بازار مشترک ازبکستان-افغانستان نگرانی تاجران افغان

هرچند بخش اول بازار مشترک تجارتی میان افغانستان و ازبکستان تکمیل شده است، اما تاجران افغان به دلیل نبود توافقات مشخص حقوقی در مورد سرمایه‌گذاری به این بازار تردید دارند.

کار ساخت این بازار مشترک به خاک ازبکستان در مرز افغانستان سال ۲۰۱۱ آغاز شد و قرار بود که در سال ۲۰۲۲ به پایه اکمال برسد، اما تا حالا تنها یک بخش آن تکمیل شده است.

مقام‌های ازبکستان گفته اند که بخش اول این بازار مشترک تکمیل شده است و تاجران افغان می‌توانند به سرمایه‌گذاری شروع کنند.

قوت جوره یوف، معاون بازار مشترک ازبکستان-افغانستان گفت که شهروندان افغانستان می‌توانند از همین حالا در این بازار دکان خریداری کنند و معاملات بازرگانی خود را انجام دهند: «این طرح برای گسترش روابط تجاری و ایجاد شغل برای افغان‌ها و ازبک‌ها ایجاد شده است. در این بازار در کنار بازرگانان ازبک، تاجران  افغان نیز می‌توانند کارو فعالیت‌های شان را آغاز کنند.»

جوره یوف افزود: «ما تعهد داریم که به زودی بخش‌های باقی مانده این بازار را نیز تکمیل کنیم و قرار است با ساخت بیش از چهار هزار دکان، مرکزهای درمانی، رستورانت‌ها و مهمانخانه‌ها زمینه حضور ۱۰ روزه بدون ویزا برای بازرگانان و شهروندان افغانستان فراهم سازیم.»

مقام‌های ازبکستان می‌گویند که فروش دکان‌ها برای تاجران افغانستان شروع شده است و آن‌ها می‌توانند از ۱۰ هزار الی ۴۵ هزار دالر امریکایی مراکز تجارتی، شفاخانه‌ها، هوتل‌ها و کارخانه‌های صنعتی را خریداری کنند.

تاجران افغان هرچند تمایل به سرمایه‌گذاری در این بازار دارند، اما به دلیل ابهامات حقوقی متردد اند.

حکومت ازبکستان تعامل و دیدارهایی با نمایندگان افغانستان داشته ولی در زمینه سرمایه‌گذاری در این بازار میان دو جانب توافقی صورت نگرفته است.

محمد یاسین اکبری، رئیس اتحادیه صنعت و معادن در ولایت بلخ که با ازبکستان مرز مشترک دارد، نبود تضمین‌هایی در مورد حفاظت از سرمایه‌گذاری را مشکل اصلی تاجران افغان می‌داند. به گفته او، تردید تاجران افغان به این دلیل است که «جایگاه حقوقی سرمایه گذاران افغانستان در این بازار مشخص نشده است.»

قندرشاه رحیمی، بازرگان افغان نیز همین نگرانی را دارد. او آماده است در این بازار دکان خریداری کند، اما نبود توافقات مشخص حقوقی باعث شده است که هنوز دست به این کار نزند.

او می‌گوید: «ما نسبت به مصونیت سرمایه‌های خود در این بازار با ازبکستان بی‌باور استیم. تا زمانی که دولت ازبکستان با حکومت افغانستان برای بخش خصوصی به توافق نرسند و تضمینی برای حفظ سرمایه تجاران افغانستان داده نشود، سرمایه‌گذاران افغانستان آماده نخواهند شد تا در بازار مشترک دکان خریداری و یا سرمایه‌گذاری کنند.»

این بازار مشترک در ساحه ۲۶ هکتار زمین در سرحد شمالی افغانستان میان ولایت بلخ افغانستان و ولایت سرخان دریای ازبکستان ساخته می‌شود و هزینه ساخت آن ۷۵ میلیون دالر امریکایی برآورد شده است.

احمد ولی سنگر، کارشناس مسایل اقتصادی در ولایت بلخ، ایجاد این بازار را یک فرصت بسیار مهم اقتصادی برای دو کشور می‌خواند، اما در عین زمان نگرانی تاجران را به جا می‌داند: «در بخش تجارت و اقتصاد، اعتبار و وضاحت حقوقی در مورد حفاظت از سرمایه اهمیت دارد و کار باید مطابق مقرراتی میان دو کشور صورت بگیرد. یک تاجر وقتی با اطمینان سرمایه‌گذاری می‌کند که موضوعات حقوقی مشخص باشد.»

او که سال‌های طولانی در بخش خصوصی در اقتصاد افغانستان فعالیت کرده است، از امارت اسلامی می‌خواهد که جایگاه حقوقی تاجران افغان را با مقام‌های ازبکستان مشخص بسازد و برای سرمایه‌گذاری باید تضمینی براساس توافقنامه دو دولت وجود داشته

باشد.