سرطان خون چیست؟

داکتر گل رحمن طاهری

اختلال در روند تولید سلول‌های خونی سبب ایجاد سرطان خون می‌شود. در چنین شرایطی، سلول‌ها دیگر نمی‌توانند کار طبیعی خود را انجام دهند و ممکن است تعدادشان بسیار زیاد و خارج از کنترول شود. بنابراین خون نمی‌تواند کار مربوط به خود را به‌درستی انجام دهد. برای مثال نمی‌تواند علیه عفونت ها بجنگد یا خونریزی ناشی از یک زخم را مهار کند.

انواع سرطان خون کدام‌اند؟

سرطان خون به‌طور کلی به سه‌ گونه تقسیم می‌شود: لوسمی، لنفوم و میلوم.

در هر‌کدام از این دسته‌ها تعدادی از انواع سرطان خون قرار دارند که در هر‌ یک سلول خاصی از خون درگیر می‌شود. هر سرطان خون علائم، درمان، پیش‌آگاهی و نتیجه خاص خود را دارد که توضیح همه آنها در این نوشتار نمی‌گنجد.

سرطان خون، حاد یا مزمن

سرطان‌های خون ممکن است به لحاظ زمانی دو نوع باشند:

سرطان خون حاد:

در این نوع که گویی بدن مورد حمله ناگهانی واقع می‌شود، سرطان خون رشد تندی دارد و سریع گسترش می‌یابد.

سرطان خون مزمن:

این نوع سرطان خون روند رشدی آهسته‌ای دارد و به اصطلاح نوع “تنبل” سرطان است و در بلند‌مدت گسترش می‌یابد.

سرطان خون دوران کودکی

برخی از دسته‌های سرطان خون، هم کودکان و هم بزرگسالان را درگیر می‌کند. علائم و درمان‌ها برای بزرگسالان و کودکان با هم تفاوت دارد و به‌همین دلیل لازم است شرح آنها جداگانه بیان شود.

منشاء سرطان خون کجاست؟

آجرهای ساختمان بدن ما، سلول نامیده می‌شوند. هر روز و هر ثانیه در تمامی بدن تعدادی از سلول‌های قدیمی از بین می‌روند و سلول‌های تازه جایگزین آنها می‌شوند. البته در خون‌شناسی، به سلول در اصطلاح گلوبل هم گفته می‌شود مانند گلوبل سفید که در‌واقع همان سلول سفید است.

درون هر سلول ماده‌ای وجود دارد که با نام مخفف DNA شناخته می‌شود. در واقع DNA حاوی یک سری کد است که رشد، رفتار و مرگ سلول را کنترول می‌کند. DNA از چند بخش تشکیل شده است که به هر بخش از DNA می‌گوییم: ژن. ژن‌ها درون کروموزوم‌های سلولی بسته‌بندی می‌شوند.

سلول‌های بنیادی موجود در مغز استخوان، سلول‌های خونی را به‌وجود می‌آورند. اگر ژن‌ها در سلول‌های بنیادی دچار تغییر (جهش) شوند، اختلال در تولید سلول‌های خونی مربوطه آغاز می‌شود. در چنین شرایطی سلول‌های خونیِ به‌وجود آمده رشد بدی دارند و غیرطبیعی هستند یا در زمانی که باید بمیرند، از بین نمی‌روند و تعداد آن‌ها غیرقابل کنترول می‌گردد.

دسته‌بندی سرطان‌های خون بر پایه نوع سلولی که دچار اختلال می‌شود است.