مریضی صرع چیست و چگونه درمان می شود؟

احمد ساحل

مریضی صرع نوعی مریضی مزمن و چهارمین مریضی شایع در جهان است که در طبقه‌بندی بیماری‌های مغز و اعصاب قرار می‌گیرد.

بیشتر مبتلایان به این بیماری، سن پایین (به خصوص سال اول زندگی) دارند یا در سنین سالمندی خود به‌‌ سر می‌برند.

متأسفانه به‌ دلیل نداشتن آگاهی کافی نسبت به بیماری صرع، مبتلایان هزینه‌های اجتماعی، روانی، خانوادگی و فردی زیادی را متحمل می‌شوند.

صرع چگونه ایجاد می‌شود؟

پیش از آن‌که درباره علل بروز صرع صحبت کنیم، باید بدانیم که صرع و تشنج دو مفهوم متفاوت هستند.

تشنج یعنی همان حمله‌ای که به فرد دست می‌دهد و صرع نام کلی بیماری است که تشنج می‌تواند یکی از علائم یا گاهی تنها علامت آن باشد. باید بدانیم هر کسی دچار تشنج می‌شود لزوماً صرع ندارد و اگر فرد یک یا دو بار تشنج کرده است بهتر است برای تشخیص درست بیماری، به داکتر متخصص مغز و اعصاب مراجعه کند.

جالب است بدانیم که سیستم مغز و اعصاب از سلول‌های عصبی تشکیل شده است. این سلول‌ها دارای ارتباطات بسیار قوی با یکدیگر هستند که باعث انتقال پیام‌های عصبی از تمامی نقاط بدن به مغز و بردن پاسخ‌های مناسب از مغز به تمامی نقاط بدن می‌شوند.

تمامی این فرآیندها، با کمک انتقال‌دهنده‌های عصبی و الکترولیت‌های بدن مانند سدیم و کلسیم صورت می‌گیرد. در‌واقع، این فرایندها نوعی فعالیت الکتریکی ایجاد می‌کنند. زمانی‌ که فعالیت الکتریکی مغز بیش از اندازه می‌شود، تشنج رخ می‌دهد.

علل ایجاد تشنج

در شرایطی که عامل ایجاد تشنج تشخیص داده شود، مانند موارد زیر، دیگر از واژه صرع استفاده نمی‌کنیم. اما اگر علت خاصی برای بروز تشنج‌ها مشخص نشود، بیماری صرع تشخیص داده خواهد شد.

از جمله شرایط ایجاد‌کننده تشنج که علت مشخصی دارند می‌توان به علل زیر اشاره کرد:

تومورهای مغزی

عفونت‌های مغزی نخاعی

تب بالا

کمبود شدید کلسیم

کاهش شدید قند خون

کمبود ویتامین B6

سکته مغزی

آلزایمر

بیماری مولتیپل اسکلروزیز

ضربه سر

تشخیص صرع

تشخیص صرع بر اساس نتیجه معاینه و دقت داکتر، آزمایش‌های خونی، تصویربرداری از مغز مانند سی‌تی‌ اسکن، ام آر آی و نوار مغز انجام می‌شود.

نوع دیگری از بررسی به نام بررسی ویدیویی طولانی‌ مدت هم وجود دارد که در مریضانی انجام می‌شود که به تداوی مقاوم هستند یا برای تداوی صرع، به جراحی نیاز دارند. بررسی ویدیویی این امکان را به داکتر می‌دهد که از نوع صرع و محل ایجاد تشنج در مغز اطمینان حاصل کند.

به‌طور معمول اگر مریض طی ۱۰ سال گذشته تشنج نداشته و از این ۱۰ سال، ۵ سال بدون مصرف دارو، تشنجش متوقف شده باشد، می‌توان گفت که صرع بهبود یافته است.

با‌‌ این‌حال هنوز تعریف دقیق علمی در این زمینه ارائه نشده و قطع تداوی دارویی فقط با صلاح‌ دید داکتر صورت گیرد.

آیا صرع یک بیماری ارثی است؟

در خانواده‌ای که صرع در یکی از فرزندان تشخیص داده می‌شود، احتمال وجود صرع در فرزندان دیگر در مقایسه با خانواده‌ای که به این بیماری مبتلا نیستند، کمی بیشتر است.

از طرف دیگر، اگر مادر یا پدر کودک صرع داشته باشند، احتمال ابتلا فرزند به مریضی کمی بیشتر است.

در نتیجه، ابتلای پدر یا مادر به صرع، دلیل منطقی و علمی برای بچه‌‌دار نشدن نیست.

درمان صرع

زمانی که تشخیص صرع قطعی می‌شود، داکتر بهترین تداوی را بر اساس نوع صرع، سن، جنسیت، شغل و شرایط اجتماعی و اقتصادی بیمار آغاز می‌کند.

در بیشتر موارد، تداوی با یک دوای ضد صرع آغاز می‌شود. حدود نیمی از مریضان با تداوی تک دارویی کنترل می‌شوند. حدود ۳۰ درصد از بیماران برای کنترول تشنج‌ها نیاز به تداوی دو دارویی یا سه دارویی دارند و مابقی مریضان که نسبت به درمان‌های خوراکی ضد‌صرع مقاوم هستند به تداوی های دیگری از جمله عمل جراحی نیاز پیدا می‌کنند.

علاوه بر این تداوی ها، مریض هم باید تمامی عادات اشتباه زندگی را تغییر دهد.