تیاتربه حیث یک نهادفرهنگی وهنری نقش به سزایی درتنویرافکار و آگاهی دهی به افراد یک جامعه دارد. برازندگی ها، ناملایمتی ها و قهرمانی ها را درقالب نمایشنامه ها عرضه نموده ومردم را آگاه می سازند. بدون داشتن تیاترنمی شود قضاوت کردکه یک جامعه ازلحاظ فرهنگی وهنری چقدرپیشرفت کرده است.تیاتراست که این همه تحرکات وفعالیت های یک جامعه رابرملا میسازد.
باتغییررژیم گذشته واستقرارامارت اسلامی افغانستان چند ماهی تیاترازفعالیت بازمانده بود،امادیری نگذشت که دوباره به فعالیت های فرهنگی وهنری خود آغازکرد وبسیارنمایشنامه های جذاب وبه یادماندنی فرهنگی،تاریخی وهنری را درمعرض دید علاقمندان تیاترقرارداد.ازطریق تیاترپیشرفت فرهنگی وهنری یک کشورسنجش شده میتواند.
تیاتر کلمه یونانی وبه معنای «چیزی که به آن نگاه می‌کنند» است ،که در فارسی به آن «نمایش» می‌گویند.
تیاتر یکی از انواع هنرهای زیبا است که به صورت مشارکتی و زنده انجام می‌شود وممثلین آن، یک رخداد واقعی یا تصویر ذهنی را در محلی خاص و معین اجرا می‌کنند؛ تجربه تیاتر را می‌توان با استفاده از گفتار، ژست‌های خاص و بهتر انتقال داد.پیشینه تیاتر به هنرهای اولیه بشر باز می‌گردد. بشر با انجام این حرکات نمایشی سعی در تسخیر نیروهایی داشت که هدایتشان در دست او نبود.روز جهانی تیاتر، هنری که سبک و طریقه اش هرگز قدیمی نشده و در دل تمامی مردم دنیا جای دارد بر تمامی هنردوستان و علاقه مندان به هنر تیاتر خجسته باد،چقدر دیدن انسان‌های فرهنگی وهنرمندخوش نیت لذت بخش است؛ کسانی که در کمال زیبایی و وقار افکارشان را روی صحنه، در حضورمردم می‌پرورانند و برای تحت تأثیر قرار دادن شان به جای حیله و نیرنگ، صرفاً از حضورِ کاملاً انسانی خود استفاده می‌کنند. چه دریافت زیبا، درخور توجه و شادمانه یی از تیاتر است و چقدر ما به آن نیازمندیم، تیاتر یک ضرورت است، یک ضرورت اجتماعی. همواره بوده و خواهد بود. ضرورتی که همگان بر تاثیر شگرفش بر اجتماع در ادوار مختلف اعتراف دارند.همه ساله در تاریخ بیست و هفتم مارچ برابر با هفتم حمل ، مراكز ملی انیستیتوت جهانی تیاتر (آی تی آی) كه متشكل از بیش از ۱۰۰ عضو هستند با برگزاری مراسم مختلفی، این روز را گرامی می دارند و متناسب با داشته های نمایشی خود جشن هایی را برای معرفی و دعوت مخاطبان به دیدن نمایش ها برگزار می كنند.انیستیتوت جهانی تیاتر (آی تی آی) برای نخستین بار در سال ۱۹۴۸ از سوی سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد (یونسكو) و با حضور تنی چند از فعالان، صاحبنظران و كارشناسان هنر نمایش جهان تاسیس شد و به عنوان یك موسسه غیردولتی فعال در زمینه هنرهای نمایشی به صورت مشورتی و انجام فعالیت های مشترك از طرف سازمان های مرتبط با ‹یونسكو› با هدف بسط وتوسعه تیاتر به عنوان زبانی جهانی برای انتقال مفاهیم مشترك انسانی در جهان فعالیت خود را آغاز كرد.مهمترین اهداف (آی تی آی) كه در حقیقت تهداب شكل گیری این تشكل جهانی بود بر مواردی چون ‹اعتلای مبادلات بین المللی دانش و عمل در حیطه هنرهای نمایشی›، ‹برانگیختن نیروی خلاقیت و همكاری بین دست اندركاران تیاتر›، ‹آگاه سازی افكار عمومی از لزوم به حساب آوردن آفرینندگی هنری در قلمرو توسعه›، ‹تعمیق درك مشترك برای تحكیم صلح و دوستی در میان ملت ها› و ‹پیوستن به دفاع از اهداف یونسكوبه عنوان یك سازمان جهانی› استوار بود.برای تحقق این اهداف بزرگ و رسیدن جامعه جهانی به این خواست های انسان دوستانه هر ساله انجمن های ملی (آی تی آی) در سراسر جهان ضمن اعلام برنامه های خود به (آی تی آی) جهانی، برنامه های خاصی را برای معرفی هنرنمایش به عموم مخاطبان به عنوان حامیان و سرمایه های اصلی تیاتر هر كشور برگزار می كنند.در همین راستا، هر ساله یكی از شخصیت های بزرگ هنر تیاتر و یا افرادی كه به واسطه نام بزرگشان در تمامی شاخه های فرهنگی و هنری تاثیرگذار هستند، متنی را به عنوان پیام روز جهانی تیاتر بر اساس بزرگداشت ها و پنداشت های هنری و انتظاراتی كه آنها از هنر نمایش در سال پیش رو دارند را به رشته تحریر در می آورند و در اختیار (آی تی آی) قرار می دهند.این مركز نیز پیام سال تیاتری را به تمام مراكز عضو می فرستد و این پیام پیش از انجام هر برنامه یی برای حاضران قرائت می شود و در بیش از یكصد رسانه تصویری ، شنیداری و چاپی بین المللی منتشر می شود تا عموم علاقه مندان و فعالان این هنر، تلاش خود را برای تحقق آن شعار در نمایش های تولیدی خود به كار برند.نخستین پیام روز جهانی تیاتر توسط ‹ژان كوكتو› نمایشنامه نویس و كارگردان شهیر فرانسوی در سال ۱۹۶۲ میلادی ایراد شد و طی آن هرساله یكی از شخصیت های بزرگ هنر نمایش بین المللی عرصه فرهنگ وهنر پیام روز جهانی را منتشر می كنند.در افغانستان هم همه ساله مراسمی با عنوان روز بزرگداشت تیاتر برگزار می شود.طی چندین دهه جنگ صدمات زیادی به تیاترملی وگردانندگان آن وارد شده است که جبران آن بسیاردشوارخواهد بود.درگذشته ها ممثلین تیاترجهت اجرای برنامه هایشان درکشورهای همسایه میرفتند وتبادل فرهنگی وهنری صورت میگرفت،امادراثردوام جنگها این فعالیت ها متوقف گردید.حالا که درافغانستان امارت اسلامی براوضاع مسلط گردیده ووزارت اطلاعات وفرهنگ برنامه های وسیع بازسازی ونوسازی آثارتاریخی وفرهنگی راروی دست گرفته، باید درجهت بازسازی تیاترنیزتلاش نماید که بتواند نمایش های خوبی فرهنگی ومناسبتی راتهیه نموده درمعرض دید هموطنان وبه خصوص فرهنگ دوستان قراردهد.برعلاوه این خودرابا تیاترهای کشورهای همسایه همگام سازند که بتوانند رقابت فرهنگی وهنری کنند.
نوری
