رونمایی عصر تازه اقتصادی و درآمدزایی افغانستان

اقبال شاه «محبوبی»

ازآنجایی که واضح است، اقتصاد شالوده قدرت و منزلگاه سیاسی یک کشور را به نمایش می گذارد از جهت دیگر تحت نقاب منافع علیای یک ملت سوق دهنده تصامیم و سیاست‌های استراتیژیک تمامی کشورها می‌باشد؛ از این دیدگاه از یک‌سو اگر کشوری اقتصاد و درآمد فوق العاده از مأخذات فراورده‌های صنعتی و صادرات گسترده به شکل فرا دولی و فرا منطقه‌ای حتی بین المللی را دارا باشد و در تجارت و داد و ستد بین‌المللی سهیم قرار گیرد، جایگاهی را کمایی خواهد کرد که در سطوح مختلف تصمیم گیری و دیپلوماسی جامعه بین المللی حایز جایگاه بس مهمی را از آن خویش کند و اینگونه است که توفیق کمایی قدرت تأثیرگذاری و آمرانه را به دست می آورد؛ چنانچه ایالات متحده امریکا با داشتن اقتصاد عالی، بیشترین سهم را در امر تمویل بودجه سازمان های بین المللی به ویژه سازمان ملل متحد را دارا می‌باشد و بنابر مقوله معروف ” هرآنکه نان دهد، فرمان دهد” بیشترین تأثیر گذاری را در امور تصمیم‌گیری در زوایای متفاوت بین‌المللی را ازآن خود کرده است و نیز ناگفته نماند اینکه در ایام کنونی کشور چین نیز با شکوفا سازی بنیه‌های اقتصادی‌اش بر چنین جایگاهی نایل آمده است.

از سوی دیگر در عصر امروزی منافع ملی یک دولت بیشتر از هر زوایه دیگر بر مبنای اقتصاد و منافع اقتصادی آن استوار میباشد و تمامی روابط دیپلوماسی بادرنظرداشت محاسبه منافع ملی مورد اندازه گیری قرار می‌گیرد؛ بدین ملحوظ هر گونه رابطه و حضور کشورها در مسایل یکدیگر بنابر شالوده منافع ملی و اقتصادی صورت میگیرد، به گونه مثال حضور دیپلوماتیک و نظامی ایالات متحده امریکا در خاورمیانه بیشتر از هرچیز دیگری از جهت منافع اقتصادی آن می باشد و آن عبارت از دسترسی و کنترول به دیگ سرپوشیده نفت و گاز این منطقه می باشد و از جهت دیگر محض حضور نظامی وی سبب بر تقویه اقتصادی آن شده است؛ به همین دلیل است که شرکت‌های اسلحه‌سازی در ایالات متحده بیشترین تأثیر را در تصامیم مجلس سنای این کشور دارند و نیز اگر در عمق مفهوم واژه استعمار وارد گردیم، دقیقاً مبین همین مفهوم می باشد و اگر هم ترویج دموکراسی و صلیبیت را از آدرس امریکا در این مناطق تحت ارزیابی قرار دهیم، بازهم این امر ممکن نیست مگر اینکه قدرت و بنیه اقتصادی این کشور به سطح فرا حدی نسبت به کشورهای خاورمیانه نایل آید.

دین مبین و معظم اسلام هم از اینکه یک آیین برتر و فراگیر بوده همچنان همواره بر این مسئله تأکید داشته است؛ چنانکه پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه وسلم با ارشاد همچون: » ید العلیی خیر من ید السفلی» امت اش را در این عرصه ترغیب و تشویق فرموند؛ چنانکه تاریخ گواه بوده که اسلام در دوران طلایی اش از چه رونق اقتصادی برخوردار بود؛ به گونه مثال در دوران خلافت حضرت ابوبکر صدیق رضی الله عنه در مقابل کسانی که از پرداختن زکات اعراض نمودند جهاد اعلان گردید و در عهد خلافت حضرت عمررضی الله عنه بیت المال مسلمین چنان بارور شده بود که در مدینه منوره فقیری وجود نداشت تا به وی زکات دهند و نیز در زمان حکومت هارون رشید زکات را از کشورهای افریقایی جمع‌آوری نمودند و وقتی که خواستند فقیر و ناداری را پیدا نمایند تا به وی کمک کنند اما هیچ نیازمندی را پیدا نتوانستد و ناگزیر به بیت المال دارالخلافه انتقال دادند، اینگونه روزگار طلایی حاکمیت اسلام که نه تنها دست نیاز به کشوری دراز نمی کرد بلکه دستگیر دیگر کشورها بود و همین گونه استقلال و تأثیر گزاری کامل خود را در تصمیم گیری در سطوح بالایی بین المللی داشت.

افغانستان هم در گذر تاریخ معاصر خویش همواره تحت تأثیر غول‌های اقتصادی قرار گرفته؛ به گونه‌ای که این کشور از جهت ناتوانی استفاده از منابع وافر خویش و فقر روی هم رفتۀ آن، سبب براین شد که کشورهای غاصب و استمعارگر به افغانستان دست درازی نمایند و استقلال آنرا بدرند و اگر فرض بر این نماییم که افغانستان دارای اقتصاد و توان صنعتی می بود نه تنها استقلال و تمامیت ارضی خویش را نگه میداشت بلکه به هیچ کشور بیرونی اجازه دست یازیدن نمیداد؛ حتی امکان آن وجود میداشت تا در مسایل مهم منطقه‌ای تأثیر بسزای خود را داشته باشد.

اما در این برهه عصر تاریخ خوشبختانه با روی کار آمدن امارت اسلامی افغانستان با تشکیل نظامی محض اسلامی بر بنیاد آموزه ها و ارشادات الهی و نبوی برای اولین‌بار افغانستان توانسته است که لذت استقلال و تمامیت ارضی را بچشد؛ زیرا در حکومت‌های گذشته حکام و سردمداران از داشته های غیر اسلامی توسط مکاران غربی دیکته شده بودند؛ اینگونه بود که خواسته یا ناخواسته طبق منافع استعماری آنها گام بر میداشتند و براساس آن تمامی زوایای استقلال و تصمیم گیری از دست رفته بود ولی اینک نه تنها استقلال از دست رفته دوباره به دست افغان ها آنهم در چوکات یک نظام کامل اسلامی کمایی شد بلکه روی هم رفته توسط امراء و حکام امارت اسلامی افغانستان هرچه بیشتر تلاش در عرصه استحکام بنیه های اقتصادی کشور در جریان است حتی تا ایندم نایل بر آن شدند که پروژه های بنیادی و انکشافی متعددی را تکمیل و به بهره برداری بسپارند که به گونه مثال می توان از کانال بزرگ و مهم قوش‌تیپه واقع در ولایت بلخ نام گرفت که از طریق آن هزاران هکتار زمین غیر قابل کشت تبدیل به مهمترین منفذ زراعتی و تولیدی خواهد شد و نیز صدها پروژه‌های مختلف در بخش های متفاوتی همچون سرک سازی، کانال سازی، زراعتی، باغداری، مالداری و غیره در ولایات مختلف گام های با ثباتی برداشته شده است.

در سطوح استخراج معادن طبیعی تجدید ناپذیر نیز تلاش‌های خستگی ناپذیری صورت گرفته است که تا حال سابقه نداشته و از این راه عواید قابل ملاحظه‌ای نیز بدست آمده و از طرف دیگر سطح اشتغال زایی از این زاویه نیز رشد بالوصف خود را داشته است ونیز باید یاد آور شد اینکه در عرصه اکتشاف معادن به خصوص زغال سنگ، نفت و گاز دست‌آوردهای قابل ارزیابی به میان آمده است؛ به گونه مثال کشف نفت و گاز در ولایات فاریاب، جوزجان، بادغیس و ده‌ها معادن زغال سنگ در ولایات مختلف می توان نامبرد و این قافله اکتشاف و اختراع همواره جاری می باشد و در آینده های نزدیک در امر استخراج و استفاده مثمر آن حرکاتی صورت خواهد گرفت.

از سوی دیگر تمامی کشور ها در تلاش اند تا سطح صادرات شان را نسبت به واردات شان افزایش دهند و در تاریخ معاصر افغانستان نخستین مرتبه بوده که صادرات کشور نظر به واردات آن پیشی گرفته است و این امر ناشی از توجه و حمایت همه جانبه مسئولین امارت اسلامی افغانستان در این عرصه می باشد.

موضوع دیگری که نمی توان از آن چشم پوشید اینکه صیانت از ارزش پولی و کنترول قیم مواد ارتزاقی و روغنی باب، مسئله‌ای بوده که کشورهای همجوار را به تعجب واداشته است؛ زیرا کشورهای همسایه باوجود داشتن کادر های متخصص و مسلکی در اقتصاد کشورشان همچنان دراین عرصه جامانده اند و از اینکه افغانستان با تحولات گوناگونی دست و پنجه نرم نموده ولی بازهم حکومت تازه امارت اسلامی افغانستان این توفیق را حاصل نموده است تا کشور را در پایه‌های آن ایستاده و معتدل نگهدارد.

مسئله بسا حایز اهمیت دیگر اینکه افغانستان اولین باراست که تمامی مصارف خود را از عواید داخلی خود تأمین می‌کند؛ چنانکه در حکومت های پیشین بدون مساعدت و دستگیری کشورهای خارجی این امر محال بود قسمی که اشرف غنی، رئیس جمهور فاسد و فراری حکومت دموکراسی، خود بیانگر این مورد بود که ” افغانستان بدون کمک امریکا از آدرس تیل حتی شش ماه هم دوام نمی آورد ” در حقیقت تمامی این نارسایی‌ها از یک طرف منوط به نبود استقلال و تصمیم‌گیری و از طرف دیگر بر میگردید به اوج رسیدن انواع فساد و حرام خوری با موجودیت افراد فاسد در کابینه حکومت جمهوریت.

اما به توفیق الله منان اینک تمامی این نارسایی ها و اغتشاشات توسط نظام اسلامی کنترول و تمامی منفذهای فساد و اختلاس مسدود گردیده است و شاهد این هستیم که تمامی چشمه‌های درآمدزا همچون گمرکات، مستوفیت‌ها، شاروالی‌ها و… در تمامی ولایات به گونه شفاف عواید خود را به اعلان گذاشتند و آماده هرگونه محاسبه و پاسخگویی اند، امری که در حکومت‌های پیشین همچو خواب وخیال بود.

در اخیر پیشنهاد بنده در راستای انکشاف و رشد اقتصاد و صنعت به مسئولین مربوطه این است که اگر در بخش تولید نیروی برق توجه و سرمایه گذاری صورت گیرد، افغانستان به سطح رشد بسا قابل ملاحظه‌یی دست خواهد یافت؛ زیرا با خودکفایی از این آدرس فابریکه های متفاوتی روی کار خواهد آمد و از نگاه صنعت به جایگاه بلند اقتصادی دست پیدا خواهد کرد؛ به ویژه اگر این پروژه بزرگ و بنیادی در دریای کنر تأسیس گردد، بنابر قول برخی از مهندسان، این نیروی برق نه تنها به افغانستان بسنده خواهد بود بلکه توانایی صادر نمودن به کشور های همجوار را نیز خواهد داشت و همچنان پیشنهاد بعدی ام این است که یکی از نیاز و مشکلات اساسی کشور از نبود سردخانه های بزرگ و معیاری می باشد که با تأسیس سردخانه های بزرگ در زون های کشور قادر به نگهداری انواع مختلف میوه جات خواهیم بود تا آن را در فصول دیگر به نرخ مناسب مورد استفاده قرار دهیم؛ زیرا در سال‌های متعدد گواه بر آن بودیم که از جهت نبود سردخانه ها، میوه جات و ترکاری باب رو به فاسد و خراب شدن می رفتند در این موقع کشورهای همسایه از فرصت استفاده نموده به نرخ خیلی ها ارزان و ناچیز آنرا خریداری می نمودند و بعد از اینکه در کشورهای خود انتقال می نمودند، آنرا در سردخانه‌های خویش ذخیره نموده نگهداری می کردند و در فصل زمستان به قیمت 10 برابر آن را دوباره به افغانستان صادر می نمودند که این خود دهاقین و باغداران را صدمه بزرگی می زد.