ریشه‌کن ساختن بازار آزاد و رفاه اقتصادی مردم

طارق صابر

در ماه مبارک رمضان، تقاضای مواد اولیه افزایش می‌یابد و برخی تاجران و فروشندگان مواد ارتزاقی، با استفاده از این فرصت احتکار و گران فروشی می‌نمایند. ازاین‌رو، شاروالی کابل در این اواخر از بازارهای مواد اولیه نظارت می‌کند که فروشندگان، گران فروشی نکنند. مردم از این اقدام خرسندند و از مسئولین می‌خواهند که تیم‌های نظارتی را در تمام ولایات و نواحی شهر کابل، مؤظف نمایند.

در بیست سال گذشته، ایدئولوژی سرمایه‌داری، سایه‌ی شوم خود را بر افغانستان انداخته بود. در این ایدئولوژی، نظام سیاسی به استعمار و استثمار، نظام اجتماعی به لذت‌گرایی و نظام اقتصادی به منفعت و سودجویی گره خورده است. بنابراین، در کنار افکار و فرهنگ‌های وارداتی، بازار آزاد در افغانستان مروج بود و مردم با مشکلات اقتصادی زیادی روبه‌رو بودند.

در کشورهایی که بازار آزاد مروج است، دولت حق ندارد که در عرضه و تقضا دخالت کند. سکتورهای خصوصی، به خواست خود واردات و صادرات می‌کنند و به اختیار خود، قیمت اجناس و مواد را تعیین می‌نمایند. گرچه نظرهایی وجود دارد که دولت در بازار آزاد دخالت نسبی دارد، اما بازهم اساس بازار آزاد، آزادی اقتصادی می‌باشد. برعلاوه، در بازار آزاد احتکار، گران فروشی، کم فروشی و ربا آزاد است.

در حالی که دین مبین اسلام، مردم را از احتکار و ربا منع کرده است. همچنین، به گران فروشان و کم فروشان، وعید عذاب سخت داده است؛ اگر توبه نکنند. در اسلام، سکتورهای خصوصی اجازه ندارند که اجناس و مواد حرام را وارد و یا صادر کنند.

در نظام اقتصادی اسلام منفعت معیار نیست، بل رضایت خداوند و رفاه عامه مهم می‌باشد. همچنین، عدالت اقتصادی یکی از مؤلفه‌های نظام اقتصادی اسلام است که با تطبیق آن، فقر کاهش می‌یابد و رفاه اقتصادی در جامعه، تضمین می‌گردد.

شوربختانه که در افغانستان تأثیرات بازار آزاد تا حال وجود دارد و برخی تاجران بهای مواد اولیه را به هدف منفعت بیش‌تر، تعیین و افزایش می‌دهند. لازم است که بازار آزاد ریشه‌کن شود و مسئولین بر واردکنندگان و فروشندگان، نظارت جدی داشته باشند. برعلاوه، تولیدات داخلی افزایش یابد و در نخست نیازهای مردم کشور از آن برآورده شود و سپس به کشورهای منطقه صادر گردد. در کنار آن، زمینه اشتغال زایی بیش‌تر مساعد گردد، در این صورت، رفاه اقتصادی مردم افغانستان، دور از تصور نخواهد بود.