سقط جنین در میان جوامع بشری

پوهنیار حارمن محمد هارون «غبار»
مقدمه:
تاریخ تحولات این جرم نشانگر تخفیف تدریجی مجازات یا جزا زدایی و سر انجام جرم زدایی ( حذف عنوان مجرمانه از آن) در برخی از کشور ها، به خصوص کشور های غربی بوده است. با اینحال، اسقاط جنین در افغانستان بسان سایر کشور های اسلامی همچنان جرم به شمار می آید. در اینجا از کلمه اسقاط به جای سقط استفاده کرده است، زیرا اسقاط جنین عمل مرتکب است که با توسل به وسایلی به طور عمدی و ارادی جنین را از رحم مادر اخراج می کند، حال آن که سقط خودِ عمل خروج جنین است که می تواند به طور طبیعی برای مثال ناشی از عیب مزاجی مادر و یا مشکل در تکامل جنین و یا ناشی از حوادث غیر عمدی نیز رخ دهد که در این حالات مشمول عناوین جزایی قرار نمی گیرد.
سقط جنین در میان جوامع بشری
مسألۀ سقط جنین در میان همه جوامع بشری از زمان های اولیه تا اکنون مطرح بوده و علل گوناگونی منجر به این امر شده است. لیکن در جامعه بسته به شرایط زمانی و مکانی و طرز تفکر افراد آن نتایج متفاوت را به همراه داشته است.
در وقت و زمانی، این مسأله کاملاً مشروع شناخته می شد و زمانی هم با مرتکب این عمل به جدیت برخورد شده است. همان طوریکه قبلاً نیز ذکر شد شرایط محیطی، جامعه مورد نظر در تعیین نوع بر خورد با مسأله سقط جنین بی تاثیرنبوده. جنین موجودی است که پس از القاح تخمک به وسیله اسپرم و پس از تقسیمات اولیه سلول تخم حاصل میشود، ولی هنوز دوران رشد خود را در داخل تخمک یا رحم مادر می گذارند. فلاسفه و اجتماعیون نیز همواره از دو جهت مختلف به تجزیه و تحلیل مسایل اجتماعی پرداخته اند. وجه اختلافات این دو گروه در بررسی مسأله سقط جنین اصالت فرد و اجتماع است. درهمین رابطه، این طور میتوان استدلال کرد که پدر به عنوان عضو از این خانواده و فردی از اجتماع، حقوق نسبت به جنین دارد. در صورتی که سقط جنین بدون رضایت وی صورت گیرد، نتیجه و ثمره زحمت پدر نیز از بین رفته و این عمل از لحاظ تقویت حقوق فردی پدر نیز قابل مجازات است. در ضمن علاقۀ انسانی به حفظ موجودیت و ادامه نسل خود میلی است طبیعی و فطری که ندانسته و به حکم جاذبه درونی به سوی آن کشیده میشود.
این تمایلات باطنی حتی در موجودات دیگری نیز به نحوی ظاهر شده است از این رو رعایت احترام جنین از جمله حقوق افراد شمرده شده و تعیین مجازات برای مقابله با این پدیده به خوبی قابل توجه است.
لذا در پاسخ به این نظریه که سقط جنین در جوامع ابتدایی و در بین فامیل آن زمان عمل مجرمانه نبوده، میتوان گفت که با بررسی مدارک تاریخی، از جمله قانون حمورابی، در می یابیم که احترام به جنین از دیر زمانی در میان فطرت های پاک انسانی مطرح بوده و وضع مواد قانونی به شرحی که ذکر خواهد شد، مؤید این مطلب است.
سقط جنین از دیدگاه قرآن کریم و روایات
الف: سقط جنین از دیدگاه قرآن:
خداوند تبارک و تعالی در کتاب آسمانی خویش که محتوای تعالیم ارزنده ای است. انسانها را از نابود کردن فرزندان خود از ترس فقر و گرسنگی باز داشته است. خداوند تبارک و تعالی در آیه ای از قرآن مجید می فرماید: ترجمه: مستفاد از این آیه آن است که فرزندان خود را ار ترس اینکه مبادا دچار فقر و هلاکت شوید و بخاطر ایشان به ذلت گدائی دهید، به قتل نرسانید، زیرا این شما نیستید که روزی اولاد تان را می دهید تا در هنگام فقر تنگدستی دیگر نتوانید روزی ایشان را برسانید، بلکه مائیم که هم ایشان و هم شما را روزی می –
دهیم، آری کشتن فرزندان خطائی بزرگ است. به همین مضمون آیات دیگری نیز در سوره های مختلف قرآنی ذکرشده که نشانگر نهی مسلمانان از قتل اولاد خود است. با توجه به استدلال این آیات میتوان مفهوم آنرا به قبح از بین بردن جنین که دارای قابلیت ایجاد حیات و تبدیل شدن به انسان زنده نیز است. خداوند متعال در قسمت های دیگری از کتاب های آسمانی و معجزه عظیم خود از جمله در آیات 12 و 15 سورۀ مؤمِنون، مراحل مختلف تکوین جنین را در رحم مادر بر شمرده است. به دنبال آن خداوند متعال برای ایجاد جنین موجودی به نام انسان که آنرا اشرف مخلوقات خود می‌داند، به ذات اقدس خود تبریک میگوید، چرا که، وجود بخشیدن به چنین مخلوقی با همه امتیازاتش، تنها خداوند یگانه را سزاوار است. همچنین خداوند، در سورۀ علق در بیان منشاء خلقت انسان می فرماید:
«خلق الاانسان من علق» ترجمه: «ما انسان را از خون بسته آفریدیم.» آیاتی از این قبیل که هر یک به نحوی مراحل مختلف حمل را تشریح میکند در سوره های مختلف قرآنکریم به چشم می خورد.