پوهیالی بهزاد افضلی
چکیده
بنا بر گزارش های رسمی همه ساله نزدیک به 1.2 ﻣﯿﻠﯿﻮن ﻧﻔﺮ در ﺟﻬﺎن، ﺟﺎن ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺣادثات ﺗﺮاﻓﯿﮑﯽ از دﺳﺖ ﻣﯽدﻫﻨﺪ و بیش از 50 میلیون نفر دیگر مجروح می‌شوند. 90 درصد موارد مرگ ناشی از حادثات ترافیکی ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﺑﺎ درآﻣﺪ ﮐﻢ ﯾﺎ ﻣﺘﻮﺳﻂ اﺳﺖ. بنابر آمارهای وزارت صحت عامه، بعد از آسیب-دیدگان نا امنی بزرگترین قربانی را حادثات ترافیکی تشکیل می‌دهد. در مقاله ذیل عوامل تاثیرگذار در بروز حوادث ترافیکی از قبیل (راننده ، محیط یا جاده و وسایط نقلیه) را به‌‌صورت مختصر به بحث گرفته و در پایان، راه حل و عوامل موثر در جلوگیری از حادثات ترافیکی بیان گردیده است.
نویسنده در مقاله حاضر؛ با استفاده از روش تحقیق توصیفی_تحلیلی و در گِردآوری اطلاعات از روش کتاب-خانه¬ای موضوع حوادث ترافیکی را به بحث گرفته و یافته های تحقیق نشان می دهد که عواملی همچون مهارت راننده ، معیاری بودن سرک و تجهیزات جاده، در نظر گرفتن قوانین ترافیکی و داشتن فرهنگ شهری از جمله عوامل مهم در کاهش میزان حوادث ترافیکی خواهد بود.
بیان موضوع
حادثه امری اجتناب ناپذیر در زندگی انسان است. اگر نگاهی به تاریخ آغاز زندگی انسان داشته باشیم بازهم می بینیم که حوادث طبیعی و مصنوعی همواره با بشر بوده و هر چقدر زندگی بشر به سمت پشرفت اقتصادی و به اصطلاح بسوی تمدن به پیش می رود، گسترده تر می شود. از جمله این حوادث یکی هم حوادث ترافیکی است. حادثه نه تنها سلامت جسمی انسان را تهدید می کند؛ بلکه با تحمیل فشار اقتصادی موجب ویرانی کانون خانواده و مسبب بروز بیمهاری های روحی و روانی در انسان¬ها است. هدف کلی این مقاله، اطلاع رسانی در مورد عواملی است که باعث بروز حوادث ترافیکی می گردد؛ در نتیجه با اتخاذ اقدام های موثر میتوان از موارد ذیل جلوگیری نمود:
1.کاهش میزان بروز موارد حوادث ترافیکی.
2.کاهش میزان مرگ و میر ناشی از موارد حوادث ترافیکی.
3.کاهش میزان معلولیت های ناشی از موارد تصادف ترافیکی.
4.کاهش بار مالی ناشی از حوادث ترافیکی.
تعریف حادثه ترافیکی: در یک تعریف کوتاه می توان گفت که حادثه ترافیکی به حادثه ای گفته می شود که در ایجاد آن وسیله نقلیه دخالت داشته باشد.
علل بروز حوادث ترافیکی: به صورت عموم اگر علل بروز حوادث ترافیکی را در یک مثلث مورد بررسی قرار دهیم از سه فکتور (راننده ، وسایط نقلیه و محیط یا جاده) نقش مهم و اساسی را دارند. که جهت روشن شدن موضوع به شرح کوتاه در مورد عوامل مسبب حوادث ترافیکی می پردازیم:
الف- وسایط نقلیه: وسایط نقلیه اعم از ماشین دار و غیر ماشین دار یکی از ارکان مسبب تصادف می باشند. از آنجای که وسایط نقلیه ماشین دار هستند و به همین دلیل سرعت عمل آنها بیشتر است. این وسایط نقلیه به دلایل گوناگونی در بروز تصادف تاثیر می گذارند. دلیل عمده این دلایل عبارتند از: فرسودگی وسایط نقلیه، حمل بیش از حد (مثلاً نشستن سه الی چهار نفر روی موترسایکل یا حمل بار زیاد توسط وسایط بارکش و… )، تاخیر در معاینات و یا عدم معاینات فنی (که مقصر اصلی این بخش صاحب واسطه نقلیه و یا هم اداره ترافیک است)، فرسودگی تایرها و… .
ب- محیط یا جاده: شرایط محل راننده (هوای بارانی یا برفی)، عدم وجود علایم هشدار دهنده، نصب نا مناسب سرعت گیر و… .
ج- راننده: راننده در زمان عصبانیت، عدم مهارت لازم در رانندگی، سرعت زیاد، رانندگی در وقت خستگی، استمعال مواد مخدر و مشروبات الکولی در زمان رانندگی، استفاده از تلفن همراه در هنگام رانندگی و… با مطالعه این سه فکتور می¬توان گفت که نقش راننده نسبت به دو عامل دیگر مهمتر و ارزنده تراست.
نقش دولت در پیش¬گیری از حادثات ترافیکی: به یقین اولین و اساسی ترین گام پیش گیری در حوادث ترافیکی بحث آموزش و آگاهی مردم از حادثات ترافیکی ارتباط دارد که باید ارگان های مسئول دولت در این زمینه نقش خود را به درستی بازی نمایند. مهم ترین گروهی که نیاز به آموزش در آنها بیشتر و یا تاثیراتش زیادتر احساس می شود، کودکان و نوجوانان هستند. آموزش از دوره ابتدایی و در سنین 6 الی 14 سالگی بیشترین تاثیر را به دنبال دارد. در کنار آموزش به کودکان ایجاد تغییر در رفتارهای بزرگترها نیز موثر است. از آنجائیکه رفتارهای غلط بزرگترها یا والدین الگوی مناسبی برای یادگیری رفتار صحیح نزد کودکان نیست، باید همزمان با این آموزش ها که به کودکان داده می شود، والدین نیز آگاه سازی شوند.
مثال روشن این آموزش ها را باید در طرح هایی نظیر کارتون های پولیسی مثل کارتون های مشهور که از طریق تلوزیون ها نشر می گردد درنظر گرفته شود تا اطفال با مشاهده آن در مورد حادثات ترافیکی معلومات لازم را به دست آورند. در کنار نقش آموزش که یکی از مسوولیت های دولت در پیش گیری از حوادث ترافیکی است می-توان موارد ذیل را نیز یاد آوری نمود:
1.تطبیق درست و یکسان قانون ترافیک جاده بالای همه شاملین ترافیک به شمول کارمندان ارگان¬های دولتی.
2.استفاده مناسب و درست از وسایط نقلیه دولتی در هنگام عبور و مرور از جاده.
3.نصب تاسیسات ترافیکی در محلات مناسب آن.
نتیجه¬گیری و پیشنهادات: در بالا موارد مهم و اساسی را که در بروز حادثات ترافیکی دخیل بودند مورد مطالعه قرار دادیم بناءً می¬توان راهکارهای ذیل را جهت کاهش حادثات ترافیکی ارایه نمود:
1.با در نظر داشت اینکه دادن آگاهی و معلومات مهم¬ترین نقش در جلوگیری از حادثات ترافیکی دارد بناءً لازم است که در همکاری به نهادهای تحصیلی و آموزشی وزارت امور داخله (قوماندانی عمومی اکادمی پولیس، قوماندانی تحصیلات عالی رهبری پولیس و مراکز تربیوی پولیس) در تفاهم با وزارت معارف یک مضمون تحت عنوان ترافیک جاده در نصاب تعلیمی وزارت معارف گنجانیده شود.
2.برگزاری سمینارهای کوتاه مدت جهت دادن آگاهی و معلومات در مورد ترافیک جاده و آگاه ساختن شهروندان کشور در مورد ترافیک جاده و خسارات ناشی از حادثات ترافیکی.
3.در همکاری با وزارت اطلاعات و فرهنگ، ساختن برنامه¬های معلوماتی در رسانه¬ها خصوصاً در رسانه¬های دولتی در قالب کارتون¬ها برای آگاه ساختن اطفال در مورد ترافیک جاده و عوامل مسبب حادثات ترافیکی.
4.از آن جائیکه یکی از فکتورهای تاثیرگذار در بروز حادثات ترافیکی راننده است بناءً لازم است که برای راننده¬ها موارد ذیل ابلاغ گردد:
- اﺳﺘﻔﺎده از وﺳﺎﯾﻞ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﮐﻨﻨﺪه از ﺟﻤﻠﻪ ﮐﻤﺮﺑﻨﺪ اﯾﻤﻨﯽ، ﮐﻼه اﯾﻤﻨﯽ و چوکی ﻣﺨﺼﻮص اطفال در هنگام رانندگی.
- توصیه می¬شود ﺣﯿﻦ راﻧﻨﺪﮔﯽ ﺑﻮﯾﮋه در ﻣﺴﯿﺮﻫﺎی ﻃﻮﻻﻧﯽ ﺑﻪ ﻣﺤﺾ اﺣﺴﺎس ﺧﺴﺘﮕﯽ و ﺧﻮاب آﻟﻮدﮔﯽ در ﻣﺤﻞ ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﺗﻮﻗﻒ ﻧﻤﻮده و اﺳﺘﺮاﺣﺖ کنید.
- در ﻣﺤﻞﻫﺎی ﭘﺮﺟﻤﻌﯿﺖ، ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺮاﮐﺰ ﺧﺮﯾﺪ، مکاتب، ﭘﺎرﮐ¬ﻬﺎ و… ﺑﻪ ﻋﺎﺑﺮان ﭘﯿﺎده ﺗﻮﺟﻪ کنید.
- به علایم و تاسیسات ترافیکی توجه کنید.
- ﻫﺮﮔﺰ در ﺣﺎل راﻧﻨﺪﮔﯽ ﺑﺎ ﺳﺮﻧﺸﯿﻨﺎن وسیله نقلیه خود ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻧﮑﻨﯿﺪ. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﺪ ﮐﻪ ﺧﻮردن و آﺷﺎﻣﯿﺪن و اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﻠﻔﻦ ﻫﻤﺮاه در ﺣﯿﻦ راﻧﻨﺪگی عمل بسیار خطرناک است.
- آهسته و با احتیاط رانندگی کنید که به هدف برسید. البته نباید فراموش نمود که هرگز در حالت عصبانی رانندگی نکنید.
- 5. جاده یا محیط نیز در بروز حادثات ترافیکی نقش دارد بناءً لازم است که در قسمت جاده¬ها نیز توجه جدی صورت گرفته و جاده¬ها با در نظرداشت معیارهای روز و مهندسی ترافیک اعمار گردد.
- 6. کنترول و معاینات دقیق تخنیکی وسایط نقلیه از طرف اداره محترم ترافیک، خصوصاً در زمان تمدید جواز سیر آن.
- 7. جلوگیری از سرعت زیاد وسایط نقلیه که موجب بروز حادثات ترافیکی می¬گردد.
- 8. توجه و دقت لازم در هنگام توزیع جواز رانندگی، در صورت عدم دقت و توجه لازم و توزیع جواز رانندگی برای افراد که واجد شرایط نیستند موجب تشدید حادثات ترافیکی می گردد.
منابع و ماخذ:
1- نجاتی، خلیل¬الله، حقوق ترافیک، (کابل).
2- منصور، حسین¬لو، بهبود جریان ترافیک با استفاده از نرم افزار شبیه ساز، تهران، انتشارات صعود، 1399
3- علوی، سیدعلی، ﺳﺎﻣﺎﻧﺪﻫﯽ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺗﺮاﻓﯿﮏ در ﻧﻈﺎم ارﺗﺒﺎط ﺷﻬﺮی، تهران، انتشارات نور، 1398.
4- شهیدی، محمد حسن، ﻧﻘﺶ ﻃﺮاﺣﯽ و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ و ﺗﺮاﻓﯿﮏ در ﮐﺎﻫﺶ آﻟﻮدﮔﯽ ﻫﻮای ﺷﻬﺮی، تهران، انتشارات برتر، 1399.
5- قدیر افشاری، مریم، پیشگیری از حوادث ترافیکی، کابل، انتشارات عصر، 1397.
