نقش نظافت در نگهداری محیط زیست سالم
خواهی اگر سلامتی جسم و جان خویش سالم بدار هم تو هوای محیط زیست از روی جهل گر ننهی ارج قدر خاک نشناختی تو قدرو بهای محیط زیست
خواهی اگر سلامتی جسم و جان خویش
سالم بدار هم تو هوای محیط زیست
از روی جهل گر ننهی ارج قدر خاک
نشناختی تو قدرو بهای محیط زیست
در شرایط امروزی یکی از چالشهای بزرگ جهانی مسایل مهم، حاد و عمده که در اندیشه دولت مداران خطور می کند و بیشتر سرزبان ها افتاده، مشکل بزرگ محیط زیستی است، که حتی سازمان ملل و کشورهای جی هفت و کشورهای بزرگ صنعتی را نگران ساخته و تمامی کشور های صنعنی به شمول کشورهای غربی و آسیایی نگران از آینده اسفبار محیط زیست ناسالم اند، و آن را یک مسئله جدی و نگران کننده برای حیات بشر می دانند و برای آن تدبیر می سنجند، این مسئله بزرگترین مشکل و چالش عظیم فراروی حیا ت بشری است که می تواند حیات جمعی بشر را به مخاطره انداخته و یا اینکه حد اقل مشکلات صحی را برای بشریت خلق می کند.
تقویم کردن یک روز معین برای محیط زیست در تمام تقویم ها نشانه از ارزش گذاری به محیط سالم و بها دادن برای محیط سالم است، نظر به ارزش این موضوع خوشبختانه در تقویم افغانستان هم این مسئله یاد شده و این مقاله هم به پاس ارزش همین موضوع است تا با شد، که شهروندان این کشور به این مسئله توجه جدی نموده و برای سالم نگهداشتن محیط سالم کوشا با شند.
قابل یاد آوری است که یکی از عامل سازنده و شگرف محیط سالم مسئله مراعات کردن نظافت است که اگر شهروندان کشور این مسئله را جدی بگیرند، می تواند در مسئله محیط زیست سالم کمک شایان کند، در این نوشته نه تنها در مسئله مفیدیت نظافت در محیط زیست بلکه از نظر مفدیت نظافت به مثابه حقوق مسلم انسانی، نقش نظافت در رشد جسمی و روحی و همچنان نقش نظافت در کمال رسانیدن جامعه و ضرورت نظافت در محلات عامه بحث خواهد شد.
1.نظر به اینکه ما مسلمانیم و در تعالیم اسلام سر انجام زندگی و هدف حیات به عنوان یکی از مسایل عمده و اساسی مطرح شده است و کلیه فعالیت ها، برنامه ها و آموزش ها جهت رسیدن به اهداف اصلی طرح ریزی شده است؛ به طوری که اگر اسلام از موضوع خاص سخن می گوید، همه جا هدف نهایی و مقصد اصلی دارد که این هدف نهایی و مقصد اصلی به کمال رسیدن انسان است، زیرا مکتب اسلام برای انسان ارزش قایل است و او را موجود شریف می شمارد و می خواهد برای او امکان رسیدن به کمال نهایی را فراهم کند.
یکی از موضوعاتی که در شرع مقدس اسلام مطرح است و توجه و اجرای آن را لازمه رسیدن به هدف می داند، دقت به سلامت و نظافت مبتنی بر مبانی اسلامی مورد توجه است، احکام حیات بخش اسلام نظافت را هم در بعد جسمانی و هم دربعد روانی قبل از تداوی توصیه می کند؛ زیرا نه تنها بین جسم و روح هیچ فاصله ای را قایل نیست بلکه سلامت جسم را در سلامت روح مؤثر می شمارد.
- 2. اسلام حفظ سلامت جسمانی را در سایه رعایت اصول نظافت فردی مانند توجه به پاکیزگی و طهارت بدن، مسواک زدن، گرفتن ناخن ها، حمام کردن در زمان کوتا، اصلاح مو و… توصیه می نماید. پس وقتی مسلمان بر اساس این وظیفه خود را ملزم می بیند تا نظافت را مراعات کند، این پاکی شخصی می تواند خود به خود محیط زندگی را از انواع آلودگیها پاک کند، و تا حد زیادی نظافت جسمانی او تامین می شود. از طرف دیگر توجه به مسایل نظافت محیط زیست از جمله توصیه به تمیز نگهداشتن جلو درب منازل، جمع آوری و بیرون بردن آشغال از منزل، پاک نگهداشتن آب ها، به ویژه آب آشا میدنی، غرس گل، گیاه و درختان در ساحات مسکونی، منع قطع درختان سر سبز، نظافت مسکن برای حفظ سلامت انسان تاکید شده است، اصطلاح خوبی که در لباس کار کارمندان شاروالی ما تحریر شده است بیانگر همین رابطه عمیق بین خانه و شهر است، شهرما خانه ما، این خوب ترین اصطلاح است که مسؤلیت برای خانواده ها به وجود می آورد، و نمایان می سازد درصورتی ما می توانیم خانه پاک داشته باشیم که شهر ما پاک باشد و دوم اینکه به اندازه‌ای که در پاکی خانه خویش مسؤلیت داریم، به همان اندازه در مقابل شهر خود نیز مسؤلیت داریم تا در پاکی و صفایی آن کوشا باشیم.
- 3. مسئله دیگر که در آن نظافت اهمیت دارد در بخش تغذیه و پاکی مواد غذایی است که بصورت منظم خوردن، آشامیدن را با توجه با برخی دستورات توصیه می گردد، مانند: شستن دستها قبل از غذا و بعد از غذا، شستن میوه قبل از خوردن، جلوگیری از پرخوری، ضایع نه کردن مواد خوراکه و یا به عبارت دیگر جلوگیری ازاسراف مواد غذایی، اینها همه مواردی اند است که می تواند در نگهداری محیط زیست سالم ما را یاری و کمک کند. متأسفانه در همین مورد ما افغانان مشکل جدی داریم، در اکثر موارد ما زمانیکه در پارکها برای تفریح و یا مکان دیگر تفریحی می رویم با انداختن آشغال از باقی مانده غذایی خویش مکان تفریحی را آلوده و کثیف می سازیم، که این عملکرد ما می تواند آسیب جدی را برای ساحه سرسبز به بار اورده و هم می تواند محیط را آلوده نماید.
- 4. پیشنهادات: برای اینکه محیط سالم داشته باشیم موارد آتی را مورد عمل قرار دهیم، البته این موارد پیشنهادات است که ما به مثابه یک شهروند این جامعه هرکدام ما برای آینده خویش و فرزندان خود قادر خواهیم بود تا یک محیط سالم را با اجرای این موارد فراهم نماییم. این موارد ساده و عملی است به شرطی که ما حس مسؤلیت نمایم و احساس نیک نسبت به آینده خویش داشته باشیم.
- 1. استفاده از خریطه های پارچه ای به جای خریط های پلاستیکی: سعی کنید به جای استفاده از خریطه پلاستیکی از خریطه نخی و یا تکه ای استفاده کنید، هنگام خرید از دکان و گرفتن نان از خبازی از خریطه تکه ای و پارچه استفاده کنید، این امر می تواند که آشغال کمتری تولید کند و همچنان عمر تکه نسبت به عمر پلاستیک کم است که زود تر از بین می رود.
- 2. استفاده از ظروف دائمی و جلوگیری از مصرف ظرف یکبار مصرف: این امر تأثیرعمیق در جلوگیری از آلودگی محیط زیست داشته و کمک شایان برای محیط سالم می نماید.
- 3. جمع آوری آشغالی ها: هیج گاهی آشغال را در طبیعت رها نکنید، زباله ها هم موجب تخریب زیبایی بصری طبیعت گردیده و هم تجمع موجودات اذیت کننده و گسترش بیماری ها می شوند و به این ترتیب انواع آلودگی ها را در محیط زیست افزایش می دهد.
- 4. اسراف نکنید: در مصرف خود، صرفه جویی کنید و از هدر رفتن انرژی و مواد غذایی جلوگیری کنید. مصرف به اندازه و صرفه جویی در مصرف، موجب تولید آشغال کمتر ومحیط سالم ترمی گردد.
- 5. صرفه جویی در مصرف آب: شما شاهد بالارفتن تنش های لفظی همسایه در رابطه با آب هستید و همچنان ارزش جهانی آب نسبت به تقلیل سطح آب در زمین زیاد شده است، منابع آب محدود هستند و ارزش آن افزایش یافته است، صرفه جویی در مصرف آب و حفظ پاکیزگی منابع آب و دریا ها، وظیفه همه ای ما است، هرکس که در این رابطه چشم پوشی و یا زیاده روی می کند، در حقیقت سرمایه ملی را هدر می دهد.
- 6. محافظت از ساحه سبزو درختان: ساهه سبز، گلها و درختان عامل تصفیه ای هوا و کاهش دی اکسیدان کربن دای اکساید است، از شکستن شاخه درختان، چیدن گلها، قطع کردن درختان و نهال ها جلوگیری کنید، و این را برای فرزندان و خانواده خوش یاد دهیم تا به ساحه سبز و درختان آسیب نرساند.
- 7. استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی و جلوگیری ازاستفاده ذغال سنگ: به منظور کاهش آلودگی هوا، کاهش مصرف سوخت و کاهش هزینه ها می تواند از وسایط نقلیه عمومی استفاده کنید، به این ترتیت دود و آسیب کمتری به طبیعت و محیط زیست تحمیل می شود، که در این مورد امارت اسلامی مکلفیت دارد تا توجه جدی به استفاده از وسایط نقلیه عمومی را فراهم سازد؛ مهم تراز آن، استفاده بی رویه از ذغال سنگ مشکل جدی است که بیشترین آلودگی هوا از آن سرچشمه می گیرد، اگر دولت زمینه استفاده از ذغال سنگ تصفیه شده فراهم نکند، این چالش جدی و قابل ملاحظه در افزایش آلودگی هوا بوده می تواند.
- 8. دفن کردن باقی مانده مواد استفاده شده: می دانیم که بسیاری از مواد در طبیعت تجزیه می شوند. برای مثال باقی مانده غذا، چای، پوست میوه، پوست تخم مرغ و مواردی دیگر… اگر این کار را کسانیکه به سفر می روند و یا کسانیکه به طبیعت گردی می روند انجام دهند آسیب کمتری نسبت به طبیعت وارد می کنند. به طور کلی باید به یاد داشته باشیم که قصد ما از سفر به طبیعت، آشتی با آن است، بنا براین او را آزار ندهیم و به او کمک کنیم که نظم او را مختل نگردانیم.
- 9. ارزش گذاری محیط سالم در مکاتب و مدارس: اگر خواهانی محیط سالم هستیم باید کارهای اساسی در رابطه به آن صورت گیرد، و این می تواند فراگیری ارزشهای محیط زیستی در مکاتب و مدارس با شد، جامعه و محیط سالم را انسان سالم به بار می آورد، بدین لحاظ والدین و معلمین نقش اساسی را در تربیت فرزندان شان دارد، که به صورت درست آگاهی لازم و عمیق را نسبت به نگهداری، رشد و ترقی محیط سرسبز و سالم را آموزش دهند و نسل های جدید را به ارزش این موضوع مهم و حیاتی آگاه سازند و تربیت سالم نمایند تا با شد که انسانهای سالم فضا و محیط سالم را پرورش دهند.
- 10. همکاری مردم و رسانه های اجتماعی با ریاست شاروالی: مهم ترین کار مردم در شرایط فعلی همکاری متداوم مردم در رابطه با حفظ و نگهداری محلات سرسبز، گذاشتن آشغال در جاههای مخصوص آن، همکاری نهادهای اجتماعی همرای ریاست محترم شاروالی است. رسانه های اجتماعی در روشنایی ارزش نظافت و پاکی و همچنان اضرار و پیامد های آلودگی را از طریق رسانه های اجتماعی با ید به استماع مردم رسانیده شود.
آسمان تیره و تاریک است، تنفس دشوار، سبزه بی گناه، عمر کوتا است بیا هم وطن کمی با محیط مهربان باشیم واندیشه کنیم.
