نسوار، چرس و سگرت، سر آغاز اعتیاد و بدبختی است

مولوی میرویس عزیزی

با توجه به عمق پدیده اعتیاد و استفاده بی‌رویه  مواد مخدر‌ در میان مردم، در می‌یابیم که این نا هنجاری‌ها دارای نقطه آغاز است.

زیرا معلوم است که هر انجامی بستگی به یک آغاز دارد، هر سانحه و ویرانی دارای علت‌های نهانی یا آشکار است.

اما این را بدانیم که بسا آتش‌سوزی‌های بزرگ، از جرقه‌های کوچک و ناچیز آغاز یافته است. امروز حدود پنج میلیون معتاد در یک کشور فقیر مانند افغانستان، خیلی تکان‌دهنده و باور نکردنی است و میلیونها انسان دیگر به شکل مستقیم یا غیر مستقیم از این رهگذر رنج می‌برند.

در کنار مواد نشه‌آور مانند شراب، هیروئین، شیشه و امثال این‌ها، برخی مواد نشه‌آور دیگر مثل چرس، تریاک، سگرت و نسوار از همه خطر ناک‌تر و درد سر ساز تر است.

جا دارد برخی آسیب‌ها و اضرار آن‌ها را تا حد ممکن، از منظر شرع و صحت  مورد بحث و بررسی قرار داده شود.

استفاده کردن چرس، سگرت و نسوار اگر چند که از نظر برخی از مردم مشکل ساز نیست و یا هم چون علاقه‌مندان زیادی دارد، فکر می‌کنند که چالش‌زا نیستند.

نسوار ( ناس) در جمله مواد اعتیاد آور قرار دارد. مواد سبز رنگ که از برگ خشک شده تنباکو به دست می‌آید، در برخی مناطق آن را  با خاکستر مخلوط می‌کنند.

اما باور من این است، که ابتلای پنج میلیون معتاد در این کشور، زاده سگرت، نسوار ، چرس و اشیای اعتیاد آور ابتدای است.

برخی از این مصیبت‌ها مانند درد، فقر، قتل‌ و غارت‌ به مواد نشه‌آور ابتدایی و دخانیات بر می‌گردد.

بناءً نسوار، سگرت، حشیش و جرس مادر اعتیاد و مواد نشه‌آور است.

زیرا یک جوان گامی به نسوار بر می‌دارد، اما روز دیگر به سگرت تمایل یافته و روزی هم به دامان چرس و سر انجام هم به پودر، شیشه و غیره مواد سکر آور، مبتلا می‌شود اما آن زمان کار از دست رفته است و بر گشت از اعتیاد هم خیلی سخت و دشوار است.

سگرت و نسوار متعلق به خانواده تنباکو است و اکثر مواد اعتیاد آور از جمله فرآورده‌های همین گیاه مهلک و کشنده است. بنا به تحقیقات کنونی، تنباکو یکی از مضر ترین گیاه‌های گیتی به شمار می‌رود که دارای صدها مواد سمی (زهری) است که فرآورده های آن تحت عنوان نسوار، سگرت، چلم و قلیون

( جوشش ) استفاده می‌شوند.

تنباکو یا توتون یک گیاه دارای سمی کشنده و برگ‌های آن دارای نیکوتین زیاد است.

در وقت استفاده، شادی آور است و پس از بین رفتن اثرات آن، مشکلات ایجاد می‌کند.

گفته می‌شود این گیاه در یکی از جزایر آمریکا شناسایی شد و در سال دهم ه.ق، از آن‌جا انتشار یافت.

در زبان فرانسوی بنام ( تاباک ) و به زبان هسپانیوی بنام ( تاباگو ) یاد می‌شود.

زراعت آن در برخی کشور ها، محدودیت داشته و زیر مراقبت دولت کشت می‌شود. بزرگترین مراکز کشت این گیاه، کشورهای مانند کوبا، آمریکا، بالکان، آسیای صغیر و مناطق دیگر می‌باشد.

تنباکو که در قاموس عربی بنام ( تَبغ ) گفته می‌شود، اکثر فقهاء استفاده آن را درست نمی‌دانند. بنا بر قانون کلی اسلام، هر آن‌چه که صحت و حیات انسان را تهدید کند ممنوع است، زیرا پیامبر
صلی‌الله علیه و سلم می‌فرماید:«لاضرر و لا ضرار» اسلام دین ضرر رسانیدن نیست و نه ضرر و آسیب را می‌پذیرد.

در کتاب ( الموسوعة الفقیه ) در تحت ماده ( التبغ) با نقل دیدگاه فقهاء می‌نگارند: ان ثبت فی هذالدخان اضرار، صرف عن المنافع فیجوز الافتاء بتحریمه.

اگر ثابت شود که در استفاده کردن دخان، ضرر رسانیدن است، از منافع آن صرف نظر شود و فتوا به حرام بودن آن جواز دارد.

هم‌چنان در روایت أُمُّ سَلَمَةَ رَضِيَ اللَّهُ تَعَالَى عَنْهَا چنین آمده است( نَهَى رَسُول اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ عَنْ كُل مُسْكِرٍ وَمُفَتِّرٍ )

پیامبر صلی الله علیه و سلم از هر آن‌چه سکر آور و سست‌کننده ( ضعیف ) کننده است منع کرده است.

در زمان خلافت عثمانی‌ها، خرید و فروش، ذخیره و انتقال تنباکو، ممنوع و غیر مجاز حکم شده بود

اما از نظر مطالعات صحی، در زیان رسانی و آسیب های استفاده از تنباکو، نسوار و چرس هیچ شکی وجود ندارد.

برای حلال و حرام دانستن اشیاء دو امر و راه شناخت حکم آن وجود دارد.

الف) هر آنچه در حیات و زندگی انسان مفید باشد، حکم آن مباح است.

ب) هر آنچه در حیات و زندگی انسان مضر و زیان آور باشد، ممنوع است.

هم‌چنان در استفاده کردن مواد زیان‌آور دخانیات، اسراف و ضایع نمودن مال و ثروت است، در حالی‌که اسراف و ضایع نمودن مال، ممنوع و غیر مجاز است. از طرف دیگر استفاده دخانیات، آسیب های بدنی، عقلی و روانی هم دارد، بوی و رایحه ناگوار این مواد نیز برای دیگران قابل لمس است. چنان‌چه در اسلام، از ورود استفاده کنندگان پیاز و سیر، در صورتی که بوی بد آن احساس شود، منع می‌کند.

از طرف دیگر، استفاده نسوار، چرس، سیگار مقدمه و سر آغاز اعتیاد است، پس آن‌گونه که استفاده از                 مواد مخدر، دخانیات ممنوع و غیر مجاز بوده، استفاده این امور نیز، قابل پذیرش نیست.

گواه این امر یکی از قواعد فقهی است که چنین صراحت دارد: ما لايتم الواجب إلا به فهو واجب. هر آنچه تمام نمی‌شود واجب مگر به آن، پس او نیز واجب است، از همین جهت وضو و پاکی جای نماز، برای شخص نمازگذار فرض است که مقدمه برای نماز است.

اضرار و آسیب‌های که از تنباکو و فرآورده‌های آن، ببار می‌آید، از نظر صحی قابل لمس است.

در اعلامیه سازمان بهداشت جهانی آمده که مرگ و میر ناشی از استفاده تنباکو، در جهان، سالانه بیش از پنج میلیون انسان می‌باشد.

گفته می‌شود که بی‌ماری‌های ناشی از دخانیات مانند سرطان ریه، بی‌ماری‌های قلبی، تنفسی، بوی بد دهان و ده‌ها بی‌ماری دیگر، زاده تنباکو و فرآورده های آن است.

روز نامه صبح کابل، با نشر مطلب تحقیقی که ۱۳ اکتبر ۲۰۱۹ انجام داده گفته است: نسوار دارای آسیب‌های کوتا و دراز مدتی است که از اختلال روحی و روانی تا سرطان حنجره و سکته قلبی را به همراه دارد.

نسوار سبب می‌شود، تا به لثه و دندان‌ها آسیب جدی برسد و باعت پوسیدگی و عفونت دندان و دهان شود.

بناء لازم به ذکر می‌دانم از آن‌جایی که آغوش پدر و مادر، اولین کانون تعلیمی و آموزش‌گاه کودکان و فرزندان است و ازطرف دیگر هم، کودکان مراقب عمل‌کرد والدین هستند‌ و قدم‌به‌قدم عمل‌کرد پدر و مادر را تقلید می‌کنند، بنا بر این نباید پدران و مادران، در حضور کودکان و فرزندان خود، از سیگار، ‌نسوار و سایر مواد نشه‌آور استفاده کنند، چون این عمل‌کرد والدین، راه را برای اعتیاد و استفاده دخانیات هموار می‌کند.

این‌جا است که والدین بجای تعلیم و تربیت سالم، بدست خود پای فرزندان را، به‌میدان هلاکت می‌کشانند.

در نهایت باید گفت: استفاده کردن، سیگار، نسوار، چرس و غیره دخانیات، اعتیاد‌آور بوده، در جهت حفظ خود، خانواده، سلامت جامعه و محیط زیست سالم توجه جدی داشته باشیم.

برای ترک دخانیات و دوری از تنباکو و فرآورده‌های آن، به سلامتی خود توجه کرده و ارشادات اسلام را در نظر بگیریم.

برای همیش با سیگار، نسوار، چرس و غیره وداع و مسیر زندگی ما را عوض کنیم.

به امید افغانستان عاری از اعتیاد.

منابع

۱. لغات نامه دهخدا، ماده( تنباکو(

۲. ابن ماجه ۷۸۴/۲

۳.الموسوعة الفقیه ماده ( التبغ(

۴. سنن آبی داود ۹۰/۴.

۵. ابن عابدین  ۲۹۶/۵