به مناسبت روز تولد بیدارگر شرق علامه  اقبال( رح) زندگی‌نامه محمد اقبال لاهوری

شاداب

محمد اقبال لاهوری در سال 1256 شمسی در یک خانواده متدین به دنیا آمد.

زادگاه اقبال لاهوری در شهر سیالکوت پاکستان می باشد .پدرش بازرگان بود و اجدادش همه از برهمنان کشمیر بودند که در قرن هفدهم به دین اسلام مشرف گشتند.

اقبال دوران کودکی و نوجوانی را در زادگاه خود (سیالکوت) گذراند و زبان های فارسی و عربی را در مدارس قدیمه آنجا فرا گرفت سپس به مدرسه ای وارد گردید و به اصول و مبادی علوم جدید مشغول گردید پدرش شیخ نورمحمد با آنکه پیشه‌ور بود

اوقات خود را در مصاحبت اهل سلوک میگذراند و با شعر و ادب عرفانی آشنا بود.

اقبال لاهوری از آغاز جوانی شعر میگفت و در محافل شعر خوانی شرکت میکرد .

ودر بعضی از جراید محلی اشعارش نشرمی شد ، استاد وی «سید میرحسن» در تشویق او در این راه سهم عمده ای داشت و علاوه از این اقبال با «داغ دهلوی» در آن روزگار مکاتبه داشت و از رهنمایی هایی او استفاده میکرد و بهر ه میگرفت

علامه اقبال پس از تحصیلات متوسطه در سال 1890م به لاهور رفت و در دانشگاه دولتی مشغول فراگیری علم شد و درمدت 5 سال به زبانهای فارسی، عربی ، ادبیات انگلیسی و ادبیات جدید اروپایی آشنایی کامل پیدا کرد و مقدمات فلسفه غرب را فراگرفت در دوره فوق لیسانس، علاوه برتحصیل فلسفه که موضوع اصلی کار او بود به مطالعه اصول علم اقتصاد و حقوق نیز اشتغال داشت.

استاد او در فلسفه ، دانشمند شرق شناس مشهور ، سرتوماس آرنولد بودکه در طول این دوران به شاگرد خود دلبستگی خاصی یافته بود راهنمایی و تعلیمات او نیز در پرورش استعداد ذهنی  و فکری اقبال تاثیر بسیار داشت.

وی پس از پایان این دوره، در بخش زبانهای شرقی همان دانشکده دولتی به تدریس پرداخت.

در همین اوقات به پیشنهاد وتشویق استادش آرنولد کتابی در علم اقتصاد سیاسی از زبان انگلیسی به اردو تلخیص وترجمه ، و کتاب دیگری در علم اقتصاد تالیف کرد.

علامه اقبال که هنوز سن اش به سی سالگی نرسیده بود، سرودهایش در نواحی اردو زبان شبه قاره دست به دست می گشت و شهرتش به عنوان یکی از بهترین شاعران این زبان به دهلی و دکن و لکنهو رسیده بود.

شعر اقبال در این دوران رنگ صوفیانه و عشق عرفانی داشت واز سبک و مضامین شعر سنتی اردو پیروی میکرد، با درگیرشدن در جریانات سیاسی زمان و کوششهای مسلمانان برای تجدید حیات ملی و حفظ حقوق خود در مقابل اکثریت هندو مذهب سرودهایش به تدریج رنگ سیاسی و اجتماعی می گرفت.

وی  در 1950م به اروپا سفرکرد و سه سال در انگلستان و آلمان به تحصیل حقوق و فلسه جدید و تحقیق در حکمت ایرانی و اسلامی و تفحص در تاریخ فکر و تمدن غرب مشغول بود وی دراین مدت با استادان چون: (مک تگارت) فیلسوف و هگل شناس انگیسی ، (ادوارد براون) و(ینگلسن) ارتباط نزدیک داشت و با افکار کسانی ؛ چون کانت ، هگل ، نیچه و برگسن در فکر اقبال ، بسیار عمیق وسازنده بود و بعدها در ساختار فکر و فلسفه او و نیز درتصوراتش در باره حیات ، انسان و جهان برجای ماند وی از دوران نوجوانی با شعر اروپا انس داشت و در این دوران بیش از همه به آثار گوته و (ورد  زوردیت) توجه یافته بود.

ادامه دارد…