آلودگی صوتی و اثرات منفی آن

تهیه و ترتیب: پوهنیار محمداسماعیل صافی
آلودگی صوتی (Noise Pollution) امواج ناخواسته‌ای است که در شرایط مکانی و زمانی ویژه، بر فعالیت موجودات زنده به ویژه انسان تأثیر گذاشته و می‌تواند عوارض متعدد جسمی، روحی و علی‌الخصوص اختلال در اعصاب شنوایی را حاصل شود. واحد اندازه‌گیری این آلودگی صوتی «دسی بل» است و آستانه تحمل گوش انسان در حدود ۱۳۰ دسی‌بل است.
انتشار صدا مربوط به اینکه در محیط باز یا بسته صورت پذیرد اثر متفاوتی دارد. در یک محیط باز امواج صوتی بدون برخورد به مانع، جریان انتشار را تا مرز تباهی ادامه می‌دهد. شرایط محیطی تأثیر غیرقابل انکاری در چگونگی انتشار صدا دارد.
گرچه انسان به سرو صدا عادت کرده ولی در حقیقت آلودگی صوتی یک عامل خستگی بوده و ظرفیت کار انسان را چه در فعالیت فکری و چه در کار و فعالیت¬های بدنی و ساده، کاهش می‌دهد. این آلودگی روی وضع روانی و روحی شخص اثر کرده، باعث چالش در تطابق یافتن انسان با محیط کار وحتی اجتماع و خانواده می‌شود. که نتیجه آن کاهش مؤثریت کار می‌باشد.
در صورتی که زمان در معرض قرار گرفتن آلودگی صوتی دوام پیدا کند، می‌تواند موجب کاهش قدرت شنوایی شود و همچنان خطر ابتلأ به امراض قلبی میشود.
انواع آلودگی صوتی
آلودگی صوتی انواع مختلف دارد، بطوریکه هرکدام آن اثرات مختلف را برجای می گذارند. آلودگی صوتی صدایی است که انسان و دستگاه شنوایی تمایلی به شنیدن آن ندارد. در حقیقت آلودگی صوتی برخلاف تصور همگان صدایی نیست که باعث پاره شدن گوش یا احساس دردناکی در آن ناحیه شود، بلکه ممکن است حتی صدای موسیقی در زمان یا مکان نامناسب نیز موجب آن شود.
عوامل ایجاد آلودگی صوتی
از عوامل عمدۀ ایجاد آلودگی صوتی میتوان از عبور و مرور وسایط نقلیه و هارن های مداوم، تخلیه و بارگیری مصالح ساختمانی، فابریکات صنعتی، حلبی سازی ها و آهنگری¬ها، میادین هوایی نزدیک مناطق مسکونی، صدای بلند تلویزیون و سایر لوازم برقی خانگی مانند جاروبرقی در اپارتمان ها، صدای سلنسرهای مجهز با اشپلاق های خشن و یا خرابی پرده های سلنسر و… نام برد.
اثرات آلودگی صوتی بر انسان
سازمان صحی جهان متوسط صدای محیط را ۴۰ دسی‌بل توصیه نموده است. در صورتی¬که انسان در معرض بیشتر از این رقم قرار گیرد، در نتیجه ممکن است به یکی از این بیماری ها مانند: کاهش ضربان قلب، تغییر ریتم تنفس و نبض، اختلال در فعالیت معده، کلان شدن مردمک چشم، افزایش فشار خون، تنگ شدن رگ‌ها، از بین رفتن سلول‌های شنوایی دچار شود. همچنان گفته میشود آلودگی صوتی برای زنان باردار اثرات ناگواری داشته و ممکن نوزاد آنها ناقص ویا همراه با مشکلات شنوایی بدنیا بیایند.
راه کارهای کاهش آلودگی صوتی
یکی از راهکارهای مؤثر در کاهش سرو صدای ناخواسته و آلودگی صوتی استفاده از درختان و محیط سبز است. استفاده از درختان برای کاهش تراز صدا در فریکانس‌های بالا مؤثر می‌باشد.
خاصیت پراکنده‌سازی امواج صوتی توسط پوشش گیاهی به مراتب بیشتر از خاصیت جذب کردن آنها است. در نتیجه درختان بلند با کاهش دادن سرعت باد و موجب عدم هدایت امواج صوتی به طرف شنونده می‌شوند و می‌توانند به عنوان عایق صوتی در مقابل آلودگی صوتی مورد استفاده قرار گیرند. غرس نهال و گسترش محیط سبز تنها به منظور کاهش آلودگی صوتی نمی‌باشد بلکه به منظور رعایت مسایل ایکولوژیکی و روانی نیز مهم است. شهرداری کابل و ولایات همه سال با راه اندازی کمپاین های غرس نهال تا حدی توانسته اند از اثرات منفی آلودگی محیط زیست و آلودگی صوتی بکاهند. باید یادآور شد که مسایل مربوط به محیط زیست و دفاع از آن در برابر اثرات مخرب وظیفۀ محدود به یک نهاد نبوده بلکه این امر توجه مساعی جمعی را می طلبد.
برای به حداقل رسانیدن سروصداهای گوشخراش در شهر، پیشنهاد میشود ریاست محترم ترافیک، تردد وسایط نقلیۀ سنگین را محدود نموده و نیز از گشت و گذار وسایط دارای عارضه تخنیکی جلوگیری نماید. همچنان پولیس ترافیک وسایط آنعده از رانندگان را که از هارن و سلنسر غیر استندرد استفاده می نمایند توقف نماید. شهرداری ها نیز میتوانند با جمع آوری بلندگوهای دستفروشان و سلب فعالیت سایر اصناف که عامل آلودگی استند، در آرام سازی شهر کمک نمایند.