چگونگی قیام ۲۴حوت سال ۱۳۵۷مردم هرات:
این قیام از دهات و روستاها آغاز و به سوی شهر هرات به پیش می‌رفت. چنانچه هر روز مردم به واسطه ظلم وستم بی‌حدوحصر رژیم کمونیستی در ولسوالی‌ها دست به قیام و اقدامات عملی می‌زدند.
در مدت کم مردم توانستند ولسوالی‌ها را از دست رژیم سفاک آزاد سازند و در روز ۲۳ حوت ۱۳۵۷ مردم هرات با یکدیگر قرار گذاشته بودند که همه مردم از اطراف و نواحی شهر هرات به داخل شهر حرکت کنند و شهر هرات را نیز از دست رژیم کمونیستی آزاد سازند.
مردم به وقت موعود همه از اطراف شهر، به سوی شهر با نعره های تکبیر و بیرق هایی با تزیین کلمه طیبه (لااله الاالله محمد رسول الله) به حرکت در آمدند و پوسته‌های خردوکوچک رژیم را با دست خالی از سر راه خود برداشته و خلع سلاح می‌کردند.
مگر در دوجای در داخل شهر هرات به مقاومت شدیدی روبرو گردیدند، یکی در قلعه اختیارالدین (ارگ) و دوم در قوماندانی امنیه هرات، که آن هم بعد از مدت مقاومت با دادن تلفات از هر دو طرف این دو مرکز را مردم مجاهد تسخیر کردند و تقریباً کل شهر هرات به دست مردم افتاد.
در این وقت، رژیم به فرقه زلمی کوت (مرکز اردو) امر آتش را بالای مردم و شهر هرات داد؛ اما منصب‌داران و افسران مسلمان که فرزندان همین مردم بودند از این امر رژیم سرپیچی کردند و اطاعت ننمودند و بر بالای مردم آتش نگشودند، بلکه بر عکس به وابستگان رژیم هجوم آوردند و عده‌ای را از پای در آوردند.
در این وقت طیاره های جنگی رژیم و شوروی‌ها از کشور ترکمنستان به پرواز در آمده شهر و مرکز فرقه زلمی کوت از جمله منطقه پل (رنگینه) محل تجمع مردم و درب قندهار را سخت بمبادمان کردند که به مردم تلفات سنگینی وارد آمد.
از طرف دیگر به قوای زرهی از جانب قندهار دستور داده شد تا با برافراشتن بیرق های سبز بر بالای تانک‌ها به سوی هرات حرکت کنند و به ظاهر جهت فریب مردم چنان نشان دهند که گویا این قوا به کمک مردم آمده و تا با فریب و نیرنگ بتوانند به شهر هرات داخل شوند که این کار همین طور صورت گرفت و قوای زرهی با نیرنگ و فریب از طریق میرداوود داخل شهر هرات گردیدند و به مجرد ورود به عملیات جنگی و هجوم بر مردم آغاز کردند که بعد از عملیات جنگی تصفیه ها آغاز شد به حدی کشتند که جوی‌ها، سرک‌ها و بازارها به خون مردم رنگین گردید، تعدادی را که نکشتند دستگیر و شب‌ها به گورهای دسته‌جمعی زنده به گور کردند که در این اواخر گورهای جمعی زیادی در هرات کشف گردیده که گواه این مدعا است.
مردمی که در آن وقت، جنگ با تانک زرهی را بلد نبودند با کارد و شمشیر و سنگ و چوب به تانک‌ها حمله می‌کردند.
با وجود کشتار بسیار زیادی از مردم، بازهم عده‌ای با تیل‌پاشیدن بر فرش و لحاف، بعضی از تانک ها را به آتش کشیدند، حتی مردم درختان ناجوی خیابان‌های هرات را اره کرده جلو روی تانک ها می‌انداختند تا این‌که مانع عبور آن‌ها گردند، مگر تانک‌ها از آن‌ها عبور می‌کرد و مردم را به شهادت می رساندند.
بعد از شکست مردم در حمله عمومی مجبور به عقب‌نشنیی گردیدند و رژیم، مجدداً به شهر هرات مسلط شد. بعد از تسلط رژیم بر شهر هرات کشتار مردم دوباره آغاز گردید و به حد زیادی از مردم را شهید ساختند و حتی مردم را به زنجیرها بسته کرده طور دسته جمعی دفن می‌نمودند که می توان گفت که از آغاز قیام تا تسلط مجدد رژیم بر شهر هرات، بیست و چهارهزار نفر از مردم هرات را به شهادت رساندند که بعد از این کشتارها تاکتیک جنگ مردم با رژیم در هرات عوض گردید و مردم اجباراً به جنگ های چریکی روی آوردند و جبهات خرد و کوچکی را تاسیس نمودند و جنگ را به طور دیگری ادامه دادند که مزار شهدا، خود شاهد آن است.
بعد از قیام ۲۴ حوت هرات، رژیم دست‌وپاچه شده زمانی این مقاومت را به همسایه‌ها و زمانی به دیگران نسبت می داد.
رژیم برعلاوه حمایت‌های همه‌جانبه‌ی اتحاد شوروی در حال سقوط قرار گرفت و شوروی‌ها تصمیم گرفتند که به افغانستان نیروی نظامی اعزام کنند، همان بود که در ششم جدی سال بعدی (13۵۸) این تصمیم عملی شد و افغانستان عملاً مورد تجاوز و اشغال نظامی ارتش سرخ قرار گرفت و در واقع قیام ۲۴ حوت 1357 هرات کمر رژیم دست‌نشانده را در افغانستان شکستاند و باعث از هم‌پاشیدن رژیم گردید که با حضور ارتش شوروی و اشغال نظامی افغانستان منجر شد، بازهم رژِیم و حامیانش نتوانستند چیزی را جبران کنند که بالاخره بعد از چندین سال مبارزه و جهاد مقدس مردم افغانستان، رژِیم دست‌نشانده و حامیانش (اتحاد شوروی) را خداوند نابود کرد و کشورهای زیادی بعد از آن به آزادی و استقلال خود رسیدند که همه از برکت جهاد مقدس مردم افغانستان و خون پاک شهدای کشور مااست.
از خداوند بزرگ استدعا داریم تا روح همه شهدا را شاد داشته باشد و وابستگان شان را صبر و استقامت عنایت فرماید.
