مرض سل یا توبرکلوز چیست؟

‎داكتر گل رحمن طاهری

توبرکلوز یک مرض ساری بوده و از باکتریای مایکوباکتریوم بوجود می آید. توبرکلوز یا سل می تواند از طریق هوا از یک شخص به شخص دیگر انتقال کند. توبرکلوز معمولاً بالای شش ها تاثیر می کند، زیرا این مرض در شش ها وسعت پیدا کرده و باعث بوجود آمدن التهاب می شود. از شش ها باکتریا می تواند ذریعه جریان خون یا سیستم لنفاوی به دیگر اعضای بدن برسد. بنابر این دلیل توبرکلوز می تواند در غده های لنفاوی، استخوان ها، سیستم ادراری و آله تناسی، مغز و جلد وسعت پیدا کند. سل یا توبرکلوز یک مریضی قابل معالجه بوده معاینات و تداوی آن برای مریضان رایگان است.

تا هنوز توبرکلوز یک مریضی مهم در اکثر نقاط جهان بشمار می رود. سالانه در حدود 9 میلیون انسان به این مرض مبتلا گردیده و 1.5 میلیون انسان در اثر آن از بین می روند. توبرکلوز در کشور هایکه از عواید متوسط یا کم برخوردار هستند زیاد دیده می شود. زندگی در محیط مزدحم، سو تغذیه، ایدز و تجهیزات صحی ضعیف باعث افزایش شیوع این بیماری می شود. همچنان کشور هایکه زیربنا های آن در اثر حوادث طبیعی متاثر شده باشند، جنگ یا شکست اجتماعی در آن به تجربه گرفته شده باشد مریضی توبرکلوز نیز در آن وجود دارد.

در کشور فنلاند، توبرکلوز حتی در سال 1930 یک مشکل عمده در عرصه صحت عامه بشمار میرفت. در آن زمان در هر ساعت یک شهروند کشور فنلاند در اثر بیماری توبرکلوز از بین می رفت. امروز، تقریباً 300 نوع جدید توبرکلوز سالانه تشخیص می گردد. یک بر سوم حصه آنها در بین نوزادان خارجی وجود دارند. بزرگترین خطر در فنلاند اشخاص سالخورده، مهاجرین با فیصدی بلند توبرکلوز و معتادین مواد مخدر و الکول می باشند. توبرکلوز تا هنوز یک مریضی بشمار می رود که باید جدی گرفته شود.

انتقال

توبرکلوز از طریق هوا از یک شخص به شخص دیگر سرایت می کند. خوشبختانه توبرکلوز به آسانی پخش نمی گردد. تدوای درست این مریضی باعث کاهش پخش آن نیز می گردد.

زمانیکه شخص مبتلا به بیماری توبرکلوز صحبت یا صرفه می کند و یا آواز می خواند، باکتریای توبرکلوز در هوا پخش می گردد. شخص دیگر که در عین محیط بسته با شخص بیمار است با تنفس هوای آلوده به این مرض مبتلا می شود.

هر چند، تمامی مریضان مبتلا به توبرکلوز این مرض را برای دیگران منتقل نمی سازند. باکتریا از آن مریضانی در هوا پخش می شود که توبرکلوز در جهاز تنفسی  معمولاً در شش ها  و قفس سینه آنها قرار داشته باشد.

توبرکلوز به آسانی منتقل نمی گردد. اعضای فامیل که با یکدیگر زندگی می کنند در بالاترین سطح خطر وجود دارند. در دید و باز دید همیشگی خطر مبتلا شدن به این مرض بسیار کم است. فقط یک بر سوم حصه مردم در نتیجه دید و باز دید همیشگی به این مرض مبتلا می شوند.

توبرکلوز از طریق ظروف، نوشابه باب، غذا و لباس به دیگران سرایت نمی کند.

خطر سرایت یا انتقال این مرض می تواند کاهش پیدا کند. مریض مبتلا به توبرکلوز باید بسیار زود تحت تدوای قرار گرفته و رهنمایی های تداوی را

با دقت تعقیب کند. زمانیکه مریض شیوه مناسب صرفه را بیاموزد، از پخش باکتریا در هوای اتاق نیز جلوگیر خواهد شد. تهویه منظم هوا می تواند بشکل موثر مقدار باکتریا در بین اتاق را کاهش دهد. قابل یاد آوریست که در فضای آزاد، خطر انتقال این مرض از طریق هوا وجود دارد.

ادامه دارد