تاریخچه ورزش بوکس

بوکس در بازیهای المپیک باستان تقریباً مانند ورزش مشت‌زنی امروز بوده است و بطوریکه از شواهد و مدارک پیداست، مشت زنی امروزی چیز تازه‌ای نسبت به مشت زنی آن روزگاران ندارد. تنها وقتی که قهرمانان امپراتوری روم به این بازی روی آوردند، دستهای خود را با آستینی شبیه به دستکش که روی آن سیمهای محکم فولادین کوفته بودند مجهز می‌کردند و نیز یک نوع دستکش مخصوص دیگر که از چرمهای بسیار محکم‌تر از سنگ و فولاد برای این کار تهیه کرده بودند، بدست کرده و به مسابقه می‌پرداختند. به کار بردن این دستکش‌های عجیب که به راستی اسلحه‌ای کشنده بود باعث می‌شد در هر مسابقه‌ یکی از دو طرف کشته یا سخت مجروح شود. در نتیجه مسابقه‌های مشت‌زنی به سبک رومی‌ها منسوخ شد. اما مشت زنان المپیادهای باستان، دستکش چرمی به دست می‌کردند و برای از بین نرفتن آن با واکسی از چربی حیوانات آن را واکس می‌زدند.

کیسه بوکس و توپ گلابی هم چیز جدیدی نیستند. در قرن‌های پیش از میلاد، مشت‌زنان در سالن‌های سرپوشیده تمرین می‌کردند و از کیسه بوکس‌های چرمی که آنها را از دانه‌های نباتی و ریگ انباشته ساخته بودند برای تقویت مشت‌های خود استفاده می‌بردند. امروزه بوکسرها هنگام تمرین و مسابقه برای مصون ماندن سر از ضرب‌دیدگی و محافظت از غضروف گوشها از شکستگی از کلاه محافظ استفاده می‌کنند. این محافظها در دوران المپیک باستان نیز وجود داشته و به آن «آمسفرتاید» می‌گفتند. در آن زمان حتی از محافظ دندانها هم استفاده می‌کردند و فرق آن با محافظ دندان امروزی تنها در جنس آن بوده، بدین صورت که از جنس چرم ساخته می‌شده است.

با این وجود چند تفاوت اساسی میان بوکس آن دوران و بوکس امروزی دیده می‌شود. در آن زمان مسابقات مشت‌زنی بدون رعایت وزن انجام می‌گرفت، مقرراتی برای مسابقه و استراحت مشت‌زنان وجود نداشت و مسابقه آن‌قدر ادامه می‌یافت تا یکی از طرفین ناک‌اوت شود یا تسلیم شود. البته در صورتی که هر دو بوکسر نمی‌توانستند به مبارزه ادامه دهند مسابقه پایان می‌یافت. البته یونانیها مقررات غیرعادلانه‌ای هم داشتند، به عنوان مثال، اگر پس از ساعتها مبارزه هر دو بوکسر از فزونی خستگی قادر به ادامه مسابقه نبودند، برای تعیین برنده به هر یک از آن دو یک شانس داده می‌شد تا یک ضربه بدون دفاع به حریف وارد آورد و برای اینکار قرعه می‌کشیدند و تردیدی نبود مشت زنی که قرعه به نامش می‌افتاد با همان نخستین ضربه، حریفش نقش زمین می‌شد و مجالی برای جبران نداشت.

اگرچه مشت زنی یک ورزش مهم بشمار می‌آمد ولی در نخستین دوره بازیهای المپیک باستان در سال ۷۷۶ قبل از میلاد جزو رشته‌های این بازیها نبود و در بیست و سومین دوره المپیک باستان جزو رشته‌های رسمی در‌آمد. تاریخ بازیهای مزبور ۶۸۸ قبل از میلاد بود و یک یونانی به نام «اونوماسیتوس» اولین تاج قهرمانی را بر سر نهاد و چندی بعد مقررات رسمی مشت زنی المپیک را نوشت.

المپیادهای باستان (۷۷۶ پیش از میلاد تا ۳۹۳ بعد از میلاد) به پیشرفت تکنیک‌های این ورزش بیش از هر عامل دیگری کمک کرد. در سال ۱۲۰۱ کشیش جوانی به نام برناردین که از طرز مشت‌زنی وحشیانه، سخت ناراحت بود و گاه می‌دید که مردم با چاقو با یکدیگر دوئل می‌کنند، طرز حمله و دفاع را در ورزش مشت‌زنی به مردم آموخت و حتی تا زمانیکه حیات داشت خود به عنوان معلم و مربی و داور مسابقه حاضر می‌شد.

در قرن هجدهم ورزش مشت‌زنی در انگلستان کاملاً رواج یافته بود و جیمزنیگ پدر مشت زنی انگلستان ورزش مشت‌زنی را از کشتی که سالها با آن توأم بود جدا ساخت و در سال ۱۷۱۹ یک مکتب مشت‌زنی در تاتنهام بنا نهاد. جیمزنیگ عده زیادی را در این مکتب تعلیم داد و خود تا ۳۴ سالگی در مسابقه‌ مشت‌زنی شرکت می‌جست. تا سال ۱۷۴۳ در مسابقه‌های مشت‌زنی استراحت در حین مسابقه وجود نداشت اما فردی به نام «بروتن» قانونی برای مسابقه‌های مشت‌زنی در هفت ماده برای نخستین بار تدوین کرد که در مفاد آن از استراحت میان راندها و داشتن سه داور برای قضاوت مسابقه یاد شده است. آخرین مسابقه مشت‌زنی بدون دستکش در سال ۱۸۸۹ میان سولیوان و گیل‌وین انجام یافت.

استفاده از دستکش مشت زنی در زمان بروتن رنگ واقعیت به خود گرفت ولی استعمال دستکش از سال ۱۸۱۸ مرسوم گردید و در سال ۱۸۵۶ تغییر یافت و بصورت امروزی درآمد. البته از سال ۱۸۷۲ در مسابقات مشت‌زنی لندن دستکش‌ها به شکلی درآمد که دقیقاً مانند امروزه بود و وقت راندهای مسابقه سه دقیقه‌ای و قوانین مشت زنی مرسوم به «گوئین زبری» که شامل ۱۲ ماده بود در آن دقیقاً اجرا می‌شد.

در المپیک ۱۸۹۶ یعنی نخستین المپیک نوین، مسابقه بوکس انجام پذیرفت ولی چون تنها انگلیس و آمریکا شرکت داشتند در برنامه بازیهای ۱۹۰۰ قرار نگرفت تا چهار سال بعد دوباره به برنامه بازیها بازگشت و در سال ۱۹۰۸ لندن این مسابقات در پنج وزن برگزار گردید.

و نگاهی دیگربه تاریخچه بوکس:

مسابقه ورزش بوکس بطور رسمی در ششصد و هفتاد و هفت سال قبل از میلاد در بیست و سومین بازی المپیک در هاین که اولین نبرد این ورزش است شروع شده و «ابراستوس» اهل سمیرنا در این مسابقه فاتح و قهرمان شناخته شد.

اینکه قدیمیترین نبرد بوکس به چه نوع صورت گرفت و چگونه با یکدیگر میجنگیدند معلوم نیست. چنانکه در تواریخ روم ذکر شده است که طرفین مشتهای خود را به چرمهای خامی محکم بسته و سعی میکردند که با ضربات محکمی از این مشتهای سخت و سنگین حریف را از پای در آورند. البته این مسابقات بدون رعایت وزن بدن انجام میشد.

ملائکوماس که پدرش نیز چهل و پنج سال بعد از مسیح فاتح بوکس و قهرمان المپیک گردیده بود عموم رقیبهای خود را تنها با فن (نه با زور و قدرت) مغلوب میساخت. مسابقه هایی که بدین صورت وقوع می یافت بدون انقطاع بود و دائماً در میدانهای مسابقه یک ورزشکار با قهرمانان آماده بنبرد بوده و هرکس که از بین تماشاچیان داوطلب مسابقه بود دست خود را بلند میکرد. ملائکوماس قهرمان رومی که در اکثر نبردهای ورزشی بدین نوع فاتح میگردید بالاخره در یک مسابقه که حریف او کشته شد اشتهاری بسزا یافت. در این مسابقه ها قهرمانان دوره امپراتوری روم دستهای خود را باآلتی شبیه به دستکش که روی آن میخهای محکم فولادی کوفته شده بود مجهز میکردند و نیز یک نوع دستکش مخصوص دیگر

که از چرمهای سخت و محکم در دست میگرفتند و مسابقه را شروع میکردند. با استفاده این دستکشها در هر مسابقه یکی از دو طرف حتماً سخت مجروح یا مقتول میشد سبب شد که مسابقه های بوکس بدین شکل ترک شود. در واقع بازی بوکس با از بین رفتن مسابقه های المپیک توأم گردیده و در سال 400 بعد از میلاد قهرمانان ورزشهای مختلف بوکس را به کلی فراموش کردند. در همان عصر یا چند قرن بعد ورزش کشتی گیری که مخاطرات آن کمتر از اینگونه بوکسها نبود متداول شد و از ورزشهای عمومی گردید.

مقارن با آغاز قرن هجدهم مجدداً بازی بوکس و کشتی گیری که هر دو از بین رفته بودند شروع شد بطوریکه حکایت میشود یک نفر کشیش ایتالیایی که نامش «سن برنادن» بود به جوانان عصر خود فن بوکس را میآموخت و منظورش از این عمل این بود که دوئل (مبارزه با شمشیر) را که پیوسته به مرگ یکی از دو حریف پایان مییافت منسوخ نماید و به جای آن نبرد با مشت که خطر آن کمتر است متداول کند. سن برنادن رواج این فن را یک نوع احسان و نیکوکاری میدانست، از این رو او را پدر بوکس نامیده اند.

در لندن هم یکی از استادان شمشیر بازی به نام جمس فیک مکتب ورزش بزرگی دائر کرد، که گذشته از تعلیم شمشیر بازی و نیزه پرانی و غیره فنون بوکس را نیز به شاگردان خود میآموخت.

جمس فیک برای مشتزنی قواعد و قوانین مخصوصی وضع نکرد، بلکه مثل امروز محوطه ای که اطراف آن با طناب محصور است ایجاد کرد و به شاگردان خود چنین اجازه داد که در حین بوکس حق دارند یکدیگر را گرفته و به شکل کشتی به زمین زنند، در این کشتی گیری هر کس که بر زمین نمیخورد فاتح محسوب میشد. برای این چنین مسابقه ها چنانکه ذکر شد قواعد خاصی وضع نشده بود از این لحاظ بسیار خطرناک میشد و داوطلبان بوکس پس از محاربه مشت و گلاویز شدن با یکدیگر گاهی هر دو به زمین میخوردند و در نتیجه تعیین و معرفی فاتح بسیار مشکل میشد.

پس از ایجاد بوکس به این صورت یکی از استادان ورزشکار انگلیسی موسوم به چک بروکتون در سال 1749 در مسابقه های که داور قوانین و دستورات مخصوص وضع کرد وسعت میزان مسابقه و عده اشخاصی که حق ورود به محوطه میدان بازی را داشتند معلوم کرد. ولی هنوز این بازی به طور رسمی معمول نشده بود و در هر جا که مشت زن ها مسابقه میدادند پولیس آنها را متفرق میساخت.

در قرن هجدهم با اینکه انواع ورزشها در انگلستان بحد اعلاء ترقی خود رسید و قهرمانان بسیاری دیده میشد به این دلیل هیچ اهمیتی به این ورزش نمیدادند و آن را ورزشی خطرناک میدانستند، زیرا تصور میشد که یکی از داوطلبان حتماً بایستی کشته یا سخت مجروح گردد.

جون جاکسون که از استادان بوکس قرن هجدهم بود تدریجاً بوکس را رسمی کرد و چون خود استاد بی نظیری بود در هر مسابقه مبالغ هنگفتی عاید او گردید زیرا از همان موقع جوائز سنگینی برای قهرمانان این فن معین شده بود. این شخص اولین مشت زن و قهرمان عصر خود بود و توانسته بود این ورزش را در دنیا رواج دهد.

در سال 1835 جمس پورله ورزشکار انگلیسی این ورزش را به آمریکا برد. ولی پیشرفت آن به قدری سریع بود و به اندازه ای آمریکایی ها به این ورزش راغب بودند که در سال 1860 یعنی 25 سال پس از ورود این ورزش در آمریکا جون سن هیس آمریکایی توانست در سرزمین انگلستان که این بازی وضع شده و قرنها قهرمانان دنیا از آن مملکت بوده اند فاتح گردد و در تمام دنیا بی رقیب باشد.

با آنکه جک بروگتون مدت هه بود که دست کش مخصوصاً بوکس را اختراع کرده بود ولی بیش از یکی دو مورد آن را به کار نبرده بودند و در اکثر مسابقهها با مشت گره شده و بدون دست کش با یکدیگر میجنگیدند، از همین جهت مدت مسابقه و دوره آن خیلی طول میکشید، طویلترین دورهای بوکس که در سال 1824 در 23 جنوری بین قهرمانان آمریکایی میکه مادن و بیل هایس انگلیسی در انبرگ انگلستان انجام شد. این مبارزه جمعاً شش ساعت و سه دقیقه بطول انجامید.

ورزش بوکس با وضعیت کنونی از سال 1890 یعنی پس از آنکه مارکیز کوئینزبری قواعد جدیدتری وضع کرد و استعمال دست کش بوکس را رسمی کرد شروع شد. او مدت هر دوره بوکس را سه دقیقه و فواصل بین دورها را یک دقیقه معین کرد و چون این دستور میتوانست نتیجه نیکویی برای ورزیدن و رفع خستگی شود از طرف عموم ورزشکاران دنیا قبول شد و طریقه های که کینز معین کرده بود متداول و مرسوم گردید.

برای اولین دفعه مسابقه با وضع جدید در سال 1892 در هفتم سپتامبر در ارولئون بین جون سولیوان آخرین قهرمان مشتزن بدون دست کش که قهرمان تمام آمریکا بود و جوانی بیست و شش ساله موسوم به جمس میکوربت که او نیز آمریکایی و از رقیب خود دو سال کوچکتر بود انجام و پس از 21 دوره (راند) مبارزه قهرمان قدیم دنیا که بدون دستکش عنوان و مقام عجیبی پیدا کرده بود مغلوب قهرمانی شد که با دستکش بوکس را آموخته بود.