مرض سرخکان

داكتر گل رحمن طاهری

سرخکان يک مرض سارى و وخیم است که توسط يک نوع ويروس بنام (paramyxovirus) بميان مى آيد.

اين بيمارى يکى از اسباب عمده مرگ و مير در ميان اطفال بشمار ميرود. بيشترين مرگ و مير سرخکان از سبب اختلاطات این مرض میباشد که شامل: کورى، التهاب دماغ، اسهال شديد و کمبود آب، التهابات گوش و سينه و بغل هستند.

شیوع مرض سرخکان:

این مریضی دراطفال به راحتی ازطفل مصاب به اشخاص دیگر سرایت میکند. ويروس سرخکان در قطرات و افرازات دهن موجود میباشد که از بينى و دهن يک شخص مصاب, هنگام سرفه و يا عطسه زدن خارج ميشود.اين بيمارى هنگام سرايت میکند که شخص ديگر اين قطره ها را تنفس و یا از غذاهای ملوث شده توسط این ویروس استفاده نمایند و يا سطوحی را لمس کنند که اين قطره ها در آنجا وجود داشته باشد. این مرض اکثراً درمیان کسانی دیده میشود که واکسین نشده باشند. وقتی کسی واکسین سرخکان را گرفته باشد به این مرض ندرتاً مصاب میشوند و اگرمصاب هم شوند به آسانی سپری مینمایند .

اعراض و علايم سرخکان:

نخستين علامه سرخکان اکثراً داشتن تب بلند است که ضم آن اعراض و علائم دیگر آن شامل حالات ذیل میباشد :

–  سرفه

–  افرازات بینی

–  سرخی چشم

– بخارات ( اندفاعات ) جلدی بدون آب

اولین نشانه این مرض تب بلند است که همراه با آبریزی بینی، سرفه، اندفاعات جلدی، سرخی و چرک گرفتن چشمان درهنگام صبح واندفاعات جلدی که بعد از سه یا چهار روز تب، در روی جلد مریض دیده میشود که اکثراً از پشت گوش و یا ازصورت شروع میشود و آهسته آهسته در مدت دو یا سه روز در صدر ظاهر میشود.

سرخکان بیشتر اطفال زیر سن پنج سال را مصاب میسازد و در اکثر کشورها، سبب عمده مرگ و میر اطفال را از سبب سوء تغذی و سینه بغل تشکیل میدهد. این مرض در بزرگسالان هم دیده می شود مخصوصاً کسانی که معافیت بدن شان پایین بوده. بخصوص مریضانی که دوای ضد سرطان را اخذ می نمایند، و کسانی که مبتلا به اچ آی وی ( ایدز) باشد نیز مصاب میگردند .

از سبب اینکه سرخکان یک مرض ساری است بخصوص در چهار روز قبل از ظاهر شدن اندفاعات جلدی (بخارها) وچهار روز بعد از آن. یعنی در جریان هشت روز سرایت میکند. درین مدت طفل باید در اطاق جداگانه قرنطین شود و تماس با او هم کمتر باشد.

اکثریت والدین، طفل مصاب به سرخکان را پرهیز میدهند که این یک عمل بجا نمیباشد چون خود سرخکان، اشتها را بسیار کم می سازد، معافیت را پایین می آورد و طفل را ناتوان میسازد و وقتی اشتها کم باشد و در کنار آن به طفل پرهیز داده شود مشکل سوء تغذی را به بار می آورد که یکی از اختلاطات عمده سرخکان همین سوء تغذی است. پس در وقت مصاب شدن سرخکان طفل باید درخانه گرم و با هوای مرطوب باشد، مایعات زیاد برایش داده شود و غذاهای مقوی نیز به آنها خورانده شود.

تشخیص مرض سرخکان:

عمدتا تشخیص مرض سرخکان  کلینیکی است. ولی آزمایش خون و ایمنوگلوبین های نوع M این ایمونوگلوبین، آنتی بادی بر ضد ویروس می ‌باشد. اگر آزمایش ایمنوگلوبین نوع  M مثبت بود، ویروس در بدن وجود دارد وازمایش سواب Nasopharyngeal بخاطر تعین جینو تایپ های مرض سرخکان ضروری میباشد. نتایج که از سمپل گیری سالهای گذشته بدسترس مان قرار دارد می بینیم که نوع D4 این مرض صفر گردیده و انشاالله عنقریب نوع B3 آ ن نیز تحت کنترول خواهد آمد.

تداوی مرض سرخکان:

تداوى خاصی براى مرض سرخکان وجود ندارد. متخصصین امور صحی جهت تسکين تب و درد ، استراحت و تداوى اعراض اين مرض را توصيه ميکنند. اگر اين مرض مزمن نباشد، علايم آن معمولاً بين 7 تا 14 روز از بين ميرود. براى تداوى اين ويروس ها ضرور نيست که از انتى بيوتيک (ادويه ضد ميکروب) استفاده نمائيد، اما براى اطفال مبتلا به سرخکان بايد ويتامين اِى (A) خوراکی داده شود. اين کار میتواند از شب کورى نزذ طفل مصاب به سرخکان جلوگيرى نمايد. این مرض اگر دقیق مراقبت نشود اختلاطی شده ( مانند سینه بغل شدید، اسهال، عدم کفایه قلبی و سوء تغذی ) نیاز به تداوی احساس میگردد که باید نزد متخصص اطفال ویا شفاخانه ببرید.

پس یگانه تداوی این مرض وقایه است و آن هم عبارت از تطبیق واکسین سرخکان که باید در سن 9 ماهگی تطبیق شود چون اکثر اطفالی که از شیرمادر تغذیه می شوند مادرشان سرخکان را سپری کرده و پیش مادرشان معافیت به وجود آمده که شیر مادرالی سن 9 ماهگی طفل را از مصاب شدن به سرخکان نجات میدهد و اولین واکسین برای اطفال نو پیدا شیر مادر است و به همین دلیل اطفالی که با شیر مادر تغذیه میشوند کمتر مصاب به سرخکان می شوند تا اطفالی که شیرمادر نمی مکند ، اما اطفالی که شیرمادرشان را نمی خورند می توانند در سنین پائینتر از نه ماهگی مبتلا به سرخکان شوند و دوز دوم واکسین سرخکان در سن 18 ماهگی باید نزد شان تطبیق شود تا معافیت طفل شان یقینی گردد.