کتک زدن زن از منظر اسلام

نویسنده: پوهنیار اقبال “راقی”

مقام وشخصيت حقيقي زن در دين مقدس اسلام تثبيت شده، زيرا زن دراسلام وسيله نه بلكه هدف می‌باشد، جنت زير پاي مادران است. مادرست كه با يك دست گهواره و با دست ديگرجهان را به حركت می‌آورد. وهمسراست كه نصف ايمان شوهرش را تكميل می‌كند، اما متأسفانه یکی از سنت‌های جاهلیت که امروزه هم در میان برخی خانواده‌ها رایج است و استند مردانی که بی شرمانه به روی زنان دست بلند کرده و آنها را با کتک میزنند؛ عملی‌که هر عقل سلیمی به شدت آن را رد کرده و در برابر آن موضع می‌گیرد. جای تأسف اینجا است که افراد مغرض یا نادان، همین کتک زدن زنان را به اسلام نسبت می‌دهند و آنرا روشی برای ادب کردن زن توسط مرد می‌دانند. در حالی‌که اسلام و آموزه‌های اسلامی نه تنها اسلام چنین مجوزی به مردان نداده، بلکه زن را مخلوق لطیف خداوند می‌داند که باید با او با ملایمت و نرمی برخورد کرد. البته دلخوری در کانون خانواده چیزی است که نمی‌شود آنرا نفی کرد، در هرخانواده‌ و بین هر زن و شوهری بعضی دلخوری‌ها و اتفاقاتی می‌افتد که کار به بحث کشیده می‌شود و هر کسی عقیده خودش را ابراز می‌کند. اما ماجرا از زمانی مورد پیدا می‌کند که همین دلخوری‌ها و رنجش‌ها به دست بلند کردن کشیده می‌شود و معمولاً مرد به دلیل قدرت بیشتر بدنی، زن را به باد کتک می‌گیرد. این کتک هم ممکن است از یک سیلی ساده و آرام شروع شود و به ضربه‌های محکم بدنی برسد. بعد از آن هم نخست از همه دامن زن و شوهر را می‌گیرد و ممکن است به جدایی عاطفی یا طلاق هم منجر شود. پس بهتر است به جای دامن زدن به ماجرای اختلاف‌نظرها و سرکشی‌ها، راه‌حل قرآن و سنت پیامبر(ص) را اجرا کرد تا هم فضای خانواده گرم و صمیمی باقی بماند و هم خطاء تکرار نشود.

کتک زدن زن از منظر قرآن و احادیث رسول الله(ص)

اسلام منحیث کامل ترین دین؛ مثل: همیشه راه نجات را به روی زن‌هایی که مورد آزار همسر خود قرار می‌گیرند ومردهایی‌که گرفتار نادانی می‌شوند، نشان داده است تا که فضای‌خانواده‌ها با جنگ و جدال بین زن و شوهر نا آرام نشوند. چنانچه الله متعال پیرامون نحوۀ رفتار و برخورد مردان، با زنان در آیه34 سورۀ نسأ چنین می‌فرماید:

ترجمه: «مردان، سرپرست و نگهبان زنان هستند، بدان سبب که الله برخی از ایشان‌را بر برخی دیگر برتری داده است و از آن روی که مردان از اموال خویش برای (زنان) انفاق و هزینه می‌کنند. بنابراین زنان صالح و شایسته فرمانبردارند و به پاس حقوقی‌که الله برای‌شان حفظ کرده است، در غیاب شوهران‌شان خویشتن و اموال آنان را پاس می‌دارند. و امّا آن دسته از زنان را که از سرکشى و مخالفت‌شان بیم دارید، پند و اندرز دهید و اگر مؤثر واقع نشد، در بستر از آنها دورى نمایید و اگر هیچ راهى جز شدت عمل براى وادار کردن آنها به انجام وظایف‌شان نبود، آنهارا بزنید(تنبیه کنید) و اگر از شما پیروى کردند، راهى براى تعدّى بر آنها نجوئید. بدانید خداوند، بلند مرتبه و بزرگ است». (آیه 34 نسأ).

مراد از زدن چنان‌ زدنی‌ است که‌ به ‌قصد تأدیب‌ و اصلاح شان ‌باشد، نه‌ زدنی‌ سخت‌ و گزنده‌ و آزاردهنده‌. چنانچه سنت‌رسول‌اکرم‌ صلی الله علیه و سلم این‌ زدن‌ را مقید به‌ آن‌ نموده‌ است‌ که‌ با نرمی‌ و ملایمت‌ باشد، به‌ طوری‌ که‌ به‌ نقص‌ عضوی‌ در وی‌ نینجامد و اثری‌ از خود بر جای‌ نگذارد؛ مانند: زدن زن با چوب مسواک بطور آهسته، که فقط نشان دهنده تنبیه باشد. ولی اگر زن و شوهر با هم به هیچ وجه نشود صلح کنند و به هم سازگاری نداشته باشند خداوند متعال راه طلاق را بیان فرموده آنهم پس از اینکه سعی کنند با هم صلح کنند، و اگر چارۀ نشد، سپس طلاق راه حل نهایی است و آنهم با نیکی و آرامی، چنانچه خداوند(ج) می‌فرماید: ترجمه:  «یا آنان‌ را به‌ نیکی‌ نگاه ‌دارید، یا به‌ نیکی‌ رهای‌شان‌ کنید». ﴿البقرة : 231﴾.

همین قسم الله متعال در آیه (96) سوره مؤمنون می‌فرماید: ترجمه: «بدی را به بهترین راه و روش دفع کن و پاسخ بدی را به نیکی بده.» بنابراین مشخص است که این توصیه به خصوص درباره مشکلات میان زن و شوهر مهم‌تر است. پس وقتی مردی از همسرش خطاء دید، باید به جای دست بلند کردن به روی او، با مهربانی و خوش‌رفتاری با او برخورد کند؛ زیرا الله متعال در آیه (19) سوره مبارکه نساء شیوه برخورد صحیح با زن‌ها را به مردان آموزش می‌دهد و می‌فرماید: «و با زنان به طور شایسته رفتار کنید» و به این ترتیب، تأکید می‌فرماید که مرد در برابر همسرش نه‌تنها تنبیه بدنی را به کار نگیرد، بلکه با او با مهربانی و مدارا رفتار کند.

همچنان از پیامبراسلام(ص) در مورد نحوه و چگونگی برخورد و رفتار مرد با همسرش و پرهیز از کتک زدن احادیث متعددی نقل شده است که در زیر به بیان بعضی از آنها می‌پردازیم:

1. 1. ترجمه: از ابوهریره(رض) روایت شده است که پیامبر(ص) فرمودند: «به وصیت من در مورد خوش رفتاری با زنان توجه و آن را رعایت کنید، زیرا زن از نده‌ی کج آفریده شده است و کج‌ترین محل دنده، بلندترین نقطۀ آن است، اگر بخواهی آنرا راست کنی، می‌شکند و اگر آنرا به‌خود واگذاری و ترک کنی، همچنان کج می‌ماند؛ پس توصیه‌ی من(پیش کردن خوشخویی و صبر) در مورد زنان را قبول و رعایت کنید». (متفق علیه).
2. 2. ترجمه:از عبدالله بن زمعه(رض) روایت شده است که از پیامبر(ص) شنیده است، که می‌گفت: «یکی از شما بلند می﴿البقرة : 231﴾.شود و زنش را مانند بنده‌ی زرخرید کتک میزند(حال آن‌که) شاید در آخر همان روز، با او همخوابگی کند». [متفق علیه].

ترجمه: از معاویه بن حیده(رض) روایت شده است که گفت: به پیامبر(ص) عرض کردم: ای رسول خدا! حق زن یکی از ما بر شوهرش چیست؟ فرمودند: این است که اگر غذایی خوردی، اورا نیز سهیم کنی و اگر خود لباسی پوشیدی، برای او هم لباس تهیه کنی و به سر و صورت او نزنی و اورا زشت نشماری و به او حرف زشت مزنی و دشنام ندهی و جز درخانه، از او دوری نگیری. [رواه ابو داود].

3. 3. از ایاس بن عبدالله بن ابی‌ذباب(رض) روایت شده است که پیامبر(ص) فرمودند: کنیزان خدا یعنی زنان خودرا نزنید، سپس حضرت عمر(رض) نزد پیامبر(ص) آمد و گفت: زنان برشوهران خود جرأت یافته‌اند و پیامبر(ص) برای تنبیه آنان، زدن‌شان را اجازه داد؛ پس از آنان، زنان زیادی در نزد خانواده‌ی پیامبر(ص) گرد می‌آمدند که از دست شوهران خود می‌نالیدند، پیامبر(ص) به مردم فرمودند: زنان زیادی، اهل‌بیت محمد را احاطه کرده‌اند و از همسران خود می‌نالند؛ چنین شوهرانی از نیکان شما نیستند. [رواه ابو داود].
4. از ابوهریره(رض) روایت شده است که پیامبر(ص) فرمودند: کامل‌ترین مؤمنان از جهت ایمان، خوش اخلاق‌ترین آنان و بهترین شما، بهترین شما در رفتار و برخورد با همسران‌تان است. [رواه ترمذی].