سوء هاضمه  یا Indigestion

داکترصهیب  کریمی

سوء هاضمه عبارت از احساس ناراحتی یا درد در قسمت بالای شکم و قفسه سینه است که اغلب با نفخ، آروغ، حالت تهوع یا احساس سیری بیش از حد پس از غذا همراه است. به عبارت دیگر، اصطلاحی جامع برای گروهی از علایم هضمی است، برخی از غذاها می‌توانند علایم سوء هاضمه را ایجاد کنند، مانند غذاهای سرخ شده، چرب یا تند و شرینی باب.

به طور غیر‌رسمی، سوء هاضمه به عنوان ناراحتی معده شناخته می‌شود. این بحث علایم و علل سوء هاضمه را شرح و درمان های آن را بیان می‌کند.

انواع سوء هاضمه

به طور کلی دو دسته اصلی سوء هاضمه وجود دارد:

اورگانیک

وظیفوی

علایم سوء هاضمه

موارد زیر شامل نشانه‌های بروز سوء هاضمه در افراد می‌باشد:

نفخ

آروغ زدن

ناراحتی یا درد در قسمت بالای شکم

احساس سیری سریع هنگام غذا خوردن

بروز سر و صدای ناخوشایند و غیر طبیعی از معده

احساس سوزش سردل

بی اشتهایی

احساس حالت تهوع

لازم است بدانید با توجه به مطالعاتی که در این زمینه انجام شده است محققین بر این باوراند که، دراز کشیدن در عرض دو ساعت پس از صرف غذا می‌تواند موجی از علایم سوء هاضمه را ایجاد کند. بنابراین بین آخرین وعده غذایی خود در روز و زمان خواب فاصله بیشتری بگذارید.

چه زمانی باید به یک متخصص جهاز هاضمه مراجعه کرد؟

سوء هاضمه می‌تواند نشانه یک بیماری جدی‌تری مانند: زخم معده یا گاهی سرطان باشد. اگر علاوه بر سوء هاضمه علایم زیر را تجربه کردید، در اسرع وقت به داکتر خود مراجعه کنید:

– مدفوع سیاه و قیری رنگ

– استفراغ خونی

– مشکل یا درد هنگام بلع

– سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان معده

– استفراغ مکرر

– سوزش سر دل بیش از دو بار در هفته

-علایم سوء هاضمه که بیش از دو هفته طول می‌کشد.

-درد در فک، گردن، قفسه سینه یا بازو

– درد شدید معده

– تنگی نفس

– تعریق

– کاهش وزن ناگهانی و بی‌دلیل

علل سوء هاضمه

سوء هاضمه یک مشکل رایج است که می‌تواند به دلیل چیزهای زیادی، از جمله خوردن و نوشیدن، ایجاد شود.

شایع‌ترین محرک‌ها عبارت‌اند از:

کوله سیستیت (التهاب کیسه صفرا)

گاستریت مزمن یا حاد (التهاب معده)

زخم معده

– هلیکوباکتر پیلوری (H. pylori)، باکتری ای که می‌تواند لایه مخاطی معده را آلوده کرده و باعث گاستریت و زخم شود.

– سندرم روده تحریک‌پذیر

– برخی از دواهایی که مصرف می‌کنید، مانند: آنتی بیوتیک‌ها، دواهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)

– نوشیدن  الکول

– نوشیدن بیش از حد کافئین

– خوردن غذاهای چرب یا تند

– خیلی سریع غذا خوردن

– سگریت کشیدن

اگر الکول، قهوه یا نوشیدنی‌های حاوی کافئین بیش از حد مصرف می‌کنید، ناخواسته می‌توانید سوءهاضمه را ایجاد کنید.

در موارد کمتر، فتق هیاتال می‌تواند باعث سوء هاضمه شود. این زمانی اتفاق می‌افتد که بخشی از معده از طریق دیافراگم به سمت بالا می‌لغزد و به داخل حفره قفسه سینه می‌رود. علاوه بر سوء هاضمه، فتق هیاتال می‌تواند باعث درد و سوزش سر دل میشود

از جمله مواردی که باعث بروز ابتلا به سوء هاضمه می شود می توان به التهابات معده،سابقه مصرف برخی دواها و استعمال دخانیات اشاره کرد.

شایان ذکر است که: سوء هاضمه خفیف ناشی از غذا یا نوشیدنی اغلب پس از یک یا دو ساعت برطرف می‌شود. سوء هاضمه ناشی از یک وضعیت طبی ممکن است تا زمانی که به طور حرفه‌ای درمان نشود، باقی بماند.

تشخیص بیماری سوء هاضمه

برای تشخیص سوء هاضمه، داکتر متخصص هضمی با تاریخچه سوابق طبی و معاینه فیزیکی شروع و سبک زندگی و دواهایی که مصرف می‌کنید را بررسی می‌کند.

در معاینات بالینی موارد زیر تجویز و انجام می‌شود که همیشه نتایج دقیق‌تری را نسبت به معاینات فیزیکی به همراه داشته است.

آندوسکوپی: این روش از یک اسکوپ نازک و انعطاف‌پذیری که دارای یک کمره کوچک و نور متصل است، برای ارزیابی داخل بدن استفاده می‌کند. بیشتر برای سوء‌هاضمه زمانی که علایم شدید هستند استفاده می‌شود.

آزمایشات تصویربرداری: این ممکن است شامل اشعه ایکس، توموگرافی کامپیوتری یا اولتراسوند باشد.

آزمایش هلیکوباکتر پیلوری: تشخیص باکتری ممکن است شامل آزمایش خون، مدفوع یا تنفس باشد.

درمان سوء هاضمه

تغییر در نحوه زندگی شما ممکن است به تسکین سوزش سر دل و سوء هاضمه کمک کند. دواهای بدون نسخه و نسخه نیز می‌توانند کمک کنند که در ادامه به معرفی آن‌ها می‌پردزایم:

تغییرات سبک زندگی

10 راهکار اصلاح سبک زندگی که می‌تواند تا حد زیادی به تسکین علائم سوء هاضمه کمک کند:

وعده‌های غذایی کوچک‌تر و مکررتر بخورید و از میان وعده‌های آخر شب خودداری کنید. وعده‌های غذایی بزرگ معده شما را منبسط کرده و فشار رو به بالا بر روی اسفنکتر مری افزایش می‌دهد.

مصرف غذاها و نوشیدنی‌هایی را که علائم شما را تحریک و محدود کنید. داشتن یک دفترچه یادداشت می‌تواند به شما کمک کند غذاهایی را که باعث بدتر شدن سوزش سر دل می‌شوند، شناسایی کرده و از آن‌ها اجتناب کنید.

کمربند و سایر لباس‌های دور کمرتان را باز کنید. لباس‌های تنگ معده را فشرده می‌کند و غذا را به سمت اسفنکتر تحتانی مری می‌برد و باعث برگشت غذا به مری می‌شود. این برای باریک کردن لباس زیر و هم‌چنین کمربند صدق می‌کند.

به طور منظم ورزش کنید اما نه بلافاصله بعد از غذا خوردن. حدود سه ساعت صبر کنید تا به غذای خود زمان هضم بدهید.

پس از صرف غذا حدود دو ساعت در حالت ایستاده بمانید. جاذبه به جلوگیری از برگشت آب معده به مری کمک می‌کند. هم‌چنین به جریان غذا و شیره‌های هضمی از معده به روده کمک می‌کند.

هنگام خواب سر خود را چند سانت بالا بیاورید. صاف دراز کشیدن محتویات معده را به اسفنکتر تحتانی مری فشار می‌دهد. هنگامی که سر شما بالاتر از معده شما است، جاذبه به کاهش این فشار کمک می‌کند

سگریت نکشید، این عادت تولید اسید معده را تحریک می‌کند.

مصرف الکول را قطع کند

مقدار نوشیدنی را در یک نوبت محدود کنید و از مخلوط‌کن‌هایی که می‌دانید ممکن است علایم ایجاد کنند، اجتناب کنید.

آرام باشید. تمرینات متعدد اعصاب را برای کاهش استرس بیاموزید، که می‌تواند سوء هاضمه مرتبط با استرس را کم‌تر کند.

وزن‌تان را در تناسب و تعادل قرار دهید. چربی اضافی روی شکم به شکم شما فشار می‌آورد.

تداوی دوایی

این داروها ممکن است به تسکین سوء هاضمه کمک کنند:

دوا های آنتی اسید،برخی از افراد با مصرف دواهای ضد اسید مانند Tums، Maalox و Milk of Magnesia از علائم سوء هاضمه تسکین یافته‌اند.

آنتاگونیست‌های آمده هیستامین: این گروه از دواها برای درمان سوء هاضمه و سوزش سر دل به عنوان آنتاگونیست‌های اخذه H2 یا مسدود کننده‌های H2 شناخته می‌شوند. شامل (سایمتیدین)  (فاموتیدین)و غیره است.

مهارکننده‌های پمپ پروتون: PPIها گروهی از دواهای هستند که از آزاد شدن اسید در معده جلوگیری می‌کنند. آن‌ها شامل Nexium، یا ایزومیپرازول ، اومیپرازول ، لانسوپرازول و غیره می‌باشد

پروکینتیک‌ها: این دواها به تخلیه سریع‌تر معده کمک می‌کنند.

آنتی بیوتیک‌ها: اگر داکتر شما انتان هلیکوباکتر پیلوری را تشخیص دهد، احتمالاً ترکیبی از آنتی بیوتیک‌ها را تجویز می‌کند

دواهای ضد افسردگی: دواهایی مانند نورتریپتیلین و آمی تریپتیلین ممکن است به سست کردن اسفنکتر تحتانی مری و کاهش علایم سوء هاضمه کمک کنند.!