شاخه‌بُری  و اهمیت آن در حاصل‌دهی

شاخ‌بری در نهال به مقاصد ذیل اجراء می‌شود.

بخاطر چوکات بندی بهتر وخوب‌تر درخت جوان.

برای بلند بردن کیفیت میوه.

– بلند بردن حاصلات درخت

– جوان نگهداشتن درخت برای سالهای زیاد.

–  کنترول امراض وحشرات

–  برقرار نمودن موازنه وتعدل  بین تعداد شاخها، برگ، ریشه وتنظیم نمودن مواد غذایی در قسمتهای مختلف درخت

– کنترول سال بر شدن

–  جلوگیری از شکستن شاخه ها در اثر ازدیاد میوه.

شرایط ذیل در شاخه بری مراعات گردد:

1- وقت وزمان شاخه بری : بهترین وقت شاخه بری برای هرنوع درخت دوره استراحت درخت است. یعنی وقتی که تمام برگ درخت بریزد وفعا لیتهای فیزیولوژیکی درخت توقف بیابد. در مناطق مختلف شاید این زمان مختلف باشد ولی در اکثریت مناطق مرکزی افغانستان درماه  میزان بعد از جمع آوری حاصل وبرگریزی این عملیه را اجراء میکند، ولی در یکتعداد مناطق گرم میتوان این عملیه را در ماه سنبله بعد از جمع آوری حاصل که هنوز برگ هم امکان دارد در در خت موجود باشد میتوان شاخه بری نمود زیرا در این وقت شاخه های خشک در خت به خوبی شناخته میشود.

2- در صورت دسترسی به شاخه بری در اوقات ذکر شده میتوانید در مناطق گرم در شروع زمستان ودر مناطق سرد در آخر زمستان شاخه بری نمایید ولی باید متوجه بود که قبل از زنده شدن درخت ویا پندک کردن در خت این عملیه باید صورت بگیرد.

3- تمام وسایل ضروری شاخه بری قبلاً آماده واساس باشد.(قیچی، اره، وسه پایه برای درختان کلان)

4-  درصورت که تجربه شاخه بری نداشته باشید ابتداء همراه به یک شخص باتجربه یکجا کار وشاخه بری نمایید.

5- تمام سامان آلات شاخه بری باید پاک نگهداری شود، زیراامکانات انتقال امراض ازیک باغ به باغ دیگر توسط آن وجوددارد.

6- سطح برش شده هموار ومایل  وهمسطح پوست صورت بگیردتا قسمت قطع شده زود ترمیم گردد.

7- قسمت قطع شده باید توسط موم ویا رنگ روغنی پوشیده شود تا از بروز آفات وامراض حیوانی جلوگیری شود

نوع واندازه شاخه بری مربوط است به:

–  عمر درخت

–  اسکلیت وچوکات بندی درخت

–  خواص نموئی درخت

–  خاصیت سال بر شدن درخت

شاخه بری به دو قسم است:

– شاخه بری شاخ مرکزی

شاخه بری میان خالی

شاخه بری شاخ مرکزی اکثراً در میوه جات گوشت دار استعمال میشود مانند سیب، ناک، بهی وغیره

نهال جوان به آنداره 80 سانتی متر بلند از سطح زمین قیچی وقطع میگردد

در سال دوم سه یا چهار شاخ اساسی در درخت باقی مانده ودیگر تمامی شاخ ها قیچی میگردد، که شاخهای مذکور خصوصیات ذیل را باید داشته باشد:

الف- هر شاخ زاویه 45 در جه را نظر به تنه درخت بسازد.

ب- در قسمت های مختلف محیط درخت قرار گرقته باشد(شمال،جنوب،شرق، وغرب)

ج- نظر به امتداد تنه درخت 7-15 سانتی از هم مصافه داشته باشد.

شاخه های اساسی باید کوتاه گردد به اندازه ی باید کوتاه گردد که تنه درخت توسط شاخه های آن پوشیده شود وهیچ قسمت آن لچ نماند

شاخچه های اطرافی شاخه های اصلی در صورتی قطع گردد که اگر بسیار غلو باشد وبالای یکدیگر سایه افگنده باشد در این صورت به اندازه های لازم قطع گردد.

در سال سوم شاخهای مذکور نمو خوب کرده و هر شاخ 2-3 شاخ قوی در آن نمو میکند که یک تعداد شاخچه های ضعیف هم در اطراف ان نمو میکند. برای هر شاخ اینبار شاخه های اطرافی منظم را انتخاب مکنیم.شاخچه   هارا برای دفعه دوم نیز کوتاه میکنیم تا برای میوه گرفتن شاخچه های اطرافی در آن نمو کند.

در صورت داشتن جای کافی در درخت میتوان شاخچه ای ضعیف رابرای میوه گرفتن نگهداشت ولی اگر سایه زیاد میکرد ومزاحمت به شاخچه های دیگر میکرد آنرا قطع نمایید   .

به همین ترتیب همه ساله میتوان به منزل دادن درخت ادامه داد ولی متوجه باید بود که فاصله بین دو منزل کمتر از 70 سانتی نباشد. و اضافه از سه منزل برای درخت ضرور نیست.

درخت باید شکلی را به خود اختیار نماید که به تمام نقاط آن آفتاب کافی برسد.

هر سال شاخهای مرضی خشک، باید قطع گردد و همه ساله شاخه بری صورت بگیرد.

کدام شاخها در مجموع درختان باید قطع گردد:

1- شاخهایی که دارای زاویه خورد باشد یعنی کمتر از 40 درجه.

2- شاخهایی که زاویه بسیار کلان داشته باشد واحتمال شکستن آن در زمستان  یا در وقت میوه گرفتن باشد.

3- شاخهایی که بالای یک دیگر قرار گرفته باشد.

4- شاخهایی که باهم موازی بوده ودر اینده باعث مزاحمت یک دیگر میگردد.

5- شاخهای مرضی.

6- شاخهای که عمودی یابه طرف پائین نمو داشته باشد.

7- شاخهای شکسته .

8- شاخهای خشک و غلو که مانع داخل شدن شعاع آفتاب به مرکز درخت می‌گردد.