پوکی استخوان چیست؟

داکتر گل‌رحمن طاهری

قسمت نخست

پوکی استخوان چیست، علایم آن چیست و چگونه درمان می شود؟

برخی افراد به دنبال کوتاه شدن قامت خود در کهن سالی، یا به دنبال شکستگی های غیرمنتظره و با ضربه های جزئی، یا حتی یک خم شدن یا فوت کردن ساده! متوجه بیماری پوکی استخوان (Osteoporosis) در استخوان های خود می شوند. برخی نیز به دنبال سابقه شکستگی با آسیب های نه چندان مهم مثل ضربه جزئی یا یک زمین خوردن آهسته یا حتی سرفه شدید در پدر و مادر، به فکر غربالگری برای پوکی استخوان می افتند. پوکی استخوان شانس شکستگی به خصوص در مهره ها، مچ دست ها، ساعد و لگن را افزایش می دهد. شانس پوکی استخوان و وقوع شکستگی به دنبال آن با بالا رفتن سن، افزایش می یابد. اما در بسیاری موارد نیز پوکی استخوان سال های طولانی به طور خاموش در بدن ما وجود دارد اما متوجه آن نمی شوییم؛ یا زمانی متوجه می شوییم که دیگر دیر شده است. با تشخیص و درمان به موقع پوکی استخوان، می توان از وقوع بسیاری از انواع شکستگی ها و عوارض متعاقب آن ها جلوگیری کرد. در ادامه این مطلب به طور کامل راجع به جزئیات این که پوکی استخوان چیست، علایم آن چیست و چگونه درمان می شود؟ توضیح داده شده است.

به کاهش استحکام استخوان ها و ضعیف و شکننده شدن آن ها، پوکی استخوان گفته می شود. استخوان بافتی زنده می باشد که دایماً در حال بازسازی و تخریب در بدن می باشد. در بالغین جوان، استخوان جذب شده با مقدار مساوی استخوان جایگزین می شود و توده اسکلتی پس از رسیدن به پیک توده استخوانی که در حدود ۲۰ سالگی است ثابت می ماند. ولی از سنین ۳۰ الی ۴۵ سالگی بازجذب استخوان بر تشکیل آن برتری دارد. زمانی که سرعت تخریب استخوان از سرعت بازسازی آن بیشتر باشد، پروسه پوکی استخوان شروع می شود. شانس پوکی استخوان با افزایش سن و به خصوص در زنان پس از افزایش می یابد. هورمون های جنسی، تغذیه، نحوه زندگی و عوامل ژنتیکی نیز در رشد استخوان دخیل هستند؛ و حداکثر توده استخوانی در افراد با سابقه خانوادگی پوکی استخوان کمتر می باشد. در ادامه بیشتر در مورد این که پوکی اسنخوان چیست؟ توضیح داده شده است.

علت بیماری پوکی استخوان چیست؟

پس از پاسخ به این سوال که پوکی استخوان چیست، لازم است به علت بروز این بیماری بپردازیم. علل متعددی در ابتلا به پوکی استخوان نقش دارند. برخی از این علل قابل تغییر، و برخی نیز غیر قابل تغییر هستند. شناسایی علل پوکی استخوان می تواند به ما در پیشگیری از ابتلا به آن کمک کند. اما علت بیماری پوکی استخوان چیست؟ در ادامه به شایع ترین علل پوکی استخوان اشاره شده است:

افزایش سن

یائسگی

جثه کوچک

سابقه شکستگی متعاقب پوکی استخوان در پدر و مادر (به خصوص شکستگی لگن)

سابقه شکستگی در سنین بالای ۵۰ سالگی به دنبال یک آسیب جزئی

بی اشتهایی عصبی ( Anorexia Nervosa ) یا پرخوری عصبی ( Bulimia Nervosa )

استعمال سیگار

نوشیدن الکل

عدم مصرف کافی کلسیم و لبنیات به خصوص در سنین جوانی

بی تحرکی

برخی داروها مانند: کورتون، هپارین، لتروزول، لوپرورلین، آناستروزول و مصرف بیش از حد داروهای تیروئید

برخی بیماری ها مثل پرکاری تیروئید، پرکاری پاراتیروئید، سندروم کوشینگ، روماتیسم مفصلی و اسپوندیلیت آنکیلوزان

علت پوکی استخوان در زنان

علاوه بر موارد ذکر شده، پوکی استخوان در زنان با از بین رفتن عملکرد تخمدان در یائسگی (حول و حوش ۵۰ سالگی) افزایش قابل ملاحظه ای پیدا می کند. زنان پس از یائسگی در پایین ترین حد تراکم استخوانی قرار می گیرند و بیش از نیمی از شکستگی های ناشی از پوکی استخوان در زنان پس از یائسگی رخ می دهد. افت سطح هورمون استروژن مهم ترین علت پوکی استخوان در زنان پس از یائسگی می باشد.

ادامه دارد