سکته مغزی چیست؟

احمد ساحل

بدون شک می توان سکته مغزی را از جمله بیماری هایی به شمار آورد که نامش هم ترسناک است. به طوری که افراد حتی جرئت شنیدن اسم این بیماری را هم ندارند. سکته مغزی به این دلیل نگران کننده است که در قالب این عارضه درست مرکز فرمان دهنده بدن یعنی همان مغز مورد حمله قرار می گیرد. شاید بسیاری از ما نام این بیماری را شنیده و حتی از علایم این بیماری شناخت داشته باشیم. اما نکته ای که وجود دارد این است که هنگام بروز این حادثه چه باید کرد؟

سکته مغزی

به ساده ترین بیان هرگونه اختلال در روند خون رسانی به مغز را سکته مغزی گویند. همانطور که می دانید یکی از اصلی ترین وظایف خون این است که اکسیجن و مواد مغذی را به سلول های مختلف برساند و نیز مواد زائد و دی اکساید کاربن را از آن ها بگیرد. همانطور که می دانید عامل انتقال این گاز های تنفسی هموگلوبین گلبول های قرمز می باشد. حال خودتان تصور کنید که این ماده حیاتی اگر به هر دلیلی مانند پارگی رگ ها قطع شود چه اتفاقی خواهد افتاد؟

پاسخ واضح است. خونی که نشانه حیات فرد می باشد دراختیار اندام های مختلف قرار نگرفته و سطح مواد دفعی افزایش خواهد یافت. این اتفاق در هر بخشی از بدن بیفتد سلول های آن بخش به روش خود به آن واکنش نشان خواهند داد. سلول های مغزی نیز با فرایند به نام سکته مغزی واکنش خود را به این اتفاق نشان خواهند داد.

انواع سکته مغزی

– حمله ایسکمی گذرا

– سکته ایسکمی

– خونریزی مغزی

آنچه که از آمار ها می توان دریافت این است که حدود 87 درصد از سکته های مغزی از نوع ایسکمی هستند. فرقی نمی کند سکته در کدام اندام خود را نشان می دهد. این اتفاق در هر اندامی بروز کند نیاز به درمان فوری دارد. چرا که در این حالت سلول های اندام که در اینجا منظور ما مغز می باشد تنها چند دقیقه تاب زنده ماندن خواهند داشت. برای همین بهتر است به اقدام زودهنگام روی آورد. چرا که سلول های مغزی برخلاف سلول های پوششی قادر به تقسیم میتوز نبوده و نمی توانند خود را حتی بازسازی کنند. در ادامه برای شما انواع مختلف سکته مغزی را مورد بررسی قرار خواهیم داد.

سکته مغزی ایسکمیک

این وضعیت مربوط به زمانی است که لخته خون ایجاد شده مانع از عبور جریان خون شود. حال اینکه چه دلایلی سبب بروز لخته شدن خون می شوند سوالی است که پاسخ به آن زمان زیادی می خواهد.

دلیل مهم دیگری که به ایجاد لخته کمک می کند را می توان غلظت بالای کلسترول نامید. چربی کم چگال که به چربی بد شهره دارد درصورتی که به جریان خون راه پیدا کند خواهید دید که ایجاد پلاک می کند. برای همین است که جریان خون آنطور که باید دیده نمی شود. به این وضعیت تصلب شرایین نیز گفته می شود. ممکن است قسمتی از این پلاک های چربی گسسته شده و سبب شود که جریان خون با ممانعت رو به رو شود.

خونریزی مغزی

دو قسمت اصلی ممکن است در مغز دچار آسیب شوند این آسیب هم در خارج از بافت اصلی مغز و هم درون بافت اصلی مغز ممکن است رخ دهد. هنگامی که پارگی در رگ های مغزی رخ دهد این وضعیت به خونریزی مغزی معروف است. دلایل موثر خونریزی مغز:

• افزایش شدید فشار خون
• استفاده بیش از اندازه از داروهایی که رقیق شدن خون را باعث می شوند.
• ایجاد برآمدگی در قسمت های ضعیف دیواره رگ ها که به این وضعیت آنوریسم گفته می شود.
• سانحه هایی مانند تصادف
• رسوب کردن مواد پروتئینی در دیواره رگ که ضعف دیواره را باعث می شود.

سکته مغزی چیست

سکته خفیف

این نوع سکته دارای شباهتی با سکته ایسکمیک می باشد. این شباهت این است که در این نوع سکته نیز شاهد این هستیم که خونرسانی به مغز متوقف می شود. به همین دلیل از آنجایی که سلول های مغزی اکسیژن و سایر مواد حیاتی را دریافت نمی کنند دچار آسیب خواهند شد. اما نکته ای وجود دارد این است که درچنین شرایطی وسعت بخش آسیب دیده آنقدرا هم زیاد نیست. ممکن است در این آسیب دیدگی مشکل در بخشی از مغز ایجاد شده باشد که کلاً هیچ عملکرد حیاتی را کنترل نمی کند. به همین دلیل است که شاید خود فرد از وقوع سکته در پیکر خود باخبر نشود.

سکته ایسکمی گذرا

بسیاری از داکتران به این نوع سکته لقب شبه سکته نیز داده اند. این عارضه زمانی اتفاق میفتد که جریان خون به طور موقت در بخشی از مغز دچار افت شود. شاید این وضعیت تا پنج دقیقه طول بکشد. این نوع سکته به گونه ای می باشد که معمولا سبب ایجاد آسیب های دائمی در مغز که اتاق فرمان پیکر ماست نخواهد شد.

سکته مغزی دارای چه علائمی می باشد؟

• علام مربوط به چهره :

از فرد مشکوک به سکته بخواهید که بخندد. اگر هنگام خندیدن اهد آویزان بودن یک طرف صورت بودید این احتمال را بدهید که فرد سکته کرده باشد.

• علائم مربوط به بازو ها :

از فردی که به سکته کردنش مشکوک هستید بخواهید تا دست هایش را بالا بیاورد. اگر فرد سکته کرده باشد نمی تواند هر دو دست خود را همزمان بالا بیاورد. برای همین معمولا تنها یکی از دست های خود را بالا خواهند آورد.

• علائم مربوط به گفتار :

فرد در چنین شرایطی معمولا دارای علائمی مانند گیجی و یا لکنت و البته مشکل در فهمیدن حرف دیگران می باشد. جمله ساده را بگویید و از بیمار بخواهید آن را بازگو کند. می توانید از او بخواهید نام خود را صدا بزند یا حتی ساعت و زمان حال حاضر را بگوید. اگر می بینید که فرد نمی تواند سکته کند و یا درک درستی از موقعیت زمانی و مکانی خود ندارد می توان انتظار این را داشت که فرد سکته کرده باشد.

اما سکته دارای علائم دیگری هم می باشد که می توان به شرح زیر از آن ها یاد کرد:

• وجود مشکل یا اختلال در روند بینایی فرد به طوری که فرد دچار دوبینی یا تاری دید شود.
• فرد ممکن است سردرد شدیدی را تجربه کند و یا استفراغ و گیجی و تغییر هوشیاری را هم تجربه کند.
• اگر فرد موقع راه رفتن تلو تلو می خورد می توان احتمال سکته مغزی را قوی دانست. به خصوص اینکه موقع چنین تلوتلو خوردن هایی احتمال دارد زمین بخورد و سرش به جایی برخورد کند.