پولیو تهدید بزرگ برای سلامتی اطفال
ریشه کن کردن ویروس پولیو و فلج در افغانستان کار دشوار است اما نا ممکن نیست. یگانه چاره آن همانا واکسین نمودن چندین بار هر طفل تنها راه حل برای جلوگیری از گسترش ویروس پولیو میباشد. والدین باید برای مبارزه در برابر ویروس پولیو با واکسیناتورها و کارمندان صحی همکار باشند و از فلج و بربادی طفل شان جلوگیری نمایند.
نوشته: داکتر ذبیح الرحمن ممنون
ریشه کن کردن ویروس پولیو و فلج در افغانستان کار دشوار است اما نا ممکن نیست. یگانه چاره آن همانا واکسین نمودن چندین بار هر طفل تنها راه حل برای جلوگیری از گسترش ویروس پولیو میباشد. والدین باید برای مبارزه در برابر ویروس پولیو با واکسیناتورها و کارمندان صحی همکار باشند و از فلج و بربادی طفل شان جلوگیری نمایند.
پولیو یا فلج اطفال که یک مرض ویروسی حادو ساری بوده عامل سببی آن ویروس پولیو یا انترو ویروس Entero Virus میباشد. این بیماری در هوای گرم سال بیشتر بوجود میآید. انترو ویروس یا پولیو همان عامل فلج اطفال میباشد. ویروس پولیو از طریق تماس مستقیم و یا توسط حشرات و مگس با ملوث ساختن مواد قابل هضم یا مواد غایطه از طریق دهان داخل جهاز هضمی و عضویت می‌گردد. در صورتیکه مواد خوراکه و آب با مواد غایطه آلوده شده باشد مخصوصاً از طفل به طفل سرایت میکند.
سه نوع سیروتیپ ویروس پولیو بنام های پی 1، پی2 و پی 3 وجود دارد. معروض شدن به یک نوع سبب معافیت از مصاب شدن به نوع دیگر شده نمی‌تواند، عمده ترین سبب پولیو، تیپ 1 پولیو میباشد. اولین سیروتیپ قابل محو نوع 2 است، در حقیقت سیروتیپ 2 پولیو از اکتوبر سال 1999 در جهان تشخیص نگردیده است، ویروس پولیو اکثراً اطفال کمتر از پنج سال را مصاب می‌گرداند. تنها انسان را مصاب ساخته و کدام منبع حیوانی آن موجود نیست. ویروس برای مدت طولانی در محیط خارج از وجود انسان زنده نمی ماند.
پولیو در نیم قاره غربی و اکثر کشور های پیشرفته و صنعتی محوه شده است. وقوع مرض در کشور های روبه انکشاف به سطح بالا است. پولیو که یک مرض فصلی بوده عمدتاً در فصل بارانی در تابستان و شروع خزان در اقلیم گرم دیده میشود. بناً در فصل های یاد شده خطر ابتلا و مصاب شدن به پولیو بیشتر احساس میشود. فکتور کلیدی خطر بیماری پولیو شناسائی شده که احتمال فلج را در شخص منتن با ویروس پولیو بالا میبرد. زرقیات عضلی،عدم کفایه سیستم معافیتی،حامله گی، کشیدن تانسلها (Tonsillectomy)،فرط فعالیت فزیکی،جرحه،کشیدن دندان‌ها. می توانند از فکتورهای خطر ابتلا به ویروس پولیو باشند. تداوی دوایی برای ویروس پولیو موجود نیست فقط تطبیق واکسین از این بیماری پیشگیری کرده میتواند.
دو نوع واکسین پولیوموجود است، فمی (زنده ضعیف شده) و زرقی یا پولیو غیر فعال و کشته شده.
Trivalent oral Polio Vaccine (OPV) این واکسین متشکل از ویروس زنده ضعیف شده است و در هر دوز واکسین دارای هر سه نوع 3،2،1 ویروس پولیو میباشد که مصون ومؤثربوده و سازمان صحی جهان آنرا برای ریشه کن ساختن فلج اطفال پیشنهاد نموده است. باید اضافه نمود که سازمان صحی جهان برای پروگرام روزمره واکسین و تطبیق کمپاین های سراسری واکسین دهانی پولیو را پیشنهاد میکند. OPVدراکثرکشورها درحدود 80 الی %85 معافیت می‌دهد، اما درکشورهای رو به آنکشاف این رقم%70 تنقیص میابد.
واکسین فمی یا دهانی پولیو ارزان بوده از طریق دهن تطبیق گردیده و هر دو نوع معافیت ، معایی و دورانی ( موضعی و عمومی) راتولید مینماید. آنعده اطفالی که با تطبیق این نوع واکسین معافیت میگیرند کمتر مرض را به اطفال دیگر انتقال میدهند و زمانیکه در کمپاین های معافیت دهی بشکل کتلوی تطبیق گردند میتواند بواسطه بلند بردن معافیت معایی، بسته نمودن آخذه های حجروی مانع انتقال ویروس از فرد مصاب به فرد سالم گردیده و بدینترتیب باعث قطع گردش ویروس وحشی پولیو گردد.
واکسین غیر فعال یا کشته شده IVP (Inactivated or Killed Polio Vaccine ):
واکسین زرقی پولیو باتولید آنتی بادی های کافی درسیروم ازداخل شدن ویروس وحشی پولیوبه سیستم عصبی جلوکیری می نماید. در واکسین زرقی پولیو، خطر بوجود آمدن فلج از باعث واکسین موجود نیست. ازینکه نسبت به واکسین فمی پولیو معافیت معایی کمتر تولید میکند لهذا اشخاصی که با IPV واکسین گردیده اند میتوانند ویروس وحشی پولیو را به دیگران انتقال دهند. IPV نسبت به OPV گرانبها تر است و برای تزریق آن به افراد مسلکی ضرورت بوده و ایجاب وسایل بیشتر را جهت تطبیق آن مینماید.
واکسین های پولیو که بصورت عادی گرفته شود از طرف سازمان صحی جهان گرفتن پنج دوزواکسین خوراکی (OPV )را قبل ازرسیدن به سن یکسالگی پشنهاد می نماید . دوزاول باید درزما ن تولد یا نزدیک به آن (درجریان 14 روز اول تولد ) اگرممکن باشد باید داده شود که این دوز را (birth dose) یا دوز صفری مینامند. سه دوز دیکرباید در هفته 4, 6, و 10 بعد از تولد تطبیق گردد . دوز پنجم باید در زمان تطبیق واکسین سرخکان صورت گیرد.
یک دوزOPV مطابق اکثر کمپنی های تولید کننده واکسین به اندازه دوقطره است که مستقیما به دهن طفل انداخته میشود. ازینکه واکسین مصون است لهذا حد مشخص برای تعداد دوز های آن وجود ندارد و تعداد دوز ها محدود نمیباشد. اما ضروری این است که باید اقلاً فاصله چهار هفته بین دوز های واکسین جهت تولید معافیت مناسب مراعات شود. تطبیق به موقع واکسین پولیو توسط کارمندان صحی و واکسیناتور ها ضروری میباشد. تطبیق واکسین باعث محو پولیو در کشور خواهد گردید و به فضل خداوند روزی فرا برسد که دیگر هیچ فرزند افغان مصاب به ویروس پولیو یا فلج نگردد.
