آلودگی محیط زیست؛ سونامی خاموش و راهکارها برای مبارزه با آن

           لیلما نوری

آلودگی محیط زیست معضل کشنده است، همه ساله با فرارسیدن فصل زمستان، شهر کابل رالایه یی ازدود وغبار می‌پوشاند.افزایش روز افزون جمعیت  موجودیت بیش از حد موتر،  کوره‌های خشت پزی، وجود فابریکه ها ،کمبود برق، استفاده از  جنراتورهای دودزا واستفاده همشهریان از زغال سنگ از عوامل اصلی‌ای است که سبب آلودگی هوا در شهر کابل گردیده است.                                                     ادارۀ ملی حفاظت از محیط زیست می‌گوید که غلظت ذرات معلق هوای کابل، گاهی تا ۵۰۰ مایکروگرام در یک متر مکعب می‌رسد، در حالی که بیشتر از ۱۵۰مایکروگرام خطرناک دانسته
می‌شود.

در کنار ذرات معلق، کاربن مونوکساید، سلفر دای اکساید، نایتروجن
دای اکساید، سرب و اوزون هم سطح زمین از شاخص های آلوده ساز دیگر هوای کابل گفته می‌شود. ذره های معلق در هوا،بالای جانداران از جمله انسان‌ها ، حیوانات ومحیط زیست تاثیر منفی  دارد ودر کل ۳۰ در صد اشعه خورشید را بازتاب می‌دهد واین باعث می‌شود که نورخورشید مستقیم نتابد.

براساس تحقیقات کارشناسان محیط زیست، خاکستر زغال سنگ از خود مصرف زغال سنگ کرده خطرناک تر است این در حالی است که اکثر شهر نشینان کابل بیشتر از زغال سنگ برای گرم کردن خانه های شان استفاده می‌کنند. استفاده از زغال سنگ وخاکستر ناشی از آن تاثیر زیادی بالای افزایش انواع سرطان دارد.

به گفته دانشمندان عرصه طب، پژوهش های علمی نشان  داده است که بیست در صد سرطان ها  در سراسر جهان ناشی ازگازات مضره است که در فضا وجود می‌داشته  باشند، علاوه برآلودگی هوا وموجودیت گازات مضره در فضا سبب امراض تنفسی قلبی، سکته های مغزی، مرگ ومیر های قبل از وقت، امراض عقلی وعصبی و سوءشکل های ولادی نیز
می‌گردد.

محمد حمید باشنده کابل می‌گوید: «آلودگی هوا چنان خفقان‌آور است که گویی کابل را زهر آلود نموده باشند. اما شهروندان در آلودگی خیابان ها وکوچه‌ها مسئول اند و درختان گاهی بریده و سوختانده شده‌،هر شب وروز دود تولید شده ومردم با استفاده از زغال سنگ با دود زهرآگین آن هوای کابل راآلوده می کنند.»

 احمد فواد شهروند دیگر می‌گوید:

« سالانه یک تعداد ازمردم به امراض طرق تنفسی مبتلا شده بعضاً و جان‌های خودرا از دست می‌دهند.با توجه به وضعیت کنونی، اگر راهکارهای دولت برای مقابله با آلودگی هوا تطبیق شود، آمارمرگ ومیرناشی ازآلودگی هوا کاهش پیدا خواهد کرد. جلوگیری از سوخت غیر معیاری و تطبیق قوانین، مقررات وپالیسی های محیط زیست،عدم استفاده مردم از سوخت‌های غیر مجاز مانند تایر،چوب‌های روغنی و پلاستیک،جلوگیری از ورود تیل و مواد سوخت بی‌کیفیت می‌تواند تا حد زیادی از آلوده شدن هوا بکاهد.

شاروالی کابل می‌گوید:دربیست سال گذشته صدها بلند منزل دولتی وخصوصی در شهر کابل اعمار شده اند،اما هیچ یک ازاین بلند منزل‌ها سیستم فاضلاب ندارند، فاضلاب این ساختمان ها یا به جا‌های نا مناسب انداخته می‌شود ویا توسط تانکر ها تخلیه شده وبرزمین‌های زراعتی ریخته می‌شود. تخلیه بی رویه فاضلاب منجربه آلودگی آب ،غذا وهوا در شهرکابل شده وبه برنامه‌های جدی برای جلوگیری از این نوع آلودگی نیاز است.

اگر تراکم نفوس به شکل فعلی وجود داشته باشد، وقتی یک شهر به صورت غیر پلانی توسعه پیدا می‌کند، برای اداره های مسئول دراین قسمت مشکل است که به شکل موازی با تراکم نفوس پیش برود.درحال حاضر شهر کابل شش میلیون نفوس دارد که به گفته مسئولان حکومتی این شهر براساس معیارها گنجایش بیش از یک ونیم میلیون تن را دارد.

هرچند شهرداری کابل ازتلاش های جدید جهت ایجاد ساحات سبز در این شهرخبرداده و گفته است که این نهاد برای این کارفعالیت های خودرا تشدید بخشیده است.آنچه که می‌تواند موثریت این کارها را تضمین کند گسترش فرهنگ حفاظت از محیط زیست درمیان مردم است که با این کاریک عزم همگانی برای نگهداری محیط زیست به وجود می آید. برای تأمین محیط زیست سالم، همکاری مردم با شهرداری و سایر نهادهای مربوطه الزامی بوده و در صورتی‌که برنامه تأمین محیط زیست سالم همکاری و همیاری مردم را داشته باشد، می‌توان به محیط زیست سالم و پاک امیدوار بود.

راهکارهای بیرون رفت برای آلودگی هوا: دولت به منظور شناسایی دقیق عوامل آلودگی هوا ضرورت است دستگاه های تثبیت کیفیت هوا را در نقاط مختلف شهر نصب کند و در مورد میزان دقیق آلودگی هوا ارقام دقیق بدست آورد، شناسایی عوامل آلودگی هوا، از میان برداشتن منابع انتشار آلودگی هوا از قبیل جاده های خامه انسداد جاده، گسترش فضای سبزاست.

فعال کردن سیستم های تثبیت عارضه انجن وسایط نقلیه،استفاده مردم از وسایط نقلیه عمومی به جای وسایط شخصی،استفاده از انرژی آفتابی؛ به جای استفاده از انرژی های دیگر،توصیه می‌شودواستفاده از گاز طبیعی به عوض زغال سنگ است.  این در حالیست که افغانستان ازجمله کشور‌‌های آسیب‌ پذیر در برابر آلودگی هوا است. با سرد شدن هوا، آلودگی هوای شهرهای بزرگ افغانستان به‌خصوص شهر کابل، به‌‌صورت خطرناک زندگی مردم را تهدید می‌‌کند.