عوامل، تاثیرات و راه‌های حل خصومت‌ها میان افراد در خوست

مقام‌های محلی و بزرگان قومی در خوست می‌گویند که خصومت‌ها میان اشخاص در ولایت خوست نسبت به دیگر ولایت‌ها بیشتر است و در کنار جنگ‌های چند دهه گذشته، خصومت‌ها نیز از مردم قربانی گرفته است. آنان می‌افزایند که برای جلوگیری از این خصومت‌ها و حل منازعات افراد، آنها گام‌های اساسی را برداشته‌اند.

براساس معلومات مسئولان در ولایت خوست، موارد خصومت‌ها میان افراد در این ولایت بیشتر از دیگر ولایت‌ها می‌باشد؛ آنچه خانواده‌های زیادی را برگلیم غم نشانده است.

رسم‌ورواج‌های ناپسند، فروش و توزیع نامنظم زمین‌ها، حمل اسلحه به‌گونه غیر قانونی در مناطق روستایی و دیگر موضوعات، از دلایل این خصومت‌ها خوانده می‌شود.

حاجی لعل، باشنده ولسوالی تنی که قربانی یک منازعه مربوط به ملکیت زمین است می‌گوید، پنجاه سال پیش که جوان بوده، دشمن‌دار شده و تمام عمر خود را همچون یک زندانی در خانه سپری کرده است.

وی می‌افزایدکه درجریان این خصومت دو عضو خانواده‌ خود را از دست داده و تمام عمرش را در ترس و غم سپری کرده است.

“احتمالا 50 سال شده است، در زمان پادشاهی داود خان بود و انقلاب نشده بود که این مشکل به وجود آمد. پس از آن اوقات بسیار بدی داشتیم و نمی‌توانستیم از خانه بیرون شویم. هر تحولی که آمد حتی اگر راکت و بمب پرتاب می‌شد، ما در خانه می‌ماندیم.”

کمال خان، برادر کوچک حاجی لعل هشت ساله بوده که خصومت را از پدر و پدرکلانش به میراث گرفته است.

او می‌گوید که تنها یک بار به شهر خوست رفته و دیگر تمام عمر خود را درخانه سپری کرده است.

کمال‌خان می‌افزاید که به‌دلیل این خصومت، 35 عضو خانواده‌اش از آموزش محروم مانده‌اند.

“من هشت ساله بودم که این خصومت دامنگیر ما شد. در خصومت هیچ لذتی نیست و نه هم شکم کسی سیر می‌شود، بلکه تنها ترس می‌باشد. به‌خاطر خصومت هیچ کسی از خانواده ما درس نخوانده است. نمی‌توانستیم که از خانه بیرون شویم و به مکتب برویم. همه ما می‌ترسیدیم.”

عوامل افزایش خصومت‌ها

برخی از باشندگان خوست می‌گویند با وجودی‌که سطح سواد مردم در این ولایت نسبت به مناطق همسایه آن بهتراست و باشندگان این ولایت به تربیه و تعلیم کودکان شان بیشتر توجه می‌کنند، اما هنوز موارد خصومت‌های شخصی در این ولایت بیشتر است.

در همین حال بزرگان قومی، رسم‌ورواج‌های ناپسند، تثبیت نادرست زمین‌ها و مشکلات خانوادگی و قومی را از دلایل آغاز خصومت‌ها می‌خوانند.

سید کریم، یکی از بزرگان قومی می‌گوید که زمین‌ها درخوست به‌گونۀ درست تثبیت نشده و این موضوع باعث خصومت میان مردم می‌شود.

“ما تلاش می‌کنیم که خصومت‌ها را به پایان برسانیم. مردم گرد سفره برادری جمع شوند تا راه حل برای این خصومت‌ها پیدا شود. باید به نسل جدید بفهمانیم که در خصومت خیری نیست. هر زمانی که در جمع آنان صحبت می‌کنیم، برای شان می‌گوییم، وقتی در هر جنگی نیاز به صلح است، چرا از اول فکر نمی‌کنید؟”

راه حل چیست؟

برخی از بزرگان قومی درخوست می‌گویند که در گذشته خصومت‌های مردم توسط بزرگان قومی حل می‌شد، اما پس از انقلاب ثور ساختارهای قومی از بین رفت و خصومت‌های شخصی افزایش

یافت.

محمدعلی زدران، یکی از بزرگان قومی در حل خصومت‌ها و اختلاف‌های افراد نقش جرگه‌های قومی را مهم خوانده و می‌گوید که بزرگان باید مشکلات جامعه را به موقع آن درک و حل کنند.

“ساختارهای قومی روز به روز کمرنگ می‌شود، اما خوش‌بختانه هنوز ساختارهای قومی در برخی مناطق تا حدودی حفظ شده است و بیشتر مسایل از طریق بزرگان قومی حل می‌شود.”

از سوی دیگر در این اواخر علاوه‌بر بزرگان قومی، مقام‌های دولتی نیز برای حل خصومت‌های شخصی تلاش می‌کنند.

مستغفر گربز، سخنگوی قومندانی امنیه خوست می‌گوید این قومندانی کمیسیون حل منازعات را ایجاد و از طریق آن، تاکنون هشت مورد از خصومت‌های افراد را حل کرده است.

“کمیسیون در این بخش بسیار زیاد کار کرده است، حدود هشت مورد از خصومت‌های شخصی را حل کرده‌ که ده‌ها تن در جریان این خصومت‌ها کشته شده بودند و سال‌ها هم دوام داشت.”

گفتنی‌ است که بیشتر خصومت‌ها میان قریه‌ها و خانواده‌ها در ولایت‌های خوست، پکتیکا و پکتیا، به‌دلیل کشمکش برسر جنگل‌ها، کوه‌ها، دشت‌ها، زمین و برخی موضوعات اجتماعی و فرهنگی آغاز می‌شود.

پس از کشته و زخمی شدن افراد در جریان این خصومت‌ها، بزرگان قومی تلاش می‌کنند که آنها را حل و فصل نموده و یا هم میان طرف‌ها آتش‌بس چندین ساله برقرار کنند.

اما در برخی موارد، این تلاش‌ها بی‌نتیجه می‌مانند و خصومت‌ها برای سال‌ها و دهه‌ها ادامه پیدا می‌کند که عواقت ناگواری برای خانواده‌ها دارد.

مردم امیدواراند که با تلاش‌های مقام‌ها در حل اختلاف‌ها و خصومت‌های اشخاص در کنار بزرگان قومی، از موارد این خصومت‌ها کاسته شده و از عواقب ناگوار آن جلوگیری صورت گیرد.