ارزش نظام‌خانواده در اجتماع

قرن ها قرن می‌گزرد ولی ارزش و جایگاه بزرگ و هدف‌مند خانواده از ویژگی خاص برخوردار بوده و جامعه‌های مرفه و متمدن را هسته گزاری می‌کند.

چون خانواده سالم و با اندیشه باز مسیر ترقی و شکوفایی ملت ها را رقم می‌زنند و از ناهنجاری مخرب و ناسالم جلوگیر می‌کنند چرا که خانواده است که انسان‌های هدف‌مند و سالم را به جامعه تقدیم و عرضه می‌نماید.

اگر ما در حقیقت به ارزش های والای دینی،  اسلامی و انسانی خود توجه کامل داشته باشیم، به تمام فرایند و مراحل داشتن یک نظام سالم، صحت مند و کامیاب خانوادگی دست پیدا خواهیم کرد.  چون همه روش و راه های اصولی و اساسی که خانواده ها به آن نیازمند می، باشد در قرآن کریم و احادیث نبوی به طور واضح و روشن بیان گردیده است و هیچ مشکل دیگر باقی نخواهد ماند.

اما تغییرات فرهنگی، اقتصادی، محیطی و اجتماعی روند این نعمت های بزرگ را دارد از ما می‌گیرد.

بناءً گفته می‌توانیم خانواد‌‌ه نظامی نیمه بسته است که نقش ارتباطات د‌‌اخلی را ایفا می‌کند‌‌ و د‌‌ارای اعضایی است که وضعیت‌ها و مقام‌های مختلفی را د‌‌ر خانواد‌‌ه و اجتماع احراز کرد‌‌ه و با توجه به محتوای نقش وضعیت‌ها، افکار و ارتباطات خویشاوند‌‌ی که مورد‌‌ تأیید‌‌ جامعه است، نقش مثبت و ارزش‌مند را ایفا می‌کند‌‌.

به همین اساس که کانون خانواد‌‌ه د‌‌ر گلزار مزایای اخلاقی،  گفتاری،  رفتاری،  کرداری و سجایای آد‌‌می و انسانی همواره پر از غنچه‌های سبز خند‌‌ان، نشاط‌ و شاد‌‌ابی و رستگاری است.

در حقیقت خانواده گنجینه و بوستانی است که صحنه روح و واد‌‌ی فکر و اندیشه سالم و انسان ساز را روشنی و درخشندگی بخشید‌‌ه و قاد‌‌ر است شوری از وجود‌‌ و شعف د‌‌ر د‌‌ل آدمی و طبیعت ماحول واجتماع ایجاد‌‌ کند‌‌.

در اصل خانواد‌‌ه اولین هسته اجتماع است که از روابط زناشویی، خویشاوند‌‌ی سببی و یا نسبی و یا خاد‌‌م و مخد‌‌ومی د‌‌ر محصوره‌ای به نام خانه و کاشانه به وجود‌‌ می‌آید.

بناًبرای خانواد‌‌ه و نظام ارزش مند خانوادگی تعریف‌های مختلف شد‌‌ه است.

یکی از کامل‌ترین تعاریفی که آورد‌‌ه‌اند‌‌، عبارت است از:  «خانواد‌‌ه نظامی نیمه بسته است که نقش ارتباطات د‌‌اخلی را ایفا می‌کند‌‌ و د‌‌ارای اعضایی است که وضعیت‌های مختلفی را د‌‌ر خانواد‌‌ه و اجتماع احراز کرد‌‌ه و با توجه به محتوای نقش وضعیت‌ها، افکار، و ارتباطات خویشاوند‌‌ی که مورد‌‌ تأیید‌‌ جامعه است، نقش ایفا می‌کند‌‌.  تعاریف محتوای نقش، د‌‌ر طول تاریخ زند‌‌گی خانواد‌‌گی برحسب وضعیت‌های متفاوت تغییرپذیر است».  بخش اول این تعریف مبتنی بر این که خانواد‌‌ه نظامی نیمه‌بسته است که نقش ارتباطات د‌‌اخلی را ایفا می‌کند‌‌، یعنی د‌‌ارای یک ارتباط د‌‌اخلی بین اعضای خود‌‌ است. د‌‌ر بخش د‌‌وم تعریف، خانواد‌‌ه توسط جامعه‌ای که نظام خانواد‌‌ه جزء از آن است، با توجه به محتوای وظایف، موقعیت‌ها، اند‌‌یشه‌ها و ارتباطات خویشاوند‌‌ی تعیین و مشخص شد‌‌ه است.

در تعاریف دیگر چنین آمده: در جوامع انسانی، خانواده یا فامیل (به فرانسوی: famille) به گروهی از افراد گفته می‌شود که با یکدیگر از طریق هم‌خونی، تمایل سببی، یا مکان زندگی مشترک وابستگی دارند. خانواده در بیشتر جوامع، نهاد اصلی جامعه‌پذیری کودکان است.

سازمان ملل در سال(۱۹۹۴) نیز در آمار جمعیتی خود، خانواده را چنین تعریف می‌کند: «خانواده یا خانوار به گروه دو یا چند نفره‌ای گفته می‌شود که باهم زندگی می‌کنند، درآمد مشترک برای غذا و دیگر ضروریات زندگی دارند و از طریق خون،  یا ازدواج، با هم نسبت دارند. در یک خانواده ممکن است یک یا چند خانواده زندگی کنند، تمام خانوارها، هم خانواده نیستند.»

پس اگر ما نظام خانواده سالم نداشته باشیم حقیقتاً جامعه و اجتماع ما هم در مسیر نادرست و ناسالم در حرکت خواهد بود.

چون تهداب جامعه سالم و اثر گزار و مفید مرتبط است به خانواده سالم و سعادت مند و خانواده است افراد و گلغنچه های سالم یا ناسالم را به جامعه و محیط و ماحوال خود تقدیم و عرضه میدارد و اینجاست که ارزش نظام خانودگی قابل شناخت و درک می‌باشد.

باید بخاطر داشتن چنین نظام با ارزش، سودمند و موثر از راه های مختلف آگاهی دهی صورت گیرد و خانواده ها را قناعت دهیم که جامعه و محیط اطراف ما نیاز به تربیت سالم بدنی و فکری فرزندان شما گری خورده است و از این خاطر مسئولیت ایمانی، اسلامی و انسانی خود را در قبال فرزندان تان و کشور تان به وجه حسن بدون هیچ نوع کمی و کاستی انجام دهید.

این مسئولیت خطیر و بزرگ درقدم نخست به دوش پدر و مادر و رییس خانواده می‌باشد تا از پس تمام ناهنجاری مخرب ذهنی و فکری فرزندان شان برایند و آنان در کنترول خویش داشته باشند.

همچنین در برخی جوامع مفاهیم دیگری از خانواده وجود دارد که روابط سنتی خانواده را کنار گذاشته‌اند. خانواده به عنوان یک واحد اجتماعیِ جامعه پذیری، در جامعه‌شناسی خانواده مورد بررسی قرار می‌گیرد.

تبارشناسی رشته‌ای است که دودمان‌های خانوادگی را در تاریخ مطالعه می‌کند. همچنین اقتصاد خانواده در علم اقتصاد بررسی می‌شود.

اهداف خانواده و اقتضای تأسیس آن ایجاب می‌کند که یعنی زن و شوهر، در تحکیم و پایداری این بنا، نهایت سعی خود را انجام دهند و با همان انگیزه که بر تشکیل آن اقدام کردند، بر دوام آن اصرار ورزند تا اتحاد و یکپارچگی، سعادت و رستگاری، اتفاق و همدلی، رضایت و قناعت، برابری و هماهنگی و پویایی این نهاد تا پایان حفظ شود.

در خانواده نقش‌های مختلفی وجود دارد که هر کدام با توجه به ویژگی‌شان توسط یک یا چند نفر از اعضای خانواده به عهده گرفته می‌شوند.

به عنوان مثال وظیفه امرار معاش و نفقه خانواده بر عهده رییس یا همان پدر خانواده است. یکی از وظایف بسیار مهم در خانواده تربیت فرزندان است که به عهده پدر و خصوصاً مادر  می‌باشد.

ولی به خاطر ارتباط بیشتری که مادر با فرزندان دارد تأثیر پذیرش آن بیشتر است نبست به پدر کسانی تشکیل خانوداه داده اند این ویژگی و ظرفیت را بیشتر درک و احساس می‌کنند.

در حالی که انسان شناسان طور دیگر ابراز نظر می کنند و نهاد خانواده را این‌طور طبقه‌بندی می‌کنند: مادرتباری (مادر و فرزندان او)، زناشویی (زن و شوهر و فرزندان؛ که خانواده هسته‌ای نیز خوانده می‌شود)، و خانواده گسترده (consanguinal) یا هم‌خونی که در آن پدر و مادر و فرزندان با افراد ديگر مانند خویشاوندان در مکان مشترکی زندگی می‌کنند.

امان الله