا مردم این توان و قدرت را دارند که گذشته خود را احیا کنند و به جهان ثابت نماید که افغانستان متحد و یک‌پارچه، تکرارشدنی است ومردم به صورت آرزویی محال به آن نمی‌نگرد. بنابراین برای تحقق یافتنِ این رویا می‌بایست تمام مردم به مقوله اتحاد و انسجام ملّی توجه نمایند و در مسیر رشد و تقویت آن کوشا و جدی باشند و مانع رشد عوامل تفرقه و اختلاف شوند. از دیگر سو واقعیت آن است که وحدت و انسجام در عصر حاضر مرهم زخم‌های کهنه کشور است و اگر مردم خواهان یک افغانستان مترقی وعاری از خشونت می‌باشند، باید احساس یکی بودن را در خود ایجاد، تقویت و فراگیر نمایند. دیگر فرصتی برای آزمون و خطا نیست. افغانستان فراتر از ظرفیت خود به نقصان و عقب‌ماندگی دچار است و باید با تمام توان در مسیر پیشرفت و تعالی حرکت کند. امروز باید قرار گرفتن افغانستان در قُله، هدف همه مردم باشد و به دور از تعصب و تفرقه در رسیدن به این هدف مقدس همگان، اعم از هرگروه های قومی ـ نژادی و مذهبی، به تلاش فداکارانه و خروشی عاشقانه دست بزنند و در این راه از هیچ ایثار و ازخودگذشتگی فروگذار نکنند. به امید آن روزکه کشور ومردم ما شهد شیرین وحدت و همدلی را احساس کنند و از ثمره‌های این نخل حیات‌بخش بهره‌مند گردند.
اصیلا اصیل یکتن از فارغان رشته ی ادبیات در رابطه چنین می‌گوید: وحدت وهمدلی از جمله مباحثی است که نه تنها در قرآن مبین و سخنان پیامبران بلکه در اشعار سخن‌گویان وسخن‌سنجان اقیانوس بیکران زبان فارسی توجه ویژه شده است. از آن‌جا که نخستین داعی خداوند سبحان در قرآن مبین و پس از آن پیامبر(ص) و خاندان مطهرش هستند؛ دراین میان شاعران و گویندگان هم از این مسئله ی حیاتی غافل نشده و کوشیده اند که در قالب الفاظ و عبارات و امثال و حکم، ترجمان کلام الهی وآموزه‌های ارزشمند معنوی و متون انسان ساز و حیاتی به مخاطبان خویش باشند و در اشعار خویش، اهمیت این موضوع را یادآوری کنند.
صائب تبریزی، شاعر نامدار سبک اسلامی کوشیده است تا در دیوان عظیم و ارزشمند خویش که آکنده از حکمت و مضمون آفرینی و معناتراشی است، جایگاه وحدت وهمدلی را در ابیات فراوان بیان کند، او در تشبیه زیبا و توأم با حسن تعلیل، جایگاه وحدت را با بیت زیر بیان کرده است:
رشته ی پیوند یاران را بریدن سهل نیست
چهره ی برگ خزان، زرد از جدایی میشود
