افغانستان کشوریست که از بدو تاسیس تاکنون فراز و نشیب‌های زیادی را تجربه کرده است. افغانها مردم مسلمان، باعزت، باعفت و غیور بوده و در طول تاریخ برای دفاع از دین و ارزش‌های اسلامی و پاسداری از خاک، میهن و نوامیس ملی، قربانی‌های زیادی را متحمل شده اند. مهمان‌نوازی، غیرت، شجاعت و پابندی به دین مبین اسلام از اوصاف عالی افغانهاست که همواره مورد مدح و ستایش جهانیان قرار گرفته است.
غیرت، شجاعت و دینداری مردم افغانستان به حدیست که دنیا را به حیرت انداخته و در خصوص اوصاف خوب افغانها داستان‌های زیادی ترتیب و به نشر رسیده است. در طول تاریخ ابر قدرت‌های جهان همواره تلاش به اشغال این سرزمین کرده اند، اما هر بار بالاثر شجاعت و مردانگی مردم این سرزمین، شکست خورده و نتوانسته اند به اهداف شان برسند.
افغانستان که روزی از آرام‌ترین کشورهای منطقه محسوب می‌شد بالاثر سعی مداوم اشغالگران به لانه جنگ و بدبختی مبدل گردید. دوام جنگ چهاردهه اخیر در افغانستان سبب شهادت، معلولیت و آواره شدن میلیون‌ها افغان گردید.
به اساس آمار وزارت امور مهاجرین و عودت کننده‌گان، به تعداد هفت میلیون هموطن ما به کشورهای دیگر، مهاجر شده اند که از این جمله، سه میلیون آن در پاکستان، سه میلیون در ایران و متباقی یک میلیون دیگر در کشورهای منطقه و فرامنطقه امرار حیات نموده، تجارب تلخ زنده‌گی در آن دیار را تجربه کرده و هنوز هم با سختی و ناملایمت‌های زنده‌گی دست و گریبان استند.
در دوران اشغال بیست سال اخیر، زمامداران امور نتوانستند زمینه عودت مهاجران را به کشور مساعد سازند و کار بنیادی یی که می‌توانست شرایط بهتر زنده‌گی را برای مهاجران افغان در داخل کشور فراهم سازد نیز انجام نپذیرفت، درنتیجه موضوع مهاجران رفته رفته به یک بحث حاشیوی مبدل گردید و به مشکلات آنان آنچنانیکه لازم بود رسیده‌گی صورت نگرفت.
کشورهای همسایه همواره با استفاده ابزاری از موضوع مهاجرت افغانها، پول‌های هنگفتی را از کشورها و سازمان‌های تمویل کننده به دست‌آوردند و از سوی دیگر، نظام‌های حاکم وقت در افغانستان را نیز تهدید و تحت فشار قرار میدادند.
کم توجهی به موضوع مهاجرت، این فرصت را به تعدادی از کشورها بالخصوص کشورهای همسایه داد تا آنها هر نوع ظلم و ستم را در حق مهاجران افغان روا دارند و این امر نیز سبب شد تا از یکطرف تعدادی به ناحق راهی زندان شوند و تعداد دیگری با وضع محدودیت‌های گوناگون، با شرایط ناگوار زنده‌گی مواجه و تلخی روزگار را بچشند.
در دیار مهاجرت، افغانها نه تنها با مشکلات اقتصادی مواجه شدند بلکه در جریان این مدت، اعتبار، حیثیت، عزت، شهرت و موقف اجتماعی آنان نیز به گونه‌ی قابل ملاحظه‌یی خدشه دار گردید و رفته رفته طرز دید و نگرش جهانیان نسبت به افغانها تغییر کرد، آنان دیگر به دید حقارت به سوی افغانها نگاه می‌کردند و در برخی موارد ظلم و ستم شان بالای این قشر بی‌گناه و بی‌دفاع نیز افزایش یافت.
در جریان بیست سال اشغال، به جز از تطبیق چند پروژه نمایشی، کاری که مشکل مهاجران را به گونه اساسی حل می‌ساخت انجام نشد و مشکل مهاجران افغان در کشورهای همسایه، منطقه و فرا منطقه همچنان لاینحل باقی ماند، تا اینکه امارت اسلامی با فتح تمام ولایات افغانستان، حاکمیت اش را یکبار دیگر در کشور اعلام داشت.
با حاکمیت دوباره امارت اسلامی، کشورهای همسایه در یک اقدام غیر مسئولانه تصمیم به اخراج اجباری مهاجران افغان گرفتند، بالاخره به تاریخ اول نوامبر سال ۲۰۲۳ میلادی، روند اخراج اجباری مهاجران از کشور پاکستان و سپس از کشور ایران آغاز گردید.
رهبری امارت اسلامی افغانستان با درک حساسیت و اهمیت این موضوع در یک اقدام مدبرانه، بی پیشینه و تاریخی به اساس حکم شماره (۱۷۵) مورخ ۲۳/۳/۱۴۴۵ هجری قمری که مصادف است به ۸ اکتوبر سال ۲۰۲۳ میلادی، کمیسیون عالی رسیده‌گی به مشکلات مهاجران را تحت ریاست معاون اداری ریاست الوزراء ایجاد کرد و برای تنظیم بهتر امور این کمیسیون، طرزالعمل مشخصی نیز به تصویب رسید.
این کمیسیون به هدف مدیریت سالم این جریان، تأمین نیازمندی‌های اولیه و رسیده‌گی به مشکلات عودت کننده‌گان، ایجاد شد و بر اساس همین حکم، در ساختار این کمیسیون (۱۲) کمیته کاری نیز به فعالیت آغاز نمود.
رهبری هر کمیته به یکی از وزارت‌ها و با عضویت ادارات ذیربط س‍پرده شد و برای مدیریت و پیشبرد اجراات هر کمیته، طرزالعمل‌های مشخصی نیز ترتیب و منظور گردید. برعلاوه، برای تأمین و تقویت سطح همکاری و هماهنگی، علاوه بر کمیته‌های مرکزی، کمیته‌های ولایتی در محلات مورد نظر نیز ایجاد و به فعالیت آغاز نمودند.
با ایجاد کمیسیون فوق الذکر و تدویر جلسات اضطراری به ریاست معاون اداری ریاست الوزراء، وظایف هر کمیته مشخص گردید و سپس مسئولان کمیته‌های ۱۲ گانه در پرتو مسئولیت‌های کاری خویش، به بنادر تورخم، سپین بولدک، اسلام قلعه و محلات مورد نظر توظیف شدند و گام‌های عملی برای تطبیق حکم مذکور و رسیده‌گی به مشکلات عودت کننده‌گان، نیز برداشته شد.
مقامات عالی رتبه امارت اسلامی مشمول معاونین ریاست الوزراء امارت اسلامی افغانستان، اعضای کابینه و مسئولان ارشد ادارات ملکی و نظامی، با سعی و اهتمام دلسوزانه و تلاش‌های پی‌گیر، خدمت رسانی به عودت کننده‌گان را در صدر اولویت‌های کاری خویش قرار دادند، ضمن اینکه مسئولان ارشد امارت اسلامی برای استقبال و دلجویی عودت کننده‌گان و نظارت از چگونگی عرضه خدمات به ساحات مورد نظر سفر کردند، برای حل مشکلات آنی مهاجران عودت کننده، امکانات لازم را نیز در اختیار کمیته‌های ۱۲ گانه قرار دادند.
امارت اسلامی با وصف اینکه از بودجه ملی وجه نقدی مشخصی را برای مدیریت این روند اختصاص داد، بلکه مسئولان امور سعی لازم به خرج دادند تا از رهگذر تامین هماهنگی لازم با سازمان‌های خیریه و تاجران ملی، زمینه جذب بیشتر کمک‌ها نیز فراهم گردد.
مسئولان ملکی و نظامی ادارات امارتی در یک اقدام هماهنگ و مشترک، نه تنها در امر تطبیق حکم رهبر امارت اسلامی افغانستان موفقانه عمل کردند، بلکه این روند را که می‌توانست به یک بحران ملی مبدل گردد، نیز به خوبی و به‌گونه منظم و منسجم مدیریت کردند.
بر اساس آمار وزارت امور مهاجرین و عودت کننده‌گان، در جریان سال ۱۴۰۲ هجری شمسی، بیش از یک و نیم میلیون مهاجر از کشورهای همسایه به افغانستان عودت نموده اند.
اقدام مدبرانه، قاطعانه و دلسوزانه رهبری و مسئولان امارت اسلامی افغانستان در امر مدیریت روند بازگشت مهاجران به کشور برخلاف توقع؛ کشورهای همسایه و مردم جهان را به حیرت انداخت و نیز طرز دید و نگرش آنان را نسبت به حکومتداری در افغانستان به گونه قابل ملاحظه یی تغییر داد. از سوی دیگر، این اقدام بشردوستانه امارت اسلامی مورد استقبال ملت در سراسر کشور قرار گرفت و عودت کننده‌گان نیز از چگونگی عرضه خدمات، طرز برخورد و سلوک مسئولان و حل مشکلات آنی شان رضایت کامل نشان دادند.
امارت اسلامی نه تنها مصمم به اعاده و ارج گذاری به حقوق و کرامت انسانی عودت کننده‌گان و حل مشکلات آنان در کوتاه مدت است بلکه متعهد است با تطبیق برنامه‌های مشخص در خصوص تأمین معیشت دایمی، فراهم ساختن مسکن مطمئن و ایجاد فرصت‌های کاری به مهاجران برگشته به کشور، گام‌های عملی و قاطعانه بردارد.
رفاه عامه و کار برای ترقی و تعالی یک کشور از خصوصیات خوب یک نظام است و امارت اسلامی لله الحمد به حیث یک نظام مسئول به اساس پالیسی و با درک رسالت و مسئولیت وظیفوی خویش، از رهگذر مدیریت مدبرانه روند بازگشت مهاجران و تطبیق برنامه‌های اقتصادی و انکشافی، ثابت ساخت که در پی یک افغانستان مترقی، سربلند و خودکفا و فراهم ساختن شرایط و تسهیلات لازم برای یک آینده بهتر و زنده‌گی مرفه و آبرومند برای هموطنان در کشور است.
افغانستان اکنون صاحب یک نظام است که می‌بایست بر آن بالید، نظامی که پالیسی و دورنمای آن رفاه عامه و خودکفایی اقتصادی است، نظامی که به اعاده حیثیت و اعتبار مردم خود می‌اندیشد، نظامی که متعهد به دفاع از دین و ارزش‌های اسلامی و پاسداری از خاک، میهن و نوامیس ملی است و نظامی که صادقانه و قاطعانه به ترقی، تعالی و سربلندی سرزمینی تحت نام افغانستان می‌کوشد.
به امید افغانستان مترقی و عاری از هر گونه مشکلات
نویسنده: ح.ن
