عوامل کارگر شدن کودکان خیابانی

ترتیب کننده: استاد عبیدالله (ذکی)

چکیده

خانه گریزی یا فرار کودکان ونوجوانان از خانواده به عنوان یک پدیده اجتماعی و جهانی پژوهش‌ها ومطالعات متعددی را به خود اختصاص داده است . عوامل موثر دراین پدیده از چنان تنوع وگستردگی برخوردار است که ارایه هرگونه برنامه جامع برای پیشگیری این پدیده را بدون مطالعات میان رشته ای عملاٌ غیر ممکن ساخته اند. از مهم‎ترین عوامل پیدایش این پدیده شوم، فقر فرهنگی، اقتصادی، عدم آگاهی افراد، اعتیاد وطلاق والدین می باشند.

مقدمه

کار کودکان مشکل جهانی است وپیشینه مطالعاتی وسیعی دارد. کار کودکان در خیابان در پایتخت ها وبسیاری از شهرهای بزرگ جهان به ویژه کشورهای درحال توسعه مشکل جدی است اما برآورد دقیق از تعداد کودکان خیابانی دشوار است،  تفاوت در چکونگی تعریف وطبقه بندی از کودکان در خیابان و تفاوت در چگونگی تعریف وطبقه بندی از کودکان که درخیابان به سر میبرند وتمایل به بزرگنمائی دارند دشوار است .

پژوهش ها نشان می دهند که کودکان خیابانی به دلیل شرایط  کار و زندگی در خیابان در معرض پیامدهای نامطلوب سلامت جسمی، روانی، جنسی وخطرهای اجتماعی قراردارند.عوامل زیادی دربه وجود آوردن کودکان خیابانی نقش دارد که با شناخت دقیق و مطالعه آن می توان از افزایش پدیده کودکان خیابانی پیشگیری نمود که در این مقاله به مطالعه آن می پردازیم.

عوامل به جود آورنده کودکان خیابانی

1-عوامل اجتماعی – اقتصادی

این عامل که ریشه آن دراجتماع وجامعه است اغلب برای قشر کم در آمد محدودیت های گوناگونی به بار می آورند که  مجبور به ترک خانه می‌شود. برخی ازعوامل عبارت اند از:

– توزیع نا عادلانه منابع، ثروت و فرصتها در جامعه .

– تورم و گرانی ؛

– افزایش جمعیت؛

– سیستم آموزشی سخت گیر؛

– جنگ‌های داخلی؛

– بی توجهی افراد به بچه‌های خیابانی؛

– فقدان برنامه های مناسب وکارآمد رفاهی .

– بیکاری : درصورتیکه قشر کم در آمد وبیکار جامعه از قشرمرفه بیشتر باشد این یک مشکل اجتماعی به حساب خواهد آمد وخانواده های کم درآمد برای تامین معاش خود مجبورند که کودکان خودرا نیز به خیابانها برای کسب درآمد بفرستد. که این یک مشکل اجتماعی مجموعه به هم پیوسته‌ای میباشد.

عوامل خانوادگی

از مهمترین عوامل که باعث ترک خانه توسط کودک می شود، میتوان به فشار اقتصادی وروابط ناکارآمدی در خانواده اشاره کرد. عوامل دیگری که دراین دسته قرار میگرد عبارت اند از:

– خلاص شدن از کشکمش وتعارضات خانوادگی نظیر طرد وعدم پذیرش خانوادگی؛

– جمعیت زیاد؛

– اعتیاد والدین؛

– کم سوادی یا بیسوادی ونداشتن مهارت های مورد نیاز در والدین؛

– عدم مسولیت پذیری یک یا هردوی والدین؛

– فوت یک یا هردوی والدین؛

– طلاق والدین وازدواج مجدد آنان؛

– اجبار کودک به کسب درآمد؛

– طلاق عاطفی (مرگ خاموش) درخانواده : منظور این است که والدین صرفاً همخانه هستند وبه احساسات ونیازهای هم بی‎توجه هستند که درنتیجه فرزندان آنان قربانی می شوند؛

– کودک آزاری : که نوع مختلفی را شامل میشود آزار جسمی، جنسی، روانی، و غفلت وبی توجهی به کودک ؛

– مشکلات فردی : این مشکلات به خصوصیات کودک مربوط می شود که شامل :

– مشکلات روانی و هیجانی: هویت یابی، بی تجربگی وشخصیت نا پخته (شخصیت ضد اجتماعی ) اختلاف خلقی، استرس، فشارهای روانی وغیره که بیشتر باعث فرار کودک از خانه وخیابانی شدن او می شود.

– مشکلات جسمی : معلولیت‎های جسمی وسایر بیماری‎ها.

عوامل فرهنگی

دربسیاری از فرهنگ‎ها از کودکان انتظار میروند که درانجام وظایف روزمره زندگی مشارکت داشته باشد گاهی این انتظار از توان کودک خارج است ودر نتیجه منجر به ایجاد درماندگی در کودک وترک خانه میشود.

نتیجه گیری

پدیده کودکان خیابانی از معضلات مهم و پچیده جامعه و مسأله جهانی بوده که اکثریت کشورهای جهان سوم با این مسأله مواجه است. این پدیده کودکان را در معرض پیامدهای نا مطلوب جسمی، جنسی، خطرهای اجتماعی، مشکلات هویت‎یابی، استرس و فشارهای روانی قرار میدهد.

عوامل مختلف مانند عوامل اجتماعی، اقتصادی، خانواده گی، فرهنگی و غیره در به وجود آوردن پدیده کودکان خیابانی می تواند نقش داشته باشد که این عوامل کودکان را مجبور به ترک خانه می کند و کودکان تلاش می کنند با کار روی خیابان‎ها با این معضلات مقابله نمایند. بناً باید توجه زیادی روی این عوامل داشت تا بتوان  از افزایش روز افزون این پدیده در جوامع مختلف پیشگیری نمود.