هنگ و موارد استفاده‌ی آن

شاپور دولت یار

هنگ از جمله نباتات طبی با ارزش بوده که از شیره آن  در صنایع دارو سازی استفاده صورت می گرفته، و هم چنان در آشپز خانه های روم قدیم به منظور خوشمزه  ساختن غذا استفاده صورت می گرفت هنگ نباتات عایداتی به شمار می رود از همین رو  هنگ کشور عزیز ما به ممالک دیگر مخصوصآ کشور پاکستان و هند صادر می گردد.در سال‌های اخیر به نسبت تراکم نفوس بیش از حد، بیکاری و فقر مردم به شیره کشی آن رو آورده اند که این کار سبب از بین رفتن بته اقتصادی هنگ می گردد.

هنگ یک گیاهی علفی ( Ferula asafoetida) از خانواده چتریان (umbelliferae) است. این گیاه چند ساله است که از ریشه های ضخیم و ریزوم آن صمغی استخراج می شود. این گیاه بیشتر مواد مغذی خود را در ریشه های گوشتی عمیق خود ذخیره می کند.

این گیاه بومی ایران و افغانستان است و این دو کشور اصلی ترین تامین کنندگان جهانی گیاه هنگ هستند. در شرایط بیابانی خشک و سرد رشد می کند. در حالی که این گیاه در هند بسیار محبوب است. برخی از کشورهای اروپایی نیز از آن برای خواص دارویی که دارد استفاده می کنند.

این گیاه می تواند حداکثر دمای بین 35 تا 40 درجه را تحمل کند، در حالی که در زمستان نیز می تواند در دمای منفی 4 درجه زنده بماند. در شرایط آب و هوایی نامساعد این گیاه می تواند به خواب برود. مناطق دارای خاک شنی، رطوبت بسیار کم و بارندگی سالیانه بیش از 200 میلی متر برای کشت مساعد تلقی می شود.

مشخصات گیاه:

آنغوزه گیاهی است علفی، چند ساله، با برگ هاي مرکب و ریشه نسبتاً ضـخیم و گوشتی که ارتفاع ساقه آن به بیش از یک متر می رسد. گل هـاي ایـن گیـاه بـه رنگ زرد و به شکل چتر روي ساقه دیده می شوند.

این گیاه در سال آخر عمر خود، تولید ساقه و گل نمـوده و پـس از رسیدن بذر، سیکل حیات آن تمام می شود. که بسته به شرایط اقلیمی دارد 10 تا 12 سال زمان می برد تا به بذر بنشیند.

از ریشه و گردن (انتهای ساقه) این گیاه به روش تیغ زنی، در اواخر بهار، شیره‌هاي با بوي نافذ خـارج می گردد. که درمجاورت هوا به تدریج سفت شده و به آن شیره آنغوزه گفته می شود.

خواص دارویی گیاه هنگ در طب سنتی(آنغوزه):

طبع آنغوزه گرم و خشک است. آنغوزه از گیاهان دارویی است که فواید درمانی بسیاری دارد و از این داروی گیاهی به عنوان خوراکی نیز استفاده می‌شود. خواص آنغوزه بسیار فراوان است و در گیاه درمانی مدرن و طب سنتی کارکرد فراوانی دارد. درمان یبوست، حمله‌های هیستری، هضم غذا، خاصیت ضدمیکروبی، خاصیت ضد التهابی، درمان عفونت‌های قارچی معده، درمان کزاز، یرقان، تکیکین درد گوش، تسکین دندان درد و تقویت بینایی از خواص آنغوزه هستند. این گیاه خواص های دارویی دیگر نیز دارد که از جمله آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

تسکین اختلالات گوارشی ، اسپاسم و معده ، آسم و برونشیت است. این گیاه معمولاً برای کمک به خونریزی دردناک یا بیش از حد در دوران قاعدگی و زایمان قبل از بلوغ استفاده می شود. این گیاه به عنوان ضد نفخ نیز استفاذه می شود. ولی اگر توسط زنان باردار مصرف شود بسیار خطرناک نیز است.

امروزه داروهاي مـؤثری از مـواد موجـود در صـمغ (شیره) آنغـوزه در داروسازي استفاده می شود. و داروهای از جملـه: داروهاي ضد نفخ، ضد انگل، درمـان سـرماخوردگی، درمـان آسـم و برونشـیت، داروهاي ضد حاملگی، ضد صرع، هضم کننده غـذا و درمـان کننـده آنفـولانزاي مرغی تولید می شود.

خواص آنغوزه برای تسکین سردرد

از دیگر خواص آنغوزه می‌توان به خاصیت ضد التهابی آن اشاره کرد. آنغوزه با خاصیت ضد التهابی خود می‌تواند موجب کاهش التهاب رگ‌های خونی در سر شود و از این راه سردرد را تسکین دهد. برای بهره‌مندی از این خواص آتغوزه می‌توانید آنغوزه را همراه با آب حرارت دهید و در روز چند بار از این محلول بنوشید.

طریقه مصرف آنغوزه

از گیاه آنغوزه می‌توان به شکل‌های مختلفی استفاده کرد. نحوه مصرف از گیاه آنغوزه به سه طریق خوراکی، تنتور و بخور است. از آنغوزه می‌توان به شکل پودر، ادویه و روغن در تهیه غذاها استفاده کرد. از صمغ)شیره) گیاه آنغوزه را می‌توان با آب یا عسل، فلفل و روغن زیتون مخلوط کرده و استفاده کرد. یکی دیگر از روش‌های مصرف آنغوزه این است که ابتدا قسمت اصلی ساقه آنغوزه را جدا کرده و آن را به خوبی بشویید و سپس همراه با آب در یک قابلمه مر از آب برای مدت یک ساعت بجوشد و پخته شود. پس از گذشت یک ساعت آنغوزه پخته شده را آبکش کنید و همراه با تخم مرغ و ادویه و نمک در روغن تفت بدهید. بعد از اینکه آنغوزه و تخم مرغ را به خوبی تفت دادید برنج را به آن اضافه کنید و بگذارید دم بکشد و سپس نوش جان کنید.