شروط مسکو و واشنگتن برای پایان دادن به جنگ اوکراین چیست؟

معاذ
با گذشت بیش از یک سال از جنگ میان روسیه و اوکراین همچنان امید چندانی برای پایان دادن به آن از طریق راه حل های دیپلوماتیک وجود ندارد، همچنانکه اظهارات ضد و نقیض مقامات دو کشور درباره دیدگاه شان پیرامون توقف این درگیری هم موید این مسأله است.
در گزارش شبکه خبر الجزیره آمده است، از زمان آغاز جنگ روسیه علیه اوکراین در ۲۴ فبروری (روسیه آن را یک عملیات نظامی ویژه می نامد)، مسکو اهداف خود را از این درگیری محافظت از مردم منطقه دونباس، از بین بردن تهدیدات علیه امنیت روسیه، خلع سلاح اوکراین و حذف گرایش های «نازیستی» تعیین کرده است.
مسکو می گوید که غرب برایش چاره ای جز اجرای این عملیات باقی نگذاشته و بدون توجه به زمان لازم، این جنگ را تا انتها ادامه خواهد داد، اما همچنین اعلام می کند در صورتی که اوکراین شروط روسیه را بپذیرد و بدون هیچ گونه پیش شرطی با آن وارد مذاکره شود، مسکو آماده توقف این جنگ است.
در عین حال، واشنگتن از آغاز جنگ، سیاست سه جانبه ای را دنبال کرده است که شامل حمایت نظامی گسترده از اوکراین، اعمال تحریم ها علیه روسیه و حمایت از حضور نظامی این کشور در کشورهای عضو ناتو در همسایگی اوکراین مانند لهستان و رومانی است.
در روزهای اخیر، طرف‌های روسیه و اوکراین سقف خواسته‌های اعلام‌شده خود را برای راه‌حل نظامی این نزاع بالا برده‌اند، مسأله ای که نشان می‌دهد تمایل برای مذاکره واقعی نیست و همین مسأله موجب می شود طرف های درگیر برای بهبود موقعیت مذاکره خود در آینده دست به مانورها و تاکتیک های سیاسی بزنند.
شروط مسکو
شروط روسیه برای توقف این جنگ حول محورهای زیر می چرخد: اصلاح قانون اساسی اوکراین به گونه ای که انصراف از پیوستن به هرگونه بلوک نظامی را تضمین کند، توقف عملیات نظامی و به رسمیت شناختن مناطق کریمی، دونتسک، لوهانسک، خرسون و زاپوریژیا به عنوان خاک روسیه، خلع انواع سلاح ها در اوکراین و از بین بردن گرایش های «نازیسم، ناسیونالیسم و شوونیسم» در این کشور.
برخی از ناظران روس می گویند که شروط کرملین دارای مزایایی است که مستقیماً به آنها اشاره نمی شود اما شروط اساسی را تقویت می کند و یک حاشیه اضافی برای مانور به تیم مذاکره کننده روسیه می دهد.
با توجه به نظر اوگنی ایسایف، متخصص در امور کشورهای مستقل مشترک المنافع این امر از طریق تحقق خواسته های زیر عملی می شود:
– به رسمیت شناختن حاکمیت و استقلال پنج منطقه‌ای که در سال‌های ۲۰۱۴ و ۲۰۲۲ به عنوان بخش‌های تشکیل‌ دهنده فدرال روسیه به این کشور ملحق شدند و در نتیجه آن به رسمیت شناختن مرزهای جدید دو کشور توسط کی‌یف.
-انصراف اوکراین از دستیابی و استقرار تسلیحات هسته‌ای و وسایل ارسال آن از کشورهای خارجی و خودداری از ایجاد پایگاه‌های خارجی در خاک خود و تثبیت این امر بر اساس قانون اساسی.
– عدم حمله به نیروگاه های هسته ای یا تاسیسات غیرنظامی که از مواد رادیواکتیو برای مقاصد علمی استفاده می کنند و خودداری از دستیابی به هر نوع سامانه دفاع موشکی خارجی یا هرگونه سامانه مافوق صوت.
– انحلال همه گروه‌ها و تشکل‌های «نئونازی، ناسیونالیست افراطی» در خاک اوکراین و کاهش تعداد نیروهای مسلح زمینی، هوایی و دریایی اوکراین به ۵۰ هزار تن.
-محرومیت اوکراین از امکان انجام «تجاوز یا حمله در مقیاس وسیع به کشورهای همسایه، به عنوان مثال، روسیه و بلاروس».
-اطمینان دادن طرف اوکراینی برای پرداخت غرامت به همه شهروندان فدرال روسیه، از جمله پنج منطقه جدید بابت خسارت های جانی، مالی و زیرساختی که از پایان فوریه ۲۰۱۴ به بعد متحمل شده اند.
-اقدام کی یف نسبت به پرداخت تمام بدهی ها و وام های مالی، تجاری و اقتصادی که از سال ۱۹۹۱ پس از فروپاشی اتحادیه جماهیر شوروی از روسیه گرفته شده است.
شروط واشنگتن
دولت جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده علناً می گوید که دیپلوماسی تنها راه برای پایان دادن به این جنگ است و تا زمانی که ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه موضع خود را تغییر ندهد، بهترین راه برای بهبود چشم انداز صلح عادلانه و پایدار و پیشبرد چشم انداز دیپلماسی، ادامه حمایت قوی از اوکراین است.
در همین راستا، چند روز پیش نیز کنگره آمریکا کمک های نظامی و اقتصادی جدیدی برای اوکراین به ارزش ۴۴.۹ میلیارد دالر تصویب کرد، علاوه بر آن ایالات متحده در سال جاری میلادی کمک‌هایی به ارزش ۵۰ میلیارد دالر نیز به اوکراین ارسال کرده است.
واشنگتن بر ضرورت عقب نشینی کامل روسیه از تمام سرزمین های اوکراین تاکید می کند، همانطور که آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا در یک کنفرانس مطبوعاتی چند روز پیش گفت: «ما اهداف مشابهی داریم: اوکراین آزاد، مستقل، مرفه و دموکراتیک، ضمن پایبندی به اصول منشور سازمان ملل متحد، از جمله در مورد تمامیت ارضی، حاکمیت و استقلال.
با این حال، طولانی شدن جنگ نوعی تغییرات و سردرگمی در مواضع دولت بایدن در مورد شرایط توقف جنگ و پایان دادن به آن ایجاد کرده است.
چند هفته‌ پیش ژنرال مارک میلی، رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا اعلام کرد که مناقشه روسیه و اوکراین راه‌حل نظامی ندارد و برای پایان دادن به آن نیاز به دیپلماسی است.
اما موضع رسمی ایالات متحده این است که خود اوکراین باید شرایط صلح را تعیین کرده و تصمیم بگیرد که چه زمانی برای گفت‌وگو آماده است.
در عین حال که بایدن اعلام کرد آماده گفت‌وگو با پوتین است، مشروط بر اینکه وی برنامه‌های مشخصی برای پایان دادن به حملات خود علیه اوکراین داشته باشد، همچنین قول داد که روسیه را برای «جنایات جنگی» که در اوکراین انجام شده مجازات کند.
در حالی که مقامات ارشد دولت بایدن تکرار می کنند که تنها اوکراین می تواند در مورد جنگ، صلح و مذاکره تصمیم بگیرد، با این حال، واقعیت بسیار پیچیده است و طرف اوکراینی تقریباً به طور کامل به تجهیزات، سلاح، کمک و اطلاعات آمریکایی متکی است.
بایدن از «طرح صلح ۱۰ بندی» ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهوری اوکراین که از جمله خواستار خروج کامل نیروهای روسیه از خاک این کشور و تشکیل دادگاه ویژه برای جنایات جنگی روسیه است، حمایت کرد، شرایطی که روسیه قاطعانه آن را رد کرده است.
اما به گفته تحلیلگران، مقامات آمریکایی در نهان و به دور از اظهارات بایدن که می گوید زلنسکی تصمیم گیرنده است، در مورد شروط توقف این جنگ فکر می کنند.