آپاندیس چیست؟

تهیه: احمد ساحل

آپاندیس یا روده کور یک زائده باریک است که از روده بزرگ منشعب می‌شود و به خاطر ظاهر شبیه کرم آن به نام آپاندیس شناخته می‌شود. این عضو در سمت راست شکم (در ناحیه پایین سمت راست ناحیه شکم) قرار گرفته در حدود (10 سانتیمتر) چهار اینچ طول دارد و قطر آن تقریباً برابر با نیم سانتیمتر (یک چهارم اینچ) است.

مشابه سایر مسیر گوارش، آپاندیس از یک لایه داخلی مخاطی تشکیل شده که شامل لایه زیر مخاطی، پوشش عضلانی و لایه‌های غشایی اطراف آن است. به هر حال، بر خلاف بقیه بخش‌های روده بزرگ، لایه زیر مخاطی اپاندیس از تعداد زیادی بافت‌های غدد لنفاوی تشکیل شده است. وجود غدد لنفاوی در این ناحیه نشان می‌دهد که احتمالاً آپاندیس بر خلاف آن چه که به نظر می‌رسد دارای نقشی در سیستم ایمنی بدن و نیز سیستم گوارشی است.

دکترها معمولاً در صورت التهاب آپاندیس آن را از بدن فرد خارج می‌کنند و در این حالت حتی یک آپاندیس سالم نیز ممکن است در طول عمل جراحی شکم همچون مثل عمل جراحی خارج کردن رحم برداشته شود. تشخیص پزشک برای خارج کردن آپاندیس مربوط به احتمال ایجاد عفونت باکتریایی در اپاندیس است که می‌تواند باعث آپاندیسیت شود. آپاندیسیت یکی از التهاب‌های رایج و خطرناک در بین افراد می‌باشد. در اکثر مواقع اولین علائم آپاندیس درد و حساس شدن ناحیه سمت راست ناف است که این درد معمولاً با حرکت به سمت گوشه پایین سمت راست شکم شدیدتر شده و بیشتر احساس می‌شود. این درد می‌تواند در طول چند ساعت به سرعت افزایش پیدا کند و این افزایش می‌تواند تا زمانی ادامه پیدا کند که امکان حرکت راحت و بدون درد برای بیمار وجود نداشته باشد. با فشار دادن ناحیه مورد نظر و رها کردن آن می‌توان متوجه شد که این درد پس از این کار افزایش پیدا می‌کند و در اصطلاح به این پدیده درد و حساسیت ارتجاعی گفته می‌شود، هر چند این حالت ممکن است در همه موارد مشاهده نشود. سایر علائم رایج مربوط به این مشکل شامل حالت تهوع، استفراغ، تب و نشانه های مشابه دیگر است.

در هنگام ایجاد این مشکل در مراحل اولیه، حساسیت و افزایش درد در سمت راست شکم به حدی نیست که بتواند مشکلی جدی در زمان حرکت یا در زمان معاینه بیمار به منظور تجویز روش درمانی تشخیص داده شود. آپاندیسیت (التهاب ناگهانی اپاندیس) در صورت درمان نشدن می‌تواند باعث ترکیدن آپاندیس شود که نیازمند درمان عملیات و خارج کردن آن است. در صورت بی توجهی به این مشکل، باکتری‌ها در ناحیه شکم پخش می‌شوند. عفونت و التهاب ایجاد شده در این بخش که به عنوان پریتونیت شناخته می‌شود بسیار دردناک است و به طور بالقوه می‌تواند از نتایج مرگ بار آپاندیسیت باشد.

آپاندیس یک عضو اصلی در بدن انسان نیست و محققان حوزه پزشکی هنوز درباره عملکرد دقیق این عضو در بدن در حال تحقیق و بحث هستند. آپاندیس یک عضو کور و لوله‌ای شکل نازک است و به اولین بخش روده بزرگ، مشابه یک کرم متصل است. نام آناتومی آپاندیس تحت عنوان آپاندیس کرمی شکل، نشان دهنده ظاهر این عضو است که شبیه یک کرم می‌باشد. مایع ترشح شده در آپاندیس از طریق قسمت باز آن به روده می‌ریزد. لایه داخلی اپاندیس از مقدار کمی مخاط تشکیل شده که به هسته باز آپاندیس و روده جریان دارد. دیواره آپاندیس از بافت لنفاوی تشکیل شده که بخشی از سیستم ایمنی بدن است. مشابه سایر بخش‌های روده بزرگ، دیواره آپاندیس همچنین از یک لایه عضلانی تشکیل شده، اما این لایه عضلانی ضعیف می‌باشد.

آپاندیس یک اندام کوچک شبیه لوله است که به بخش اول روده بزرگ متصل می‌باشد. این اندام در سمت راست و پایین شکم قرار دارد. عملکرد این عضو ناشناخته است. انسداد ایجاد شده در داخل آپاندیس باعث ابتلا به آپاندیسیت می‌شود. انسداد ایجاد شده باعث افزایش فشار، ایجاد مشکل در ارتباط با جریان خون، و التهاب می‌شود. اگر این انسداد درمان نشود، آپاندیس ممکن است بترکد و عفونت آن در ناحیه شکم پخش شود. این مشکل باعث ایجاد شرایطی می‌شود که در اصطلاح به آن آپاندیسیت می‌گویند.

آپاندیس یک اندام حیاتی نیست و محققان هنوز درباره عملکرد آن در بدن دچار ابهام و تردید هستند. یکی از فرضیه‌های مطرح شده در این حوزه بیان می‌کند آپاندیس بخشی از یک روده کور بزرگ‌تر بوده که با گذشت زمان به صورت فعلی در آمده است. این روده کور بزرگ‌تر توسط بدن نیاکان ما برای هضم سلوولز حاصل از خوردن گیاهان مورد استفاده قرار می‌گرفته است. بنابراین طرفداران این نظریه نتیجه می‌گیرند که بر این اساس دیگر آپاندیس فایده‌ای برای بدن انسان ندارد.

فرضیه دیگر مطرح شده در این حوزه بیان می‌کند آپاندیس یک محل ذخیره سازی برای باکتری‌های سودمند در زمان‌های ابتلا به بیماری است. باکتری‌های مفیدی که در روده وجود دارند می‌توانند در نتیجه اسهال از روده بزرگ خارج شوند. بنابراین آپاندیس می‌تواند به فرد کمک کند سریع‌تر از حالت عادی از بیماری خلاص شود و این کار با ایجاد امکان مجدد تشکیل باکتری در روده پس از بهبود بیماری انجام می‌شود.

آپاندیسیت چیست؟

آپاندیسیت عبارت است از ورم (التهاب) ایجاد شده در آپاندیس. این التهاب ممکن است حاد یا مزمن باشد. هیچ کس درباره کارکرد دقیق آپاندیس اطلاعی ندارد، اما آنچه می‌دانیم اینست که بدون وجود آپاندیس در بدن نیز می‌توان زندگی کرد، بدون اینکه عوارض و مشکلاتی خاص برای زندگی فرد ایجاد شود.

آپاندیسیت مشکلی است که باید به صورت عملیات درمان شود و نیازمند انجام عمل جراحی برای خارج کردن آپاندیس است. در صورت درمان نشدن، اپاندیس دارای التهاب ممکن است پاره یا سوراخ شود و مواد عفونی داخلی آن در حفره شکم پخش شود. این مشکل می‌تواند باعث ایجاد شرایطی به نام پریتونیت شود که التهاب جدی حفره شکم است و در صورتی که به صورت فوری با استفاده از آنتی بیوتیک های قوی درمان نشود، می‌تواند نتایج مرگ بار برای فرد به همراه داشته باشد.

معمولاً التهاب آپاندیس در کودکان بعد از 10سال و در بزرگسالان بعد از 30سالگی مشاهده می‌شود و بیشتر در بین مردان وجود دارد.

علائم ابتلا به آپاندیسیت شامل موارد زیر هستند:

وجود درد های آپاندیس در ناحیه پایین سمت راست شکم

بی اشتهایی

حالت تهوع

استفراغ

اسهال

یبوست

عدم امکان خارج کردن گاز از روده

ورم شکم

تب محدود

درمان

در اکثر مواقع، برای درمان آپاندیس جراح بلافاصله پس از تشخیص، آپاندیس را از بدن خارج می‌کند. اگر سی تی اسکن نشان دهد یک آبسه در محل ایجاد شده است، احتمالاً لازم است ابتدا از آنتی بیوتیک ها برای درمان عفونت ایجاد شده استفاده شود. به این ترتیب خارج کردن آپاندیس در ادامه و پس از بر طرف شدن عفونت و التهاب ایجاد شده انجام می‌شود.

آزمایش‌های انجام شده برای تشخیص آپاندیسیت کامل نیستند. در نتیجه، این آزمایش‌ها ممکن است نشان دهند وضعیت آپاندیس شما در حالت عادی قرار دارد. در اینگونه مواقع، معمولاً جراح آپاندیس را از بدن خارج کرده و وضعیت سایر نقاط شکم را برای مشخص کردن سایر علائم ایجاد درد مورد بررسی و معاینه قرار می‌دهد.

در صورتی که شما دارای علایم آپادنیس حاد باشید، معمولاً نیاز است در اسرع وقت از بدن خارج شود. این عمل جراحی معمولاً به عنوان آپاندکتومی یا آپاندیسکتومی شناخته می‌شود. علاوه بر این در صورتی برای بیمار عمل جراحی پیشنهاد می‌شود که احتمال ابتلای بیمار به آپاندیسیت وجود داشته باشد ولی امکان تشخیص دقیق مشکل وجود نداشته باشد. این شرایط به این دلیل در نظر گرفته می‌شود که خارج کردن آن ایمن‌تر است و خطر ترکیدن آپاندیس را از بین می‌برد. در انسان‌ها، آپاندیس هیچ عملکرد مهمی را بر عهده ندارد و به همین دلیل خارج کردن آن در عمل جراحی از بدن هیچگونه مشکلی را برای فرد در بلند مدت به همراه ندارد.