بررسی تاثیرات کودک آزاری و پیامدهای آن بالای کودکان

پوهیالی حامد ناصری
چکیده
نقش والدین از مهمترین و حیاتی‌ترین مولفه‌های پرورش و تربیت کودک است و چناچه والدین برای ایفای چنین نقش اساسی جامعه پذیر نشده باشند، نمی توانند به طور مناسب با فرزندان خودشان برخورد داشته باشند که نتیجه آن بروز شیو‌های نامناسب والدین است. یکی از شیوه‌های نامناساب برخورد والدین کودک آزاری است. کودک آزاری به انواع واقسامی تقسیم می شود که یکی از خطرناک ترین آنها کودک آزاری عاطفی و روانی است.
کلیده واژه: کودک آزاری، کودک آزاری روانی ، سوۀ رفتار والدین
مقدمه
امروزه کودک آزاری و غفلت بطور گسترده به عنوان یک مشکل بزرگ اجتماعی و سیاست در سراسر جهان شناخته شده است. در طول سالیان متمادی بسیاری از کشور‌های جهان با تلاش‌های قانونی، انواع برنامه‌ها و مداخلات و تلاش‌های سازمانی برای شناسایی، پاسخگویی و جلوگیری از سوۀ استفاده و غفلت کودکان وابسته، به کودک آزاری و بی توجهی به کودکان پاسخ داده اند. سازمان‌های بی شمار محلی، ملی و بین الملی، جوامع حرفه‌ای و گروه‌های مدافع وجود دارد که به پیشگیری و معالجه کودک آزاری و غفلت اختصاص داده شده اند.
تعریف کودک آزاری
جدیدترین مجوز قانون پیشگیری و درمان کودک آزاری که درسال 2003 به تصویب رسید، کودک آزاری و بی توجهی را این گونه تعریف کرد: اصطلاح «کودک آزاری و غفلت» به معنای حد اقل، هرگونه اقدام اخیر یا عدم عمل از جانب والدین یا سرپرستان است که منجر به مرگ، آسیب جدی جسمی یا عاطفی، سوۀ استفاده جنسی یا استثمار جنسی یا یک عمل یا عدم عملی که خطر قریب الوقوع آسیب جدی را به همراه دارد (خوشابی، 1387).
اشکال کودک آزاری و غفلت
کودک آزاری و غفلت اشکال مختلف سوۀ رفتار را به شش نوع طبقه بند ی می کند (Barlow and Millan. 2010):
1. سوۀ استفاده جسمی: ارتکاب اعمالی که منجر به آسیب جسمی از جمله مرگ به کودک شود.
2. سوۀ استفاده جنسی: ارتکاب اعمالی از جمله حمله یا نفوذ، سوۀ استفاده از تماس دستگاه تناسلی یا سایر انواع اعمال جنسی که در آن کودکان برای تامین رضایت جنسی برای مجرم استفاده می شود.
3. سوء استفاده عاطفی: ارتکاب اعمالی که شامل حبس، بدرفتاری کلامی یا عاطفی یا انواع دیگر سوء استفاده‌ها از قبیل خوابیدن، غذا یا پناهگاه باشد.
4. غفلت جسمی: اعمال نادیده گرفتن که شامل امتناع از ارائه خدمات درمانی، تأخیر در ارائه خدمات درمانی، رها کردن، اخراج کودک از خانه، نظارت ناکافی، عدم تأمین نیازهای غذایی و پوشاک و عدم موفقیت آشکار در حمایت از کودک در مقابل خطرات است.
5. غفلت آموزشی: غفلت و عدم انجام وظایف که شامل مجاز بودن مدرسه گریزی مزمن، عدم ثبت نام فرزند در مدریه و عدم توجه نیاز‌های خاص تحصیلی است.
6. غفلت عاطفی: اعمال نادیده گرفتن که شامل عدم برآورد کردن نیازهای تغذیه ای و عاطفی کودک، قرار گرفتن کودک در معرض سوۀ استفاده‌های مزمن یا شدید همسر، قرار دادن یا اجازه دادن به کودک برای استفاده از الکول یا مواد مخدر، تشویق کودک به مشارکت رفتار ناسازگار، امتناع از ارائه خدمات روان شناختی، تأخیر در ارائه خدمات روان شناختی و عدم توجه به نیازهای دیگر رشد کودک.
بد رفتاری روان‌شناختی کودکان
اجماع امروز این است که سوء رفتار عاطفی یا روانی یک واقعه منزوی و جدا نیست بلکه الگوی رفتاری مخرب روانی است که ممکن است هریک از موارد زیرا شامل شود:
1. رد کردن: بزرگسال از امتناع ارزش کودک و حقانیت نیاز¬های خودداری می کند.
2. منزوی کردن: بزرگسالی کودک را از تجربیات عادی اجتماعی منزوی می کند، مانع ایجاد روابط دوستانه کودک می شود و کودک را به این باور می رساند که در جهان تنها است.
3. ایجاد وحشت: بزرگسالان به طور شفاهی کودک را مورد هجوم قرار می دهند، جو ترس ایجاد می کند، کودک را مورد آزار و اذیت قرار می دهد و کودک را می ترساند و کودک باور می کند که جهان خصمانه و نا امن است.
4. نادیده گرفتن: بزرگسالی کودک را از تخریب، خنثی کردن رشد عاطفی و رشد فکری منع می کند.
5. تخریب کردن: بزرگسالی کودک را تشویق می کند تا درگیر رفتار¬های مخرب و ضد اجتماعی شود، انحراف را تقویت کرده و کودک را برای تجربه اجتماعی عادی ناپایدار می کند (بارلو و مک میلان، 2010).
نتیجه تاثیرات کودک آزاری بالای کودکان
کودکانی که توسط والدین و یا حتی خواهر و برادرشان از لحاظ عاطفی مورد سوء استفاده قرار می گیرند، احساس عدم کفایت، منزوی بودن، ناخواسته یا دوست نداشتن دارند. عزت نفس آنها پایین است وآنها را بی ارزش می دانند (Barlow and Millan, 2010).
کودکان به یکی از دو روش به چنین پیام¬های پاسخ می دهند: آنها حالت تهاجمی به سمت دیگران می گیرند، خصمانه می شوند، متجاوز می شوند و مشکلات رفتاری نشان می دهند، یا عصبانیت خود را به سمت خودشان بر می گردانند، خود مخرب، افسرده عقب نشینی یا خودکشی می شوند. برخی از کودکان همچنین شکایات جسمی دارند (به عنوان مثال، سر درد، آسم، عادات عصبی) یا اختلالات خواب.
نتیجه گیری
کودک آزاری به عنوان شیوه¬های نامناسب والدین مورد بررسی و مطالعه قرار می گیرد. کودک آزاری به صورت¬های مختلف ظهور می کند. سوۀ رفتار عاطفی و روانی دشوارترین نوع سوۀ استفاده یا غفلت از کودکان است. سوء رفتار روان شناختی از مدت¬ها قبل مورد بحث بوده است. سوء استفاده روانی چیست؟ اگر چه این سوء استفاده زیربنایی سوء استفاده جسمی و جنسی و بی توجهی است، اما ممکن است به تنهایی نیز وجود داشته باشد. برخی از نویسندگان در تلاش برای تعریف سوء رفتار عاطفی، آن را به سوء استفاده عاطفی و غفلت عاطفی تقسیم می کنند. بیشتر افراد قبول دارند که این امر شامل طرد و رد کردن، منزوی سازی، ایجاد وحشت، نادیده گرفتن و تخریب کردن آنها می شود.
منابع
1- بنکووسکی (1998)، به نقل از: شیلا تقی خانی، «پیامد کودک آزاری» نشریه دنیای روان شناسی.
2- خوشابی، کتایون؛ (1387)، کودک آزاری (انواع آزار جسمی، جنسی، عاطفی، و بی توجهی کودکان)، تهران: قطره.
3- شفیع پور، زهرا؛ (1380)، سهل انگاری و سوء رفتار با کودک، تهران: نشریه سالمی.
4- Barlow, J, and Mc Millan, A, s. (2010). Safeguarding Children from Emotional Maltreatment.