بیماری های التهابی روده چیست و چه علايم و درمانی دارند؟

مبشر

بیماری های التهابی روده (IBD) اصطلاحی است که برای توصیف بیماریی که باعث التهاب مزمن دستگاه گوارش می‌شود، استفاده می‌شود. این بیماری‌ها (IBD) اغلب با سندروم روده‌ی تحریک پذیر (IBS) اشتباه گرفته می‌شود، اما این دو، بیماری‌های متفاوتی هستند. سندروم روده‌ی تحریک پذیر (IBD) بیماری جدی‌تری است که عوارض متعددی از جمله آسیب به روده و سوء تغذیه دارد.

کولیت اولسراتیو و بیماری کرون دو شکل عمده از بیماری های التهابی روده هستند و انواع دیگر بیماری‌های التهابی روده شامل کولیت لنفوسیتی و کولیت کلاژن نیز‌ می‌باشد. اگر دکتوران داخلی قادر به تشخیص میان این دو نوع اصلی بیماری‌های التهابی روده نباشند، بیماری تحت عنوان کولیت نامشخص طبقه بندی می‌شود. طبق آمار موسسه‌ی کرون و کولیت، بیماری‌های التهابی روده (IBD) حدود ۱.۶ میلیون امریکایی را تحت تاثیر قرار می‌دهد که بیماری اکثر این افراد قبل از ۳۰ سالگی تشخیص داده می‌شود.

انواع بیماری التهابی روده یا IBD چیست؟

در صورت مشاهده‌ی هر گونه تغییر طولانی مدت در اجابت مزاج یا دیگر علایم بیماری‌های التهابی روده، با دکتر گوارش مشورت کنید.

بیماری های التهابی روده به دو دسته تقسیم می شود:

۱. کولیت اولسراتیو (زخم کولون یا کولیت روده)

بیماری کولیت اولسراتیو بر اساس محلی که ایجاد می‌شود، به چند دسته تقسیم شده که به شرح زیر است.

پروکتیت اولسراتیو: التهاب در ناحیه نزدیک مقعد ایجاد می‌شود. معمولاْ تنها علامت بیماری خونریزی مقعد

است.

پروکتو سیگموئیدیت: این التهاب در ناحیه رکتوم و کولون سیگموئید ایجاد می‌شود. انتها و پایین روده بزرگ درگیر می‌شود. شخص ممکن است دچار اسهال خونی، گرفتگی و درد شکمی و ناتوانی در حرکت روده شود.

کولیت سمت چپ: در این حالت التهاب از راست‌روده به سمت بالا و از کولون سیگموئید به سمت پایین گسترش پیدا می‌کند. اسهال خونی، گرفتگی شکم و درد در سمت چپ از نشانه‌های این بیماری است.

پانکولیت: در این حالت کل روده بزرگ درگیر بیماری می‌شود. معمولاْ اسهال خونی شدید است و گرفتگی و درد شکم از انواع دیگر بیماری بیشتر است.

کولیت بدخیم: علت دقیق این نوع کولیت مشخص نیست. اما علایم آن بسیار شدید است و باعث اسهال، تب و خونریزی می‌شود

عوامل موثر در ابتلا به بیماری های التهابی روده

تااکنون علت IBD به درستی مشخص نشده است، پیش از این دکتوران رژیم غذایی و استرس را عامل آن می‌دانستند اما در حال حاضر معتقدند که این عوامل باعث تشدید IBD شده و عامل ایجاد کننده‌ی آن نیستند. عوامل متعددی ممکن است در ابتلا به بیماری‌های التهابی روده نقش داشته باشند که در مورد آن‌ها توضیح خواهیم داد:

سیستم ایمنی: یکی از علل احتمالی بیماری های التهابی روده، سوء عملکرد سیستم ایمنی است. هنگام مبارزه‌ی سیستم ایمنی بدن با عوامل مهاجم؛ مانند: برخی مواد غذایی، ویروس و باکتری، پاسخ ایمنی غیرطبیعی باعث می‌شود سیستم ایمنی بدن به سلول‌های دستگاه گوارش نیز حمله کند.

ژنتیک: به نظر می‌رسد وراثت نقش مهمی در ابتلا به بیماری‌های التهابی روده ایفا می‌کند   زیرا میان IBD و جهش‌های ژنی ارتباط خاصی کشف شده است. ۲۰ درصد از افراد مبتلا به کولیت اولسراتیو دارای خویشاوند نزدیک مبتلا به IBD هستند، اما تاکنون هیچ الگوی خاصی در مورد چگونگی توارث IBD پیدا نشده است.

باکتری و ویروس: طبق تحقیقات انجام شده باکتری‌های اشریشیاکلی و آنتروویروس با بیماری کرون مرتبط هستند.

محیط زیست: عواملی؛ مانند: سیگار کشیدن، قرص‌های ضدبارداری، رژیم غذایی، تغذیه با شیرمادر، واکسیناسیون، آنتی بیوتیک‌ها و عوامل دیگری به عنوان علل تاثیرگذار بر بیماری های التهابی روده شناخته شده اند.

سن: اکثر موارد IBD قبل از ۳۰ سالگی تشخیص داده می‌شوند. اما بعضی از موارد این بیماری در ۵۰ یا ۶۰ سالگی بروز می‌یابد.

نژاد یا قومیت: اگرچه سفید پوستان در معرض خطر بالاتر ابتلا به بیماری های التهابی روده هستند، اما این بیماری در هر نژادی ممکن است رخ دهد. نژاد قفقاز و یهودیان اشکنازی در معرض خطر بیشتری نسبت به دیگران هستند.

سابقه‌ی خانوادگی: در صورت وجود بیماری‌های التهابی روده در یکی از بستگان نزدیک؛ مانند: پدر، مادر، خواهر، برادر و فرزند، خطر بالاتری برای ابتلا به این بیماری وجود دارد.

سیگار کشیدن: سیگار کشیدن مهمترین عامل خطر قابل کنترل در ایجاد و گسترش بیماری کرون است. اگرچه در برخی موارد کولیت اولسراتیو، سیگار کشیدن نقش محافظت کننده دارد، اما به دلیل مضرات کلی مصرف سیگار بر سلامت، توصیه می‌شود سیگار را ترک کنید.

داروها: استفاده از دار‌های خاص؛ مانند: ایزوترتینوئین یا داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی، با افزایش خطر بیماری‌های التهابی روده در ارتباط هستند. داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی شامل ایبوپروفن (Advil، Motrin IB)، ناپروکسن سدیم (Aleve) و دیکلوفناک سدیم (Voltaren) هستند که علاوه بر افزایش خطر ابتلا به بیماری های التهابی روده، باعث تشدید بیماری در افراد مبتلا نیز می‌شوند.

محل زندگی: عوامل محیطی، از جمله رژیم غذایی سرشار از چربی، در بروز بیماری‌های التهابی روده نقش دارند. زندگی در کشورهای صنعتی احتمال ابتلا به بیماری‌های التهابی روده را افزایش می‌دهد. به نظر می‌رسد افرادی که در آب و هوای شمالی زندگی می‌کنند نیز در معرض خطر بیشتری قرار دارند.