سنگ کیسه صفرا چیست و چگونه درمان می شود؟

داکتر صهیب
برخی مواد مانند کلسترول یا بیلی‌ روبیندر صورت زیاد بودن در خون می‌ توانند در کیسه صفرا رسوب کنند و تبدیل به سنگ شوند. سنگ کیسه صفرا می‌ تواند به اندازه دانه شن کوچک و یا به بزرگی توپ گلف باشد. بیشتر افراد معمولا نیازی به درمان ندارند، اما اگر این سنگ درد سرساز شود، داکتران برداشتن سنگ‌ ها با جراحی را تجویز می‌کند.
سنگ کیسه صفرا، رسوبات سخت‌شده مایع گوارشی هستند که در کیسه صفرا ایجاد می‌شوند. سنگ کیسه صفرا می‌تواند به اندازه دانه شن کوچک و یا به بزرگی توپ گلف باشد. برخی افراد فقط یک سنگ کیسه صفرا دارند، در حالی‌ که ممکن است عده‌ای همزمان چند سنگ کیسه صفرا داشته باشند.
در صورتی که علائم و نشانه‌ های وجود سنگ صفرا در فرد ظاهر شوند معمولا چاره‌ای به‌ جز جراحی و برداشتن کیسه صفرا نخواهد بود. سنگ‌هایی هم که نشانه و علائمی ندارند، معمولا نیازی هم به درمان ندارد.
انواع سنگ کیسه صفرا
سنگ کیسه صفرا به دو نوع اصلی زیر تقسیم می‌شود:
سنگ‌های رنگدانه‌ای: رنگ تیره‌ای دارند و از جنس پلی‌روبین هستند
سنگ‌های کلسترولی: رنگی بین زرد و سبز دارند و از جنس کلسترول سفت هستند.
علایم سنگ کیسه صفرا چیست؟
به نقل از «my.clevelandclinic» معمولا این بیماری علایم و نشانه‌ای ندارد، اما اگر سنگی در دهانه ورودی کیسه صفرا گیر کند، باعث ایجاد درد شکمی شدید و ناگهانی شده که معمولا بین ۱ تا ۵ ساعت طول می‌کشد. به این درد، قولنج صفراوی می‌گویند. برخی از افرادی که سنگ کیسه صفرا دارند دچار عوارضی مثل التهاب کیسه صفرا (کوله سیستیت / cholecystitis) می‌شوند که علایم زیر را در فرد ایجاد می‌کند:
– درد مداوم
– زرد شدن رنگ پوست و چشم‌ ها
– بالارفتن دمای بدن.
سنگ کیسه صفرا باعث درد در بالای شکم سمت راست می‌شود. این درد شدید و ثابت است و معمولا با حالت تهوع و استفراغ همراه است.
درد سنگ کیسه صفرا چگونه است؟
درد این سنگ اغلب در سمت راست فوقانی شکم زیر قفسه سینه اتفاق می‌افتد؛ یعنی همان‌جایی که کیسه صفرا واقع شده است، اما گاهی درد به صورت نامعلوم در شکم روی می‌دهد و ممکن است به سایر قسمت‌ها سرایت کند و گاهی هم بازوی راست یا سرشانه را درگیر می‌کند. این درد به‌ صورت یک درد خفیف شروع شده و بعد به ‌صورت یکنواخت طی یک ساعت شدت می‌گیرد و بعد فروکش می‌کند.
هرچند که درد سنگ صفرا را قولنج صفراوی می‌نامند، اما یک درد قولنجی؛ یعنی دردی ناگهانی و موج‌مانند نیست، بلکه برعکس قوس آرام و ثابتی دارد و معمولا شدید است. گاهی درد به‌ حدی است که معمولا فرد را به اورژانس می‌کشاند.
راه درمان سنگ کیسه صفرا چیست؟
بیشتر افراد مبتلا به این بیماری اصلا هیچ‌وقت نیازی به درمان پیدا نمی‌کنند، اما اگر این سنگ دردسرساز شود، پزشک برداشتن سنگ‌ها را تجویز می‌کند. معمولا هم در چنین مواقعی تمام سنگ‌ها را بیرون می‌آورند، حتی اگر فقط یکی از آنها مشکل ساز شده باشد. اگر انسداد مجاری صفراوی یک‌بار روی بدهد، احتمال اینکه دوباره هم اتفاق بیفتد زیاد است. بنابراین به ریسکش نمی‌ارزد که صبر کنید.
پیشنهاد ما این است که به محض مشاهده علایم با مشاوره آنلاین و تلفنی و یا مراجعه حضوری به متخصص گوارش و کبد و متخصص داخلی در دکترتو، روند درمانی را آغاز کنید.
۱. برداشتن سنگ کیسه صفرا با جراحی
از آنجایی ‌که تنها راه دسترسی به این جسم داخل کیسه صفرا بیرون آوردن آن است، روش استاندارد درمان این بیماری این است که کل کیسه صفرا برداشته شود. عمل جراحی برداشتن کیسه صفرا جراحی ساده‌ای است و فرد بدون کیسه صفرا هم می‌تواند به زندگی خود ادامه دهد. اگر سنگ در مجاری صفراوی باشد، پزشک باید علاوه بر کیسه صفرا، مجاری صفراوی را هم بیرون بیاورد.
راهی برای پیشگیری از سنگ کیسه صفرا وجود دارد؟
با اقدامات زیر می‌توان ریسک ابتلا به این بیماری را کاهش داد و از ابتلا به آن جلوگیری نمود:
هیچ وعده غذایی را حذف نکنید: حذف وعده‌های غذایی یا غذا نخوردن به مدت طولانی، ریسک این بیماری را بالا می‌برد.
کاهش وزن تدریجی باشد: اگر نیاز به کاهش وزن دارید، بهتر است به آرامی این کار را انجام دهید. کاهش وزن سریع، ریسک این بیماری را تشدید می‌کند.
غذاهای فیبردار بیشتری بخورید: غذاهای حاوی فیبر مثل میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل را در رژیم غذایی بگنجانید.
حفظ وزن: چاقی و اضافه وزن باعث می‌شود که ریسک ایجاد این بیماری بیشتر می‌شود. با دریافت کالری روزانه کمتر و انجام فعالیت‌های ورزشی می‌توانید وزن مناسب خود را حفظ کنید.