پیس، یا Vitiligo چیست؟

داکتر گل‌رحمن طاهری

پیس یک مرض جلدی است که در آن لکه های جلدی سفیدرنگ در سطوح مختلف بدن ظاهر می شود. این مرض به دنبال تخریب حجرات رنگ‌ساز در جلد ایجاد می شود. پیس غشاء مخاطی دهن را نیز مصاب می‌نماید.

سبب مرض پیس چیست؟

سبب مرض به صورت دقیق معلوم نبوده و لی در بوجود آمدن مرض پیس عوامل ارثی و غیر ارثی رول دارند تیوری های زیادی در ایجاد مرض پیشنهاد شده که بصورت اجمال ذکر میگردد:

1- پیس ممکن است یک بیماری سیستم معافیتی باشد این سیستم که عناصر بیگانه از عضویت ( مانند میکروب‌ها، ویروس‌ها و پرازیت ها) را شناسایی نموده و سبب از بین رفتن آنها می‌گردد چنین تصور می‌شود که در مرض پیس سیستم معافیتی وجود با حجرات رنگ‌ساز به مصابه بیگانه عمل نموده و سبب تخریب آن می‌گردد.

2- عوامل ارثی و ارثیت نیز در بوجود آمدن مرض رول داشته چنانچه مرض بیشتر نزد کسانی بیشتر دیده می‌شود که اقارب نزدیک و یا والدین آنها هم مصاب مرض باشند.

3- خود تخریبی تیوری دیگریست که در مورد علت بوجود آمدن مرض پیشنهاد شده و چنین گفته می‌شود که در زمان تولید رنگ‌دانه جلد یا میلانین توسط حجرات رنگ‌ساز موادی اکسیداتیفی تولید می‌شوند که سبب تخریب حجرات رنشگاز می‌گردند در حقیقت عدم کارایی درست سیستم انتی اکسیدانت داخل حجروی حجرات رنگ‌ساز سبب تخریب افزایش رادیکال‌های آزاد وبوجود آمدن مرض پیس می‌گردد.

4- بی‌گمان در بوجود آمدن مرض پیس اعصاب و روان شخص نیز بی تاثیر نبوده که به همین علت تیوری عصبی در بوجود آمدن مرض پیشنهاد گردیده است چنانچه دیده شده مرض پیس بعد از یک حالت غم و اندوه شدید و تشویش بوجود آمده یا هم بعد از ضربه به نخاع و انسفالیت ، گفته می‌شود که افراز مواد سمی از نهایات عصبی سبب تخریب حجرات رنگ‌ساز گردیده و سبب مرض پیس می‌گردد.

مرض پیس در کدام سن آغاز می‌گردد؟

مرض پیس در هر سن و سال دیده میشود شروع مرض از زمان طفولیت الی دهه ششم و هفتم حیات گزارش شده است و لی بیشتر در سنین جوانی و قبل از 21 سالگی آغاز میگردد. یک الی دو فیصد نفوس اجتماع مصاب مرض پیس بوده و نزد کسانی اقارب شان مصاب مرض میباشد شاید این فیصدی تا 30 فیصد افزایش یابد.

تداوی

تداوی لکه های پیس زمان گیر بوده و به تداوی طولانی مدت ضرورت می‌باشد گاهی هم این تداوی در حدود یک الی دو سال ادمه میابد در تداوی مرض پیس تداوی های مختلفی به شکل کریم‌های جلدی، دواهای خوراکی و تداوی با شعاع التراویولیت PUVA therapy ) ) و التراویولیت UVB توصیه شده که نظر به سن مریض، مدت زمان از شروع مرض، وسعت مرض، ناحیه جلدی مصاب مرض و سیر مرض( بشکل پیشرونده؟ یا ثابت؟ ) تنظیم خواهد گردید.

نکاتی که مریضان مصاب پیس باید بدانند:

1- لکه های سفید از سبب ازبین رفتن حجرات رنگ‌ساز بوجود آمده و اکثراً تداوی سبب رنگ گرفتن دوباره لکه ها می‌گردد.

2- تشویش نکنید زیرا تشویش میتواند سبب رشد سریع مرض گردد.

3- از وارد شدن صدمه به جلد تان خوداری کنید اکثراً لکه های سفید پیس در نواحی مصدوم بوجود می‌یایند.

4- به رژیم غذایی تان توجه داشته باشید بعضی عقاید نادرستی در باره پرهیز غذایی مریضان مصاب پیس وجود دارد که نباید از آنها پیروی کنید مثلاً پرهیز از لبنیات، میوه‌های ترش، ماهی ….. از نظر متخصصین جلدی هیچ نوع پرهیز خاص برای مصابین مرض پیس تجویز نمی‌گردد.

5- محافظت جلد از شعاع آفتاب برای مصابین مرض پیس بسیار مهم بوده زیرا رنگ جلد فکتور محافظتی قوی در مقابل شعاع آفتاب بوده و ازبین رفتن این رنگ سبب میشود جلد بیشتر در معرض آسیب های نور خورشید قرار گیرد ( پیری زودرس، سرطانهای جلدی) لذا لازم تا جلد تانرا از شعاع آفتاب محافظه نمایید بخاطر داشته باشید گاهی متخصص جلدی شاید در کنار دوا توصیه نمایند تا مدت معینی نواحی مصاب را به شعاع آفتاب معروض نمایند لازم است مطابق دستور دوکتور معالج عمل نموده و با اتمام زمان معینه جلد تانرا از شعاع آفتاب محافظه نمایید استعمال ضد آفتاب ، پوشیدن لباس های ضخیم و استفاده از چتری و انتخاب سایه راه های موثر جهت محافظت جلد از شعاع آفتاب میباشد.

نکاتی که همه باید در باره مرض پیس بدانند:

1- مرض پیس مرض ساری نیست و در صورت تماس شما با مریضان پیس مرض به شما انتقال نمی نماید.

2- کوشش کنید تا از تعصب در مقابل مریضان مصاب پیس خوداری شود و با مریضان پیس به مصابه یک شخص نارمل رفتار صورت گیرد متأسفانه در جامعه ما گاهی رفتار مناسبی با این اشخاص صورت نمی‌گیرد و از همین سبب مصاب شدن به لکه های سفید با وجود اینکه در اکثر موارد هیچ‌گونه عارضه جسمی را به همرا ندارد اما در اکثریت موارد مصابین پیس بیشتر از مریضان مزمن صعب العلاج و ناتوان کننده رنج میبرند که سبب ان تبعیضی است که در مقابل آنها صورت می‌گیرد و حالت روانی و کیفیت زندگی مریضان مصاب پیس بیشتر از برخورد اطرافیان خراب می‌گردد تا از خود مرض.