اعتکاف؛ لحظه‌های خدا‌جویی

مولوی میرویس عزیزی

اعْتِكَافُ عبارت از حبس نفس، باز داشتن و‌ گوشه‌نشینی است، که انسان روزه دار زمان معینی را در جهت در مسجد، سپری نماید.

فقهای اسلامی اعتکاف را به سه گونه تقسیم و رده بندی نموده اند، که شامل اعتکاف واجب، سنت و نفل می‌گردد، اعتکاف نفل را می توان، حتی ساعت و بخش روز و یا شب را هم می‌توان، در گوشه و خلوتی در مسجد گذرانید و اعتکاف واجب از طریق نذر بر انسان مؤمن لازم می‌گردد.

اما منظور از اعتکاف که در دهه اخیر ماه رمضان، بر سر زبان‌ها قرار می‌گیرد، حرف و حدیث از آن گفته می‌شود، همان اعتکاف سنت است که پیامبر صلی الله علیه و سلم، صحابه و ازواج مطهرات آن را دنبال نمودند.

اعتکاف به مثابه یک کارگاه علمی، مکتب تربیتی و پرورش گاه تقوی و طهارت است که انسان مؤمن می‌تواند به ریاضت، عبادت، تربیت اخلاقی، فکری، اصلاح نفس و خیر اندیشی توجه کند.

اعتکاف همان صابون رحمت الهی و فرصت مناسب برای پاک کردن و شست شوی افکار منفی، رذایل اخلاقی، معصیت و اشتباهات انسان است.

اعتکاف یکی از راه‌های مبارزه با نفس و شیطان است و انسان مؤمن می‌تواند که با استفاده از اعتکاف، از دام و بند شیاطین و خواهشات نفسانی رهایی پیدا کند.

اعتکاف؛ عالی‌ترین راه، برای مهار و تزکیه نفس است، قابل ذکر است که اعتکاف در ده اخیر ماه رمضان سنت است، چون پیامبر گرامی اسلام، تا آن‌گاه در قید حیات شریف قرار داشت، دهه اخیر ماه رمضان را اعتکاف می‌کرد.

انسان مؤمن در جریان اعتکاف خصوصا غرایز جنسی را، کنار می زند و الله منان در زمینه می فرماید ؛ ترجمه: (شما با زنان تان آمیزش و مقاربت نکنید، در حال که در مساجد اعتکاف دارید.

این برای آن است تا باشد نفس را صیقل تقوی، پرهیزکاری و دوری از مفاسد داده باشد).

( البقرة ۱۸۷)

زیرا اگر انسان مؤمن به مهار و صیقل نفس و زندگی نپردازد، با گذشت هر روز نفس بر انسان غلبه حاصل می‌کند و در بازی که میان انسان و نفس انسانی است، غرایز، شهوات و خواهشات انسانی پیروز میدان می‌شوند و در فرجام  انسان بازیچه‌ی دست نفس و غرایز نادرست می‌گردد، آن‌گاه سقوط انسان در گودال زشتی‌ها، امکان بیش‌تر پیدا می‌کند.

با آنکه اعتکاف قدامت دیرینه دارد و در میان همه ادیان گذشته‌ی سماوی جای داشته است، در اسلام توجه خاصی به آن صورت گرفته است،

حقیقتا اعتکاف مرحله‌ای است که انسان مؤمن از خلق جدا می‌شود، از اختلاط و آمیزش با مردم جدا می‌شود، حتی از خانواده، بستگان و نزدیکان دوری می‌جوید و تنها با خالق در نیایش و نیاز می‌پردازد.

چون اعتکاف همان لحظه‌های خدا جویی است،زیرا معتکف در راه رسیدن محبت و رضای الله منان،  از آغوش خانواده، به مسجد روی‌ می‌آورد، چنان است که محبت الله منان را، بر محبت همه‌ای بستگان خود ترجیح داده است.

باور داریم که الله متعال، نیایش، گریه و دعای بندگانش را می‌پذیرد و یا دست خالی بر نمی‌گرداند.‌‌ اگر نیازمندی به خانه تو‌ روی آورد، ده روز در گوشه‌ی خانه تو گریه کند، نیایش کند و چیزی از تو بخواهد، که در توان داری، پس چه می‌کنی ؟

واضح است که به رفع نیاز مندی آن تلاش می‌کنی.

خدای که خیلی عزیز و غالب است چه گونه بنده مؤمنی را، در گوشه‌ی خانه‌ی او که به دعا، گریه، زاری و نیایش پرداخته است، مایوس و‌ نا امید برگرداند.

برای اعتکاف و این سنت جاوید رسول گرامی اسلام، اهمیت و فضایل خیلی زیادی وجود دارد، که نمی‌توان در حد چند خط و سطری به رشته تحریر در آورد. برای معلومات کافی می‌توان به کتب فقهی و سایر متون اسلامی روی آورد.