نگاهی به نقش قلم در ماندگاری سخن

عبدالحلیم باخرد

نقش قلم در ماندگاری سخن را نمی توان به هیچ وجه نادیده گرفت، زیرا تنها وسیله ای می تواند صدها و حتا هزاران قرن را در لایه ی صفحات متعددی جا دهد تا ما بتوانیم با گذشت زمان از حوادث، وقایع و رویداد هایی که در گذشته های بسیار دور اتفاق افتاده است، باخبر شویم، قلم است که تاریخ، تمدن ،  هویت ها و فرهنگ های گونه گون در گذشته شکل گرفته اند را برای ما باز گو می کند و ما می توانیم داستان ها،روایات و شرح زندگی انسان های قبل از خود را بخوانیم و بدانیم.پس نمی توانیم نقش قلم را در بیداری و آگاهی بشر نادیده بگیریم. زیرا قلم است که باعث می گردد تا ما نظریات، دیدگاه ها و اندیشه های خود را برای نسل های بعد از خود به یاد گار بسپاریم. بنابر این نیاز است ما چیزی را بنویسیم و سخنی را با نوشتن به دیگران بازگو نماییم که بتواند در زندگی آنها تحول مثبتی را بوجود آورد و راه گشاه  و حلال مشکلات آنها باشد. نوشتن حرف ها و سخنان منحرف کننده می تواند تأثیرات منفی را روی اذهان عامه بجا گذارد.در این صورت است که ،حق حرمت قلم در نظر گرفته نخواهد شد. به عبارت دیگر،  می توان گفت،به جایگاه و ارزش معنوی  قلم بی احترامی خواهد شد. پس ما باید چیزی را بنویسیم که آن بتواند تغییر و تحول مثبتی را در زندگی دیگران بوجود آورد ، مشکلی از مشکلات آنها را حل کند و چارچوبی را برای دست یابی بشر به یک زندگی عاری از خشونت و جنگ تعیین کند که همه بتوانند در چوکات  آن بدون تعرض به حقوق یکدیگر به زندگی صلح آمیز در کنار هم ادامه دهند. انتقال دانش ذریعه‌ی قلم به دیگران و حتا نسل های بعد می تواند یک کار بسیار مهم ،ارزشمند و خدمت والایی به بشر باشد‌ در صورتی که، ما اندیشه ، دانش ، دیدگاه خود را روی مسائل گونه گون ننویسیم، دیده خواهد شد با گذر زمان اندیشه، دانش و دیدگاه ما در میان دیگران باقی نخواهد ماند، بل با  به پایان رسیدن عمر ،همه چیز تمام خواهد شد و ما نخواهیم توانست دانش، اندوخته ها، و اندیشه ی خود را به دیگران انتقال دهیم، پس خوب خواهد شد تا فرصت است، کوشش نماییم نظریات،  اندوخته ها و تجارب خود را ذریعه ی قلم به دیگران انتقال دهیم تا نسل بعد از ما راه درستی را در پیش گیرند و یک زندگی بهتر را برای خود سرو سامان دهند. زیرا دیده می شود،  بسیاری ها با وجود این که قرن ها پیش از ما می زیستند ،  آنها با نوشتن، آثار گران بهایی را به ما به میراث گذاشتند با خواندن آثار آنها می توانیم بسیاری از مسائل مهم زندگی خود را بدانیم و برای بسیاری از بیماری ها راه معالجه و درمان را پیدا کنیم. آثار بجامانده از نویسندگان و دانشمندان در رشته های گونه گون مانند ، اقتصاد، طبابت، ادبیات،نجوم… کار های ارزشمندی است، آنها توانستند راه بهتر زندگی کردن را برای ما نشان دهند و تسهیلات و پیشرفت های در عرصه‌های گونه گون امروز بوجود آمده است، همه‌ی اینها مرهون زحمات دانشمندان گذشته است.اما امروز با وجود پیشرفت ها و تسهیلات در بخش های گونه گون بازهم می بینیم هنوز هم مشکلات زیادی وجود دارد، بسیاری از این مشکلات در نتیجه ی استفاده بی رویه ی انسان از منابع طبیعی است، این باعث گردیده است که ما شاهد کاهش این منابع در بسیاری از کشورها باشیم، همین گونه، گسترش فعالیت های کارخانجات تولیدی و صنعتی در کشور های بزرگ صنعتی باعث تولید گازهای گلخانه ای گردیده است و این باعث شیوع امراض مختلف تنفسی در بسیاری از مناطق جهان شده است.افزایش میزان درجه حرارت زمین نشانه هایی از تأثیرات دخالت انسان در طبیعت است،می تواند خطرات زیادی روی زندگی بشر و سایر موجودات حیه داشته باشد.افزایش فعالیت های هستوی ،استفاده از انواع فناوری ،بخصوص هوش مصنوعی می تواند تهدیدی جدی برای بشر تلقی گردد.به عبارت دیگر، گفته می توانیم، همان گونه که فن آوری توانسته است، تسهیلات لازم را در زندگی بشر بوجود آورد، به همان اندازه توانسته است زیان هایی را به همراه داشته باشد، عواقب استفاده از هوش مصنوعی نیز می تواند بر این تهدیدات بی افزاید.  افزون بر این ها، نقش قلم در زندگی روزانه ما نیز از اهمیت زیادی برخوردار است، زیرا ما تنها با نوشتن است که می توانیم برنامه ها و طرح های خود را عملی سازیم و امور زندگی خویش را تنظیم کنیم ، بدون نوشتن و ترتیب آن بر اساس یک جدول زمانی و فهرست بندی آن ناممکن است که ما بتوانیم از عهده‌ی مسئولیت های زندگی خویش به خوبی بدر آییم.پس ما نمی توانیم نقش قلم را در بهبود وضعیت زندگی بشر در گذشته و حال نادیده گیریم.زیرا قلم بهترین وسیله  برای فهمیدن و فهماندن است. دانشمندان که آثار گران سنگی را نوشتند و آن را به ما یادگار گذاشتند، در جهان اسلام خیلی زیاد اند که ما می توانیم در این جا چند تن از آنها را در علوم مختلف تبحر داشتن نام ببریم، یکی از آنها ابوعلی سینا است که وی آثار گرانی  را در رشته ی طب به تحریر در آوردند نام آن  «القانون فی الشفا» است، تا قرون متوسط اثر این عالم و دانشمند اسلامی در بسیاری از پوهنتون های کشورهای جهان تدریس می گردید و یکی از منابع مهم و معتبر بحساب می آمد از آن در معالجه و درمان بیماران استفاده می گردید. همین گونه، ابوریحان البیرونی نیز در علوم نجوم از تبحر بالایی برخوردار بود و امروز بسیاری از پیشرفت ها در عرصه ی نجوم براساس نوشته ها و تحقیقات وی  بدست آمده است که نمی توان آن را نادیده گرفت.  همه‌ی، این ها ، نقش قلم در ماندگاری سخن است که در این جا شمه ای از آن را یاد آورشدم.